این نمایشگاه دارای شاخص‌ترین و شناخته‌ترین سالن نمایشگاهی سنگ کوپ است که از ۲۷۰ معدن کشور در زمینی به مساحت ۲۷ هزار مترمربع با حضور ۲۱ هزار تن سنگ در نمایشگاه، برگزار می‌شود.

نمایشگاه سنگ محلات ظرفیت دائمی شدن را دارد

بهرام شکوری در آیین برگزاری نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران در نیم‌ور محلات اظهار کرد: با توجه به استقبال تجار و هیات‌های تجاری خارجی از نمایشگاه، می‌توان این نمایشگاه را به نمایشگاه دائمی به ویژه در حوزه سنگ کوپ تبدیل کرد. رئیس انجمن سنگ ایران تصریح کرد: با این اکتشافات سطحی، ۵ میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ در کشور انجام می‌شود و در این حوزه رتبه پنج دنیا را در اختیار داریم، به لحاظ تنوع در حوزه سنگ تزئینی نیز رتبه نخست جهان را در اختیار داریم. شکوری با بیان اینکه در سال گذشته حدود ۱۲ میلیون تن تولید سنگ در کشور انجام شد اما رتبه قابل قبولی در اختیار نداریم و این در حالی است که چین بیش از ۵۰ میلیون تن سنگ تولید می‌کند، افزود: امسال ۴۰ میلیارد دلار صادرات سنگ در جهان هدفگذاری شده و در سال ۲۰۳۰ نیز صادرات ۵۵ میلیارد دلاری پیش‌بینی شده است. اگر بتوانیم سهمی ۱۰ درصدی را از بازار جهانی کسب کنیم جایگاه خوبی را در اختیار خواهیم داشت. وی گفت: چین با صادرات ۵ میلیارد دلار، رتبه نخست صادرات جهان را به خود اختصاص داده و ایران نیز با ۲۰۰ میلیون دلار صادرات، اصلا جایگاه خوبی در بازار جهانی سنگ ندارد. وی با اشاره به اینکه از ۱۶۲.۵ میلیون تن بلوک استخراجی، ۷۰ درصد مربوط به قاره آسیاست و مصرف سنگ دنیا بیش از یک میلیارد مترمربع است، گفت: ظرفیت معادن سنگ کشور ۳۰ میلیون تن است، اما بیشترین سهم تولید ۱۵ میلیون تن بوده است. باید به سمت توسعه تولید در این حوزه حرکت کنیم که این امر نیازمند الزاماتی است. رئیس انجمن سنگ ایران تصریح کرد: وزارت صمت متولی تولید در کشور است، اما کسی صدای این متولی را نمی‌شنود و برخی سیاست گذاری‌های دستگاه هایی که تاثیر مستقیم در تولید ندارند، عملا تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این سازهای مختلف آهنگ توسعه و رشد اقتصادی خارج نمی‌شود و عملا افول تولید رقم می‌خورد. در استان مرکزی باید ساز هماهنگ با تولید نواخته شود. وی با بیان اینکه برای صادرات باید محصولاتی که قابلیت صادرات دارد، تولید کرد، گفت: در این راستا نیازمند آموزش، تجهیزات و ماشین‌آلات به روز هستیم و باید دانش صادراتی را توسعه بدهیم تا محصولات صادراتی تولید کنیم و سهم خود را از بازار صادراتی جهان به‌دست آوریم. باید با تجار و هیات‌های تجاری تعامل داشت چراکه اگر کشورهایی به صادرات بالا می‌رسند به دلیل حمایت دولت هاست که مشوق‌های خوبی در امر صادرات ایجاد کرده‌اند. باید برای خط مقدم جبهه تولید، فضا را آماده کرد تا ارزآوری برای کشور به خوبی رقم بخورد. شکوری گفت: می‌توان ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده را از تولیدکننده نگرفت و این مهم می‌تواند کمک بالایی به تولید‌کننده کند. دولت بزرگ شده است و فروش نفت، اخذ مالیات و چاپ پول کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و همین شرایط باعث شده است که در گمرک هم از تولیدکننده مالیات بگیرند. رئیس انجمن سنگ ایران افزود: نرخ مالیاتی کمتر، انگیزه بیشتری برای تولید ایجاد می‌کند. باید از تولیدکننده حمایت کرد و اجازه داد که صنایع کوچک و متوسط خود رأسا اقدام به صادرات محصولات خود کنند، فعالان اقتصادی باید به ازای ارز صادراتی خود بتوانند تجهیزات و ماشین‌آلات وارد کنند، اما با محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی در این عرصه مواجه هستیم. وی با اشاره به اینکه ورود کوپ‌های معدنی از افغانستان ممنوع شده است، گفت: اینکه کوپ‌های افغانستانی وارد کشور شود و ما بتوانیم آنها را فرآوری کنیم چه ایرادی دارد، من متوجه دلیل این ممنوعیت نمی‌شوم. شکوری با اشاره به تلاش‌های دولت برای برداشتن تحریم ها، گفت: قطعا تحقق این مهم و توسعه روابط بانکی نیازمند برداشتن قدم‌های بزرگتر است. ساخت‌وساز در کشور کاهش یافته و این امر در فروش سنگ اختلال ایجاد کرده است. ۹۰ درصد سنگ تولیدی در داخل کشور مصرف می‌شود در حالی که در ترکیه ۸۰ درصد تولید، صادر می‌شود. امروز اگر بازار داخلی در رکود است و بازارهای جهانی رونق دارد، باید بخشی از این سنگ را وارد بازارهای جهانی کنیم. وی با بیان اینکه باید ابرپروژه‌ها را در کشور ایجاد کنیم، گفت: در بنادر جنوبی و مناطق آزاد می‌توانیم ابر پروژه اجرا کنیم و بازارهای جهانی را به‌دست آورده و شرایط صنعت سنگ کشور را بهبود ببخشیم. رئیس انجمن سنگ ایران تاکید کرد: استان مرکزی باید انجمن سنگ استان را فعال و با توجه به سهم عمده محلات در تولید سنگ تراورتن کشور، نسبت به احصای مشکلات و رفع آنها اقدام کند.

