همان طور که می دانید زندان مکانی برای نگهداری گناهکارانی است که به حکم قانون و دادگاه مجرم شناخته می شوند. این محکومان برای تمام عمر و یا مدتی مشخص در این مکان از تمام آزادی های خود محروم می شوند. متأسفانه بسیاری از افراد متوجه تفاوت زندان و بازداشتگاه نشده و تصور می کنند که این دو مکان در اصل یک مکان می باشند. در حالی که بازداشتگاه از افراد به طور موقت و تا زمان تعیین حکم دادگاه نگهداری می کند. بنابراین هنگامی که فردی به بازداشتگاه یا زندان برده می شود، موظف است تا زمانی که اجازه ی خروج توسط مقامات قضایی به او داده شود، در آن جا بماند. در غیر این صورت مجازات فرار از زندان در انتظار او خواهد بود.

بر همین اساس در این مقاله به دنبال بررسی مجازات فرار از زندان می باشیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

مجازات فرار از زندان چیست؟

فرار از زندان

در حال حاضر یکی از مسائل مهم در دادسراها، موضوع فرار از زندان است که پرونده های زیادی در دادگاه ها به این مهم اختصاص یافته است. اصلی ترین دلیل اهمیت این موضوع، فرار عده ای از زندانیان در دوران مرخصی می باشد. در حقیقت این مجرمان تصور می کنند که می توانند اقدام به فرار نمایند و قانون نیز جلودار آن ها نخواهد بود. در حالی که قانونگذار به منظور جلوگیری از این امر، ضمانت اجرا و مجازاتی را برای این جرم در نظر گرفته است.

به عبارت دیگر فرار از زندان، راهی برای خروج غیر رسمی و غیر قانونی زندانیان از زندان است. هنگامی که این عمل اتفاق می افتد مسئولین در تلاش برای یافتن و انتقال زندانیان به زندان می باشند. در واقع مجرمان با فرار از زندان، موجب بی نتیجه ماندن اجرای احکام قضایی خواهند شد. بنابراین فرار از زندان از جمله جرایمی است که علیه عدالت قضایی انجام شده که با محکومیت سنگینی همراه است. از این رو قانونگذار مجازات ویژه ای برای این جرم اعم از حبس و شلاق در نظر گرفته است. حال به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که فرار از زندان به چه دلیلی صورت می گیرد؟

دلیل فرار از زندان چیست؟

پیش از پرداختن به مجازات فرار از زندان، جالب است بدانید که زندان از جمله مجازات های رسمی برای ارتکاب جرم و اصلی ترین شیوه برای مجازات متهم می باشد. با این حال این مجازات آسیب های جبران ناپذیر اجتماعی از جمله کاهش منزلت اجتماعی، از دست دادن شغل و طرد شدن از جامعه را برای مجرم به همراه خواهد داشت. از طرفی در خصوص این که مجرم برای نخستین بار زندانی شده و در دفعات بعدی به دنبال فرار از مجازات، یادگیری شیوه های جدید ارتکاب جرم، آشنایی با مجرمان جدید و … می باشد؛ عوامل مختلفی از جمله مدیریت زندان، امکانات موجود در آن، وضعیت داخلی زندان و … دخیل خواهند بود.

هنگامی که فرد، جرمی مرتکب می شود، حکم حبس گرفته و به زندان محکوم خواهد شد. حال اگر این مجرم قصد فرار از زندان را داشته باشد، مجازات های سنگینی در انتظار او خواهند بود.

اصلی ترین علل فرار مجرمان از زندان چیست؟

محکومیت زندان موجب سلب آزادی های فردی مجرم توسط مراجع قضایی خواهد شد. همین امر همانند اهرمی سنگین موجب تحت فشار قرار دادن زندانی می شود. از آن جایی که بسیاری از زندانیان با محکومیت های شدید کیفری مواجه هستند، به دلیل نجات جان خود از خطر، اقدام به فرار از زندان می کنند.

