شناسایی واحدهای صنعتی مستعد و کمک به دانش‌بنیان شدن واحدهای یادشده از طریق ظرفیت مشاوران و کلینیک‌های کسب‌وکار، ارائه تخفیف و تشویق برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و فناوری از جمله مهم‌ترین برنامه‌های این بخش بوده است. براساس آمار تا پایان شهریور ۱۴۰۰، ۵۴۶ واحد صنعتی دانش‌بنیان در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و فناوری کشور استقرار داشته و بیش از ۱۲۰۰ واحد مستعد دانش‌بنیان در شهرک‌ها و نواحی صنعتی شناسایی ‌شده است.

جذب سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر در حوزه فناوری

محمدرضا مرتضوی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفت‌وگو با صمت بر ارائه توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در این نمایشگاه خبر داد و گفت: بزرگ‌ترین هدف ما از برگزاری نخستین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های صنایع کوچک و متوسط در این فرصت و فضای محدود، ایجاد باور در میان این شرکت‌ها و نمایش توانمندی این مجموعه‌ها به مردم و مسئولان بود. کلونی بزرگی از دانش و اراده در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار دارد و برگزاری این نمایشگاه موجب تبلور این باور در میان مجموعه‌های دانش‌بنیان خواهد بود. وی افزود: به عقیده من، مسیر حرکت به سمت تعالی از گذرگاه‌های حمایتی دولت عبور نمی‌کند. ارائه ایده‌ها و توانمندی در این فضای فنی و تخصصی و استفاده از امکانات موجود در کشور، موجب تعالی مستمر خواهد شد. این نمایشگاه بهترین بستر برای این موضوع است. شناسایی نیازها و توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای کوچک و متوسط یکی از اصلی‌ترین راهبردهای این نمایشگاه است. دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در ادامه گفت: دانش‌بنیان‌ها باید با ارائه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود در پی جذب سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر در حوزه فناوری باشند. در این صورت موفق خواهیم شد با جلوگیری از خروج دانشمندان و پژوهشگران کشور موجب پیشرفت فعالیت آنها شویم تا با ایده‌پردازی و ارائه فناوری‌ها و راهکارهای نوین برای مشکلات موجود در بخش تجارت، اقتصاد، صنعت و تولید نویدبخش آینده روشن کشور باشند.

دولت‌ها نباید سرمایه‌گذار باشند

مرتضوی در ادامه گفت: حل تمام این مشکلات نیاز به سرمایه دارد اما معتقدیم این سرمایه را نباید از درون دولت‌ها جست‌وجو کرد. قوی‌ترین و ثروتمندترین دولت‌های جهان نیز نباید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند، بلکه ایده‌ها باید با یکدیگر ادغام و در سطح شرکت‌های دانش‌بنیان و با پشتیبانی سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر به نمایش دربیایند. باید فضایی به‌وجود بیاوریم که این درخشیدن در فضای مناسبی اتفاق بیفتد تا شرکت‌ها بتوانند شرکای مکمل خود در رفع نیازهای یکدیگر را پیدا کنند. امیدواریم برگزاری این نمایشگاه شروعی برای نمایش توانایی‌های مجموعه‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های کوچک و متوسط باشد. وی خاطرنشان کرد: عرضه درست توانایی‌های این شرکت‌ها موجب جذب نظر سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر خواهد شد و به‌تبع آن، شرکت‌های استارت‌آپی به‌وجود خواهد آمد. دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه استقبال از نخستین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط در حد بسیار قابل‌قبولی بوده، گفت: فضای نمایشگاه به‌شدت علمی و فنی است و ما تمام تلاش خود را به‌‌کار بسته‌ایم تا در ارائه ایده‌ها در فضای محدود ۳ سالن نمایشگاهی موفق عمل کنیم. خوشبختانه وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در سطح بسیار خوب و قابل‌قبولی حمایت‌های لازم از برگزاری این رویداد را به عمل آورده است. وزارت صنعت، معدن و تجارت بر حمایت از دانش‌بنیان‌ها و صنایع کوچک و متوسط تمرکز دقیقی دارد و به عقیده من، اگر سایر نهادها و سازمان‌ها مانند صداوسیما به‌عنوان رسانه ملی و دیگر رسانه‌های تخصصی در این حوزه به‌نحو شایسته‌تری این نمایشگاه را به مردم و آحاد مختلف جامعه معرفی کنند، فضا برای حرکت به سمت جذب سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر افزایش خواهد یافت. مرتضوی در ادامه تصریح کرد: فعالیت‌های دانش‌بنیان حوزه‌ای است که نباید محدود به مرز و محدوده داخلی باشد. با از بین رفتن محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، شرکت‌ها و مجموعه‌های داخلی می‌توانند در حوزه تخصصی فعالیت‌های خود با شرکای بزرگ‌تری در خارج از مرزها همکاری داشته باشند. در همین راستا جای‌خالی شرکت‌های دانش‌بنیانی که تمام ایده‌ها را دریافت و طبقه‌بندی کنند، به‌شدت احساس می‌شود. اگر شرکتی داشته باشیم که ایده‌های جدید و نوآورانه را با روش‌های جدید جذب کند، با توفیقات بیشتری روبه‌رو خواهیم بود.

