آینده تاریک بازار مسکن
عباس زینعلی کارشناس بازار مسکن
در سالهای اخیر، تنها بهطورظاهری افزایش قیمتها را مشاهده کردهایم و بازار در بیشتر ایام سال در رکود بهسر برده است. با بالا رفتن نرخ مسکن، هزینههای رهن و اجاره نیز تحتتاثیر قرار گرفت. در کشور ما، خرید خانه و زمین بهعنوان داراییهای سرمایهای شناخته میشود و افراد برای حفظ ارزش سرمایه خود ناگزیر هستند پولشان را به سرمایه تبدیل کنند تا از کاهش ارزش آن جلوگیری کنند.
بازار مسکن از اوایل سال گذشته در رکود قرار دارد و قیمتها توسط فروشندگان افزایش یافته، اما خریدارانی برای این قیمتها وجود نداشته است. بهعبارتدیگر، تنها بهطورظاهری شاهد افزایش نرخ بودهایم و نه خریدار و نه فروشندهای در بازار فعال نبودهاند. با نوسانات نرخ ارز، معاملهگران احتیاط بیشتری بهخرج دادند و بازار بهسمت رکود عمیقتری پیش رفت.
با رکوردشکنی نرخ دلار و نزدیک شدن آن به مرز ۹۰هزار تومان، نگرانیهایی برای فعالان بازار مسکن بهوجودآمده است. در روزهای اخیر، بسیاری از معاملهگران و افرادی که خانههای خود را بهفروش رسانده بودند، از امضای قرارداد خودداری کردهاند. در حال حاضر، بیش از ۵۰ درصد درآمد خانوارها صرف هزینههای مسکن میشود و نوسانات نرخ دلار موجب نگرانیهایی برای خریداران و مستاجران شده است. با افزایش نرخ مسکن، هزینههای رهن و اجاره نیز بالا میرود که این موضوع نظم بازار را بههم میزند.
پیشبینی میشود رکود در بازار مسکن ادامه یابد؛ اگرچه انتظار نمیرود نرخ خانه در سال جدید کاهش یابد، اما ممکن است از افزایش شدید آن جلوگیری شود. بسیاری از معاملهگران و سازندگان مسکن از ادامه ساختوساز خودداری کرده و بهسمت بازارهای موازی روی آوردهاند، زیرا در کوتاهمدت سود بیشتری از این بازارها بهدست میآورند.
بازارهای مسکن، ارز، طلا و بورس بهعنوان رقبای یکدیگر عمل کرده و بهطور کوتاهمدت و بلندمدت بر یکدیگر تاثیر میگذارند. در برخی موارد، این تاثیرات بهسرعت نمایان میشود؛ بهعنوان مثال، زمانی که سرمایهها بهسمت دلار حرکت میکنند، ممکن است نرخ مسکن بهطورموقت متوقف شود، اما این تاخیر در نهایت با گذشت زمان جبران خواهد شد.
در این دوره که به جهش معروف است، انتظار میرفت که تورم کاهش یابد و با کاهش آن و ایجاد ثبات نسبی در نرخ دلار، نرخ مسکن به سطوح متعارف بازگردد. با این حال، پیشبینی میشود که در سال جدید، با افزایش و نوسانات نرخ دلار، بیثباتی در این بازار پرتنش ادامه یابد. در بازارهای سالم، عرضه و تقاضا بهطور متوازن عمل میکند. در غیاب سیاستهای موثر برای کنترل عرضه و تقاضا، قیمتها بهطور غیرقابلکنترلی افزایش مییابند و بازار دچار سردرگمی میشود. در حال حاضر، مهمترین عامل افزایش قیمتها در بازار مسکن، بیثباتی اقتصادی، عدمانگیزه سرمایهگذاری بخش خصوصی بهدلیل این شرایط و همچنین تلاطم و سردرگمی دولت در حوزه مسکن و ساختمان است.