زندان احتیاطی: زندان احتیاطی برای افرادی است که محکوم به قتل نفس و … می باشند و به طور موقت در آن جا زندانی هستند.

زندان سیاسی: در زندان سیاسی از افرادی نگهداری می شود که فعالیت های سیاسی آن ها مصلحت نظام و جامعه را به خطر می اندازد.

زندان حفاظتی: معمولا زندان حفاظتی در طوفان های اجتماعی، هیجان و شور احساسات عمومی و انقلاب ها مطرح می شود.

زندان اصلاحی: از این قبیل زندان ها به منظور اصلاح اشخاصی استفاده می شود که عادت های بدی دارند. به عنوان مثال نگهداری از معتادان و اصلاح آن ها.

زندان استحقاقی: زندان استحقاقی از افرادی نگهداری می کند که حق شخصی را پایمال کرده اند. همانند بدهکاری که از پرداخت دیون خود امتناع می ورزد.

زندان تأدیبی: بیشترین کاربرد زندان تأدیبی برای تربیت و اصلاح کودکان می باشد.

آشنایی با انواع فرار متهم از زندان

به طور معمول هنگامی که مجرمی تصمیم به فرار از زندان می گیرد، این فرار به چند روش انجام می شود که در ادامه به اختصار به هریک از آن ها اشاره خواهیم کرد.

۱. گاهی ممکن است فردی از دیدگاه قانون مجرم شناخته شده و به حبس محکوم گردد. در نتیجه مجرم اقدام به فرار نموده که به مجازات فرار از زندان محکوم خواهد شد.

۲. در بسیاری از موارد فرد به اتهام جرمی بازداشت شده و به بازداشتگاه برده می شود. در این موارد با وجود این که هنوز حکم قطعی محکومیت برای فرد صادر نشده، فرد از بازداشتگاه فرار می کند. در نتیجه به همان مجازات فرار از زندان که در قانون مجازات اسلامی مقرر گردیده، محکوم می شود.

۳. در بسیاری از موارد مشاهده می شود که متهم به منظور فرار از زندان از افرادی کمک می گیرد. این افراد وسایل فرار را مهیا ساخته و پس از فرار اقدام به پنهان کردن مجرم می نمایند. در این موارد به موجب قانون علاوه بر مجازات زندانی، فرد یا افرادی که به وی کمک نموده اند نیز مجازات خواهند شد.

نگاهی به مجازات فرار از زندان

همان طور که در بخش های قبلی اشاره کردیم، افرادی که محکوم به حبس می باشند، باید تا پایان دوره ی محکومیت خود در زندان بمانند. در غیر این صورت به موجب ماده ی ۵۴۷ قانون مجازات اسلامی، به مجازات فرار از زندان محکوم خواهند شد. ماده ی مذکور مجازات فرار از زندان را این گونه بیان می دارد: «هر زندانی که اقدام به فرار از زندان نماید، به تحمل ۷۴ ضربه شلاق و سه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد. هم چنین در صورتی که برای فرار دربی را خراب کرده و شکسته باشد، علاوه بر جبران خسارت وارده به درب، مشمول مجازات حبس و شلاق خواهد شد».

شایان ذکر است آن دسته از زندانیانی که بعد از پایان دوره ی مرخصی بدون هیچ دلیلی از بازگشت به زندان اجتناب کنند، فراری محسوب شده و مجازات فوق در خصوص آن ها اعمال می گردد. هم چنین به موجب ماده ی ۵۴۸ قانون مجازات اسلامی، هرگاه مأموری که وظیفه ی حفاظت و مراقبت از زندانی را بر عهده داشته، در انجام این وظیفه اهمال و کوتاهی نماید و این کوتاهی به فرار زندانی منجر شود، به تحمل شش ماه تا سه سال حبس و پرداخت جزای نقدی سه میلیون تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.