چند ماهی می ‌ شود که صاحبان کسب ‌ وکارها، با ضررهای بزرگ مواجه شدند. حفظ حیات اقتصادی مردم اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین خرید اپ ‌ های معادل از کشورهای دیگر و تبلیغ درست برای اعتماد و استفاده حداکثری از آن تنها راه ‌ حلی است که می ‌ توان از آسیب ‌ های اقتصادی چنین تصمیماتی به ‌ ویژه آن هم در بازار مجازی پایان سال در امان بود. ادامه فعالیت اهالی کسب ‌ وکارهای مجازی در بستر اینترنت ملی منوط به ساخت بستری جایگزین در راستای معرفی و عرضه کالا در فضای مجازی است، به ‌ گونه ‌ ای که کار در آن به ‌ شکلی باشد که مردم هم از آن استقبال کنند، اما مشکل آنجایی خود را نشان می ‌ دهد که مردم به ‌ دلیل اعتماد نداشتن به اپ ‌ های داخلی، به سختی و اگر مجبور باشند از آنها استفاده می ‌ کنند؛ بنابراین جز ایجاد زیرساخت ‌ های فنی استاندارد، جلب ‌ اعتماد مردم نیازمند یک طرح و برنامه جداگانه ‌ ای است. به ‌ اعتقاد من، اگر زیرساخت کافی وجود داشت، اصلا نمی ‌ گذاشتیم که اینستاگرام تبدیل به بازار بزرگ مجازی برای کسب ‌ وکارهای داخلی شود. کیفیت از دلایلی است که می ‌ توانیم با استناد به آن بگوییم؛ توان کافی در توسعه اینترنت ملی نداریم و کیفیت پایین نرم ‌ افزاری در عرصه فناوری اطلاعات کشور وجود دارد.

همان ‌ گونه که پیش ‌ تر هم اشاره شد، نبود آینده ‌ نگری در استفاده حداکثری مردم از فضای مجازی توسط مسئولان، موجب بروز مشکلات عدیده کاربران به ‌ ویژه فعالان اقتصادی در این فضاها شده است و این روند بود که باعث به ‌ وجود آمدن بحران ‌ ها و از بین رفتن کسب ‌ وکارهای افرادی شد که ممکن است به ورشکستگی و مشکلات شدید مالی برسند. اگر امروز فکری به حال این آشفته بازار نشود، برای متاورس هم مشابه چنین مشکلی به ‌ وجود می ‌ آید؛ چنانچه برای رمزارزها هم همین چالش به ‌ وجود آمد. مسئولانی که توانایی مدیریت فناوری و فضای مجازی را ندارند، روزبه ‌ روز با تصمیمات ‌ شان به مشکلات مردم اضافه می ‌ کنند؛ تصمیماتی که رنگی از آینده ‌ نگری ندارد. ۲ سال پاندمی کرونا به ‌ خوبی نشان داد، زیرساخت ‌ های فناوری اطلاعات کشور، توانایی ساخت هدایت فضای مجازی باوجود حجم زیادی از کاربران را به ‌ صورت یکجا ندارد و اپلیکیشن «شاد» نمونه واضحی برای این ادعا است که پس از گذشت مدت زمانی، بیشتر مدارس از دیگر اپ ‌ ها برای آموزش از راه دور استفاده کردند. ابتدا باید بدانیم که توانایی ضعیفی در این زمینه داریم و بعد شجاعانه به این ضعف اعتراف و تلاش کنیم، زیرساخت ‌ های کشور تقویت شوند. حملات سایبری دلیلی کافی است تا بگوییم برخی مسئولان امر، کفایت کافی در منصب ‌ های ‌ شان ندارند. باتوجه به اینکه هر ۲ ، ۳ روز، یک سایت در کشور ما موردحمله سایبری قرار می ‌ گیرد، نشان از نبود کارشناسی و زیرساخت استاندارد در کشور دارد. اگر هر روز آب و برق مردم قطع می ‌ شد، رفتار قاطعانه و قهری ‌ تری با مسئولان می ‌ شد، چرا که اهمیت آب و برق بیشتر است. در حالی که باوجود حملات متعدد سایبری، هنوز مسئولان امر سر جای خود هستند و این نشان از مهم نبودن موضوع برای مسئولانی دارد که در شرایط بحرانی تصمیم ‌ های نادرست می ‌ گیرند. نه ‌ تنها دانش کافی نداریم، بلکه توان دفاعی در امنیت سایبری ایران ضعیف است. همچنین، تصمیمات برای مهار این حملات، خود جای سوال دارد، چرا که به ‌ طورمعمول در مواجهه با این حملات خود را از دسترس خارج می ‌ کنند و به اصطلاح راه ‌ های ورودی و خروجی به فضای سایبری کشور را می ‌ بندند. مانند این است که خلیج ‌ فارس بسته شود و اجازه ورود و خروج کشتی ‌ ها داده نشود، این چیزی جز آسیب و ضرر مالی برای کشور ندارد و نمی ‌ توان خود را از دسترس خارج کرد. مهاجرت نخبگان در این زمینه هم مزید بر علت شده است. به ‌ عبارت روشن ‌ تر، خروج هر کدنویس و فرد باتجربه، آسیب جدی به بدنه و زیرساخت ‌ های سایبری کشور می ‌ زند و کشور را از افراد نخبه، خالی می ‌ کند. در کل، مدیریت استانداردی در فضای مجازی مشاهده نمی ‌ شود و نمی ‌ توان حرف ‌ های بزرگ اما توخالی زد.