بازار جهانی نیکل در انحصار اندونزی
تولیدکنندگان نیکل در اندونزی سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۲۵ میلیون تن معادل ۶۳ درصد از نیکل عرضه شده در بازار جهانی را تولید کردند. طبق پیش‌بینی شرکت مکواری اندونزی طی سه تا پنج سال آینده با عرضه ۷۵ درصد از نیکل مورد نیاز در بازار جهانی، این بازار را به انحصار کامل خود درمی‌آورد.
بزرگ‌ترین ذخایر نیکل روی کره زمین
اندونزی بزرگ‌ترین ذخایر نیکل روی کره زمین را در اختیار دارد و به عنوان برترین تولیدکننده این فلز معدنی در سطح دنیا شناخته می‌شود که آمار منتشر شده نشان می‌دهد اندونزی سال ۲۰۲۴ حدود ۶۳ درصد از نیکل عرضه شده در بازار جهانی را تولید کرد، در حالی که این میزان سال ۲۰۲۰ حدود ۲۸ درصد بود. تولیدکنندگان نیکل در اندونزی سال گذشته درمجموع ۲.۲۵ میلیون تن از انواع نیکل را تولید کردند که این رقم از رشد ۱۶ درصدی تولید نیکل در این کشور نسبت به سال ۲۰۲۳ حکایت می‌کند. علاوه بر این اندونزی میزان عرضه نیکل خود را در طول سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ حدود ۱.۵ میلیون تن افزایش داد که نتیجه آن تعطیلی تعداد زیادی از معادن نیکل در سایر کشورها بود. طبق پیش‌بینی شرکت خدمات مالی مکواری، تولیدکنندگان نیکل در اندونزی طی سه تا پنج سال آینده ۷۵ درصد از نیکل مورد نیاز در بازار جهانی را تولید خواهند کرد و بازار جهانی نیکل در انحصار کامل این کشور آسیای جنوب شرقی درمی‌آید چراکه اندونزی‌ها در چهار سال گذشته با حذف رقبای خود موفق به کاهش ۵۰۰ هزار تنی نیکل غیر اندونزیایی در بازار جهانی شدند.
تعطیلی معادن نیکل به اندونزی رسید
تولید و عرضه نیکل اندونزی به بازار جهانی طی سال ۲۰۲۴ در حالی ۱۶ درصد افزایش یافت که کاهش تقاضا برای این فلز معدنی افت چشمگیر نرخ نیکل را به همراه داشت. بررسی نرخ نیکل در بورس فلزات لندن در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد میانگین نرخ این فلز معدنی با کاهش ۲۲ درصدی در مقایسه با سال ۲۰۲۳ از ۲۱ هزار و ۴۹۲ دلار در هر تن به ۱۶ هزار و ۸۱۲ دلار در هر تن کاهش یافت. همچنین نرخ هر تن نیکل در ژانویه ۲۰۲۴ با افت بی‌سابقه‌ای به ۱۵ هزار و ۴۸۲ دلار رسید. از این رو کاهش نرخ فلزات معدنی در سال ۲۰۲۴ به ویژه نیکل به همراه افزایش هزینه‌های بخش معادن منجر به تعلیق بعضی از خطوط تولید نیکل در این کشور شود، برای نمونه شرکت معدنی BHP تعدادی از خطوط خود با ظرفیت تولید ۹۰ هزار تن نیکل را تا فوریه ۲۰۲۷ به حالت تعلیق درآورده است.
آغاز روند افزایشی نرخ نیکل از ۲۰۲۵
ارزیابی‌های شرکت مکواری از کاهش تولید ۹۰۰ هزار تنی نیکل در اندونزی در سال میلادی جاری حکایت می‌کند، تاجایی‌که تولیدکنندگان این کشور میزان عرضه نیکل به بازار جهانی را در سال ۲۰۲۵ حدود ۳۵ درصد نسبت به ۲۰۲۴ کاهش خواهند داد. همچنین این شرکت استرالیایی مازاد تولید نیکل در سال ۲۰۲۵ را ۶۰ هزار تن پیش‌بینی می‌کند. در مقابل این رقم در سال ۲۰۲۴ معادل ۱۹۵ هزار تن بود. به دنبال کاهش عرضه نیکل توسط اندونزی نرخ این فلز معدنی در بازار جهانی نیز سیر صعودی پیدا خواهد کرد و نرخ هر تن نیکل در بورس فلزات لندن در امسال به طور متوسط بیش از ۱۶ هزار دلار در هر تن خواهد بود و این بها در سال ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ به ترتیب به ۱۸ هزار دلار و ۱۹ هزار دلار افزایش می‌یابد. درنهایت هر تن نیکل در سال ۲۰۲۸ با بهای ۲۰ هزار دلار در بورس فلزات لندن معامله خواهد شد.