حرکت به سمت دانش‌بنیان شدن شرکت‌های کوچک و متوسط

مدیرکل دفتر خدمات کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: هدف از برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط، حرکت شرکت‌های حاضر در شهرک‌های صنعتی به سمت دانش‌بنیان شدن است. به گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، امیرحسین اسدی با اشاره به برگزاری نخستین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط، افزود: در کنار نمایشگاه، ساختاری با عنوان «تجربه یک صنعت» هر روز اجرا می‌شود و در آن برنامه‌ریزی‌شده تا شرکت‌های دانش‌بنیان در فرصتی بتوانند به توضیح کسب‌وکار خود و چگونگی دانش‌بنیان شدن‌شان بپردازند. وی ادامه داد: شرکت‌ها توضیح خواهند داد که در این مسیر چه مسائلی داشته‌اند و چه پیشنهادهایی برای کسب‌وکارهای مشابه دارند و در واقع امکان انتقال تجربه را فراهم کرده‌ایم. این مسئول اظهار کرد: این نمایشگاه مسیری بود تا در وزارت صنعت، معدن و تجارت به سمت دانش، تولید محصولات باکیفیت و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشی کردن همه فرآیندها، فروش بهتر و صادرات حرکت کنیم. مدیرکل دفتر خدمات کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به حضور و بازدید وزیر صنعت، معدن و تجارت از نمایشگاه، تصریح‌کرد: این حضور نشان از عزم ویژه همه مدیران وزارتخانه و شخص وزیر در رویکردهای دانش‌بنیان دارد که منطبق با شعار امسال (تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین) است، زیرا باید توجه داشت، دانشی که ایجاد اشتغال می‌کند، صادرات و فروش را نیز افزایش خواهد داد.

اسدی اضافه‌کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌هایی هستند که از ظرفیت‌های دانش برای فروش بهتر، افزایش بهره‌وری و افزایش کیفیت، صادرات بهتر و مدیریت منابع انسانی بهتر استفاده می‌کنند. وی با اشاره به اینکه این نمایشگاه در عمل آغاز فرآیند حرکت جدی وزارت صنعت، معدن و تجارت در بحث‌های اقتصاد دانش‌بنیان بود، اضافه‌کرد: حضور وزیر، وقت زیادی که برای بازدید از نمایشگاه صرف کرد و صحبت‌هایی که با تک‌تک غرفه‌ها داشت، حاکی از عزم وزارتخانه است.

سخن پایانی

هفته گذشته نخستین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط همزمان با گرامیداشت دهه «تولید و تجارت» ( اول تا دهم تیرماه) همراه با برپایی پاویون ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها با همکاری و مشارکت راهبردی خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد. بسیاری این نمایشگاه را راهی برای حمایت از دانش‌بنیان‌های فعال در حوزه صنایع کوچک و متوسط خواندند. این در حالی است که برخی معتقدند شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی هر اندازه هم که خلاق باشند اما زیرچتر ساختاری و فرهنگی جامعه ما نفس می‌کشند. سایه‌هایی که ساختارهای بروکراتیک، اداری، قوانین و نظارت از یک‌سو و فرهنگ کار بر سر استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گستراند، همچنان بلند است؛ بنابراین توقعات و انتظارات از این شرکت‌ها باید با لحاظ شرایط اکوسیستمی ایران باشد و از سویی بدانیم اگر به‌دنبال اوج‌گیری اقتصاد دانش‌بنیان در کشور هستیم، نمی‌توانیم چشم خود را یکسره به آن مشخصه‌های ساختاری و فرهنگی ببندیم و برخورد رؤیابافانه با رشد داشته باشیم.