اهمیت اقتصادی ذخیرهسازی گاز توسط صنایع
محمدرضا کارگذار-کارشناس انرژی
موضوع ناترازی مقطعی گاز در فصول سرد، چالشهای اقتصادی قابلتوجهی را برای بسیاری از کشورها به همراه دارد. عرضه ناکافی گاز میتواند تولید صنعتی را مختل کند، مانع رشد اقتصادی و منجر به خسارتهای مالی قابلتوجهی شود. دولت سیزدهم با توجه به اهمیت این موضوع، اقدامات پیشگیرانهای برای رفع آن انجام داده است. هدف دولت با اجرای پروژههای ذخیرهسازی و تشویق صنایع به ایجاد مخازن ذخیرهسازی خود، بهینهسازی مصرف گاز، جبران ناترازی و تضمین عرضه پایدار گاز در دورههای اوج تقاضاست. این رویکرد، نهتنها امنیت انرژی را افزایش میدهد، بلکه از ثبات و رشد کلی بخش صنعتی نیز حمایت میکند. یکی از مزایای اقتصادی اولیه سرمایهگذاری در زیرساختهای ذخیرهسازی گاز، اطمینان از تامین گاز قابلاعتماد و مستمر به صنایع است. تأسیسات ذخیرهسازی گاز، صنایع را قادر میسازد تا به نحو احسن عمل کرده و نیازهای تولیدی خود را برآورده کنند، حتی در دورههای نوسان در دسترس بودن گاز. این ثبات باعث رشد و رقابتپذیری بخشهای صنعتی، جذب سرمایهگذاری بیشتر و توسعه اقتصادی میشود. صنایع میتوانند عملیات خود را با اطمینان بیشتری برنامهریزی کنند، از اختلالات پرهزینه اجتناب کنند و سطح بهرهوری ثابت را حفظ کنند. افزایش فعالیت اقتصادی مرتبط با گسترش زیرساختهای ذخیرهسازی، صنایع مرتبط را تحریک میکند و به توسعه اقتصادی محلی کمک بیشتری میکند. علاوه بر این، وجود زیرساختهای تامین و ذخیره گاز قابلاعتماد میتواند صنایع و سرمایهگذاریهای جدید را جذب کند و باعث رشد و شکوفایی منطقه شود.
مخازن ذخیره گاز به صنایع این امکان را میدهد که گاز اضافی را در دورههای کمتقاضا ذخیره کنند و درزمانی که تقاضا زیاد است از آن استفاده کنند. این امر بهویژه در کشورهایی مانند ایران که ناترازی گاز در فصول سرد سال رایج است، بسیار مهم است. صنایع با سرمایهگذاری در زیرساختهای ذخیرهسازی خود، میتوانند خطر قطع و قطع گاز را کاهش دهند و در نتیجه ضررهای اقتصادی احتمالی را به حداقل برسانند. توانایی ذخیره و استفاده بهینه از گاز نهتنها از توقف تولید محافظت میکند، بلکه اتکا به منابع انرژی جایگزین گرانقیمت را در دورههای اوج تقاضا کاهش میدهد.عرضه ناکافی گاز که منجر به توقف تولید میشود میتواند زیان اقتصادی قابلتوجهی را برای صنایع به همراه داشته باشد. در ایران زیان اقتصادی ناشی از توقف تولید ناشی از قطع گاز در زمستان حدود ۱۲ میلیارد دلار برآورد شده است. با سرمایهگذاری در زیرساختهای ذخیرهسازی گاز، صنایع میتوانند احتمال چنین تلفاتی را کاهش دهند. با ظرفیت ذخیرهسازی مناسب و سرمایهگذاری کافی، صنایع میتوانند مقدار کافی گاز را برای حفظ عملیات خود در دورههای کمبود گاز ذخیره کنند. این رویکرد پیشگیرانه به حفظ بهرهوری، حفاظت از جریانهای درآمدی و حفظ سلامت کلی بخش صنعتی کمک میکند. برای درک کامل مزایای اقتصادی زیرساختهای ذخیرهسازی گاز، همکاری نزدیک صنایع و دولت ضروری است. دولت نیز مشوقهایی برای تشویق صنایع به سرمایهگذاری در تاسیسات ذخیرهسازی گاز فراهم کرده است که این موضوع را تسهیل میکند.در نهایت همانطور که بارها و بارها در این زمینه گفته شده همچنین موضوع ناترازی مقطعی گاز در فصول سرد، چالشهای اقتصادی قابلتوجهی را برای کشورها به همراه دارد که با اختلالات احتمالی در تولید صنعتی و اثرات منفی بر رشد اقتصادی همراه است. در این میان، راهکارهای متفاوتی مطرح میشود به امید اینکه مشکلات صنایع در این بخش برطرف شود و تولید بتواند به حیات خود ادامه دهد. یکی از راهکارها همانطور که در بالا گفته شد، سرمایهگذاری صنایع در زیرساختهای ذخیرهسازی گاز است که مزایای اقتصادی متعددی از جمله تامین گاز قابلاعتماد و مستمر برای صنایع، ایجاد شغل و توسعه اقتصادی محلی را به همراه دارد. علاوه بر این، چنین سرمایهگذاریهایی خطر زیانهای اقتصادی ناشی از کمبود گاز را کاهش میدهد و صنایع را قادر میسازد گاز اضافی را برای دورههایی با تقاضای بالا ذخیره کنند و نگرانی از قطعی گاز در مقاطعی از سال نداشته باشند. بدون شک همکاری صنعت و دولت در تحقق این مزایا و رفع هرچهسریعتر مشکل ناترازی گاز، حیاتی است. در این میان هم البته دولت مشوقها و حمایتهایی را برای تشویق پروژههای ذخیرهسازی تحت رهبری صنعت ارائه کرده است. واقعیت این است که با اولویتبندی زیرساختهای ذخیرهسازی گاز، کشورها میتوانند امنیت انرژی را تقویت کرده، ثبات صنعتی را تقویت کنند و رشد و توسعه کلی اقتصادی را ارتقا دهند.