وزارت صمت مانع ورود مواد اولیه بیکیفیت شود
بشری قنبری- مدیر یک شرکت دانشبنیان
چالش اصلی در توسعه کاربرد مواد اولیه نانویی بهمنظور تولید محصولات صنعتی با کیفیت بالا، به اقناع تولیدکنندگان بزرگ در صنعت ارتباط دارد، بهگونهای که باوجود تولید نانو مواد اولیه با کیفیت داخلی، هنوز نتوانستیم نمایندگان صنایع مختلف را متقاعد به همکاری و خرید محصول خود کنیم. وزارت صمت بهعنوان متولی اصلی صاحبان صنایع، نقش جدی در تحکیم روابط میان این دو دارد.ناگفته نماند که شرایط تولید در کشور بهقدری دشوار و سخت است که اضافه کردن یک مزیت به کالا در راستای افزایش کیفیت از درجه اهمیت پایینی برخوردار است. در اصل شرایط تولید در کشور بهگونهای است که تولیدکننده به فکر افزایش کیفیت نیست، چراکه بسیاری معتقدند فروش کالاها با همین کیفیت با مشکل روبهرو است، چه برسد به آنکه بخواهند کیفیت خود را هم افزایش دهند و در راستای آن، افزایش نرخ هم داشته باشند، حتی تولیدکنندگانی که با هدف صادرات فعالیت میکنند نیز، بهسختی به افزایش کیفیت کالاهای خود قانع میشوند. اعتماد صاحبان صنایع هم چالش دیگری است که اغلب دانشبنیانها با آن دستوپنجه نرم میکنند. گفتنی است، صاحبان صنایع به تولیدکنندگان داخلی بیاعتمادند، بهگونهای که در بسیاری از مواقع، این افراد حاضر هستند هزینه برای یک کالای خارجی پرداخت کنند و توجهی به کیفیت بالای کالاهای تولیدی در داخل ندارند. آنها با اینکه میدانند کیفیت بسیاری از کالاهای خارجی کمتر است، باز ترجیحشان این است که مواد اولیه ایرانی نخرند، حتی در برخی موارد، در شرایط نرخ برابر هم، کالای خارجی را ترجیح میدهند. بهاعتقاد من، تفکر نسبت به تولیدات داخلی بهشدت در عرصه تولید مخدوش شده است، حتی باوجوداینکه نمونه آزمایشی هم در اختیار شرکتهای بزرگ تولیدی و صنعتی میگذاریم، اما بحث اینجا است که بیشتر تولیدکنندگان، حوصله تحقیق و تولید ندارند. آنها معتقدند بازار داخلی، کشش کیفیت بالا را ندارد و مشتری به کیفیت قبلی راضی است.
خوشبختانه تاکنون توانستیم مواد مختلف نانو از قبیل اکسید روی، اکسید تیتانیوم، اکسید گرافن و نانو ذرات نقره را تولید کنیم که این نانو موادها را میتوان در کاربردهای صنعتی مورداستفاده قرار داد. برای مثال، در تولید کاشی و ماسکهای آنتیباکتریال از نانو پودر اکسید روی استفاده میشود که کیفیت آن را بسیار بالا میبرد. در کل، وقتی به محصولات، ویژگی آنتیباکتری اضافه شود، افزون بر اینکه مانع رشد باکتری میشود، مدت زمان ماندگاری مواد غذایی را هم افزایش میدهد که عمر آن مواد غذایی را برای مصرف بیشتر میکند.بهطورمعمول نانو موادی را تولید میکنیم که مواد اولیه آن در داخل کشور موجود باشد و نیازی به تهیه از خارج نباشد؛ چراکه از یکسو هزینه تمامشده بالا میرود و از طرفی هم، تامین آن با فرآیند دشواری همراه است، بههمیندلیل صرفه اقتصادی ندارد. همانگونه که پیشتر هم اشاره شد، از آنجایی که بیشتر تولیدکنندگان ترجیح میدهند، نانو مواد اولیه خارجی و بیشتر چینی تهیه کنند، ساخت این مواد برپایه مواد اولیه خارجی اصلا برای مصرفکننده بهصرفه نیست. برای مثال، بیشتر کارخانههای رنگسازی و صنایع آرایشی برای تولید رنگ نیاز به نانو مواد اولیه اکسیدتیتانیوم دارند؛ مواد اولیه این نانو مواد وارداتی است و چون نرخ تمامشده تولید بالا است، تنها در صورت دریافت سفارش از شرکتهای تولیدی آن را میسازیم. گفتنی است، این ماده کاربردهای مختلف و مهمی دارد که موجب ارتقای کیفیت محصولات نانویی میشود؛ اما بهدلیل ارزان بودن نمونه مشابه چینی، توان رقابت نداریم. این در حالی است که کیفیت نانو مواد اولیه چینی بسیار پایینتر از همان محصول در داخل است، اما با این شرایط، شرکتهای تولیدکننده بهدلیل نرخ ارزانتر ترجیح میدهند از چین تهیه کنند و چون تهیه همان مواد بهدلیل دریافت مواد اولیه از خارج برای شرکتهای داخلی گران تمام میشود، شرکتها ترجیح میدهند کالایی بیکیفیتتر، اما با نرخ تمامشده کمتری تهیه کنند.