دولت اندونزی به تازگی از افزایش ظرفیت ۹۲۸ هزار تنی استخراج و تولید نیکل ظرف سه سال آینده خبر داد. درمقابل کارشناسان حوزه صنعت و معادن بر این باورند اندونزی به دلیل سرعت سرسام آور گسترش معادن خود بزودی با مشکلات جدی در تامین سنگ معدنی نیکل مواجه خواهد شد. دولت اندونزی میزان استخراج و عرضه نیکل به بازار جهانی را افزایش می‌دهد. طبق گفته مسوولان شرکت‌های معدنی در اندونزی ظرفیت استخراج و تولید نیکل ظرف سه سال آینده در این کشور بالا خواهد رفت تا هرگونه کمبودی در بازار جهان جبران شود. طبق ادعای آنها بازار جهانی نیکل طی سال ۲۰۲۷ تحت کنترل کامل اندونزی درمی‌آید و نقش سایر تولیدکنندگان نیکل در این بازار کمرنگ‌تر از قبل خواهد شد. در همین راستا دولت اندونزی در حال بررسی تغییراتی در سیاست خود مبنی بر ارائه معافیت‌های مالیاتی مرتبط با پروژه اکتشاف معادن و استخراج نیکل است تا سرمایه‌گذاران خارجی نیز در کنار فعالان داخلی انگیزه ایجاد کارخانه در این کشور را پیدا کنند.
خطر کاهش سنگ معدنی نیکل بیخ گوش اندونزی
نیمی از نیکل تولیدی در سطح جهانی طی سال‌های اخیر به کشور اندونزی اختصاص دارد، تا جایی که بررسی‌ها از کاهش نرخ سنگ معدن این فلز به واسطه افزایش عرضه در بازار جهانی توسط اندونزی حکایت می‌کند و تعداد زیادی از معادن نیکل در سایر نقاط جهان به مرزی تعطیلی رسیده‌اند. با این حال مقامات این کشور در تلاش‌اند بهره‌برداری از معادن نیکل را بالا ببرند تا بازار جهانی و قیمت‌گذاری نیکل به طور کامل تحت سلطه اندونزی درآید. در مقابل کارشناسان حوزه صنعت و معادن بارها در خصوص استخراج نیکل هشدار داده‌اند و بر این باورند این کشور آسیای جنوب شرقی به دلیل سرعت سرسام‌آور گسترش معادن نیکل خود در آینده نزدیک با مشکلات جدی در تأمین سنگ معدن نیکل مواجه خواهد شد.
نیکل چیست؟
نخستین بار عنصر نیکل توسط شیمی‌دان سوئدی اکسل کرونستد در سال ۱۷۵۱ شناسایی شد. در قرن ۱۹ به دلیل استفاده از این عنصر در آبکاری و ساخت آلیاژها منجمله «نقره نیکل» (نقره آلمانی) که نیکل را با روی و مس آلیاژ می‌کردند، اهمیت پیدا کرد. این آلیاژ فقط به دلیل رنگ آن نام‌گذاری شده بود و هیچ نقره‌ای در داخل آن نداشت. همچنین در سال ۱۸۵۷ برای نخستین بار در امریکا سکه‌ها با آلیاژی از مس و نیکل ساخته شدند. این سکه‌ها از جنس نیکل خالص نبودند و نخستین بار در ۱۸۸۱ در سویس سکه‌هایی از جنس نیکل خالص استفاده شد.
فولادهای زنگ‌نزن در قرن ۲۰ ام شناخته و ساخته شدند و نقش مفید استفاده از نیکل در بسیاری از گریدهای مختلف این فولادها کاملاً شناخته شده‌است. آلیاژهای پایه-نیکل دارای مقاومت در برابر خوردگی بسیار عالی بوده و می‌توانند در دمای بالا مقاومت کنند، که این خاصیت آنها را برای کارخانه‌های شیمیایی بسیار مناسب می‌سازد و همچنین امکان اجرایی کردن ساخت موتور جت را فراهم می‌نماید.
عنصر نیکل درجه ذوب بالایی دارد و در مقابل خوردگی و اکسیدشدن بسیار مقاوم است. همچنین بسیار چکش خوار بوده و به راحتی با سایر عناصر آلیاژ می‌شود. این عنصر در دمای اتاق مغناطیسی بوده و می‌توان به راحتی در آبکاری فلزات از آن استفاده کرد. گفتنی است با خاصیت کاتالیزوری که دارد، می‌توان آن را صددرصد بازیافت نمود. معمولترین حالت اکسیداسیون نیکل، ۲+ است و این در حالی است که نیکل ۳+ و ۱+ نیز به ندرت مشاهده می‌شوند.
سخن پایانی
سکه‌های نیکل در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله ایالات متحده، کانادا و استرالیا رایج هستند. این فلز نقره‌ای‌رنگ و براق، ترکیبی عالی از دوام و زیبایی را برای سکه‌ها فراهم می‌کند. در ایالات متحده، سکه‌های ۵ سنتی معروف به «نیکل» از سال ۱۸۶۶ ضرب و عرضه می‌شوند. این سکه‌ها درحال‌حاضر از آلیاژی شامل ۷۵درصد مس و ۲۵درصد نیکل ساخته می‌شوند. در کانادا، سکه‌های ۵ سنتی تا سال ۱۹۸۱ از نیکل خالص ساخته می‌شدند اما پس از آن به دلیل افزایش نرخ نیکل در ساخت آنها از آلیاژی با پایه فولاد استفاده شد.