ایران بهشت سنگ‌های ساختمانی در جهان

میزان ذخایر سنگ‌های ساختمانی در جهان در حدود ۱۵ میلیارد تن تخمین زده می‌شود. این میزان ذخایر شامل تراورتن، مرمریت و مرمرهاست که سهم ایران از این منابع خدادادی در دنیا رتبه هفتم است که در این میان از نظر تنوع رنگ و کیفیت سنگ‌های ساختمانی، ایران رتبه اول جهان را داراست و از نظر میزان ذخایر سنگ‌های ساختمانی در رتبه چهارم قرار دارد. کشور ایران در مقام تولید سنگ‌های ساختمانی رتبه هفتم جهان را دارد که این میزان تولید باعث ایجاد ۱۴درصد اشتغال در بخش معدن شده است که با توجه به آمار شاغلین در بخش معدن، معادن سنگ‌های ساختمانی می‌تواند حدود ۱۵۰ هزار نفر را به صورت مستقیم مشغول به کار کند. در بخش سنگ‌های ساختمانی و تزئینی در ایران حدود هزارو ۳۰۰ معدن فعال در کشور مشغول هستند و حدود ۶هزار واحد سنگبری و نزدیک به هزار واحد صنایع جانبی و پایین دستی فعال است. در شرایطی که گردش مالی صنعت سنگ در جهان بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار گزارش شده است ایران می‌تواند سهمی ۱۰ درصدی از این بازار را از صادرات سنگ داشته باشد. این در حالی است که بر اساس برآوردهای جهانی مصرف سنگ ساختمانی و تزئینی از رقم ۸۸۶ میلیون متر مربع در سال ۲۰۰۴ به رقم ۹/۴ میلیارد متر مربع در سال ۲۰۲۵ خواهد رسید. در سال‌های اخیر صادرات سنگ ایران به صورت سنگ خام بوده و توجه کمتری به سنگ‌های فرآوری شده است. صادرات سنگ خام ۷۵ درصد و سنگ فرآوری شده ۲۵ درصد از صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. حال با توجه به اینکه ایران مهد و بهشت سنگ‌های ساختمانی در دنیاست و در بسیاری از موارد مثل سنگ‌های مرمر و تراورتن سنگ‌های بی‌نظیری دارد می‌توانیم با رفع موانع و ایرادات سهم خودمان را از بازارهای جهانی به‌دست آوریم. در حالی‌که ایران طی ۲دهه گذشته به عنوان یکی از ۵کشور برتر استخراج سنگ ساختمانی و تزئینی در جهان معرفی شده است اما نتوانسته سهم مناسبی در امر صادرات سنگ‌های ساختمانی و فرآوری داشته باشد. یکی از دلایل این ناتوانی، ضعف فنی در فرآوری سنگ‌های ساختمانی است که باید تولیدکنندگان و با حمایت بخش دولتی دانش و ماشین‌آلات خود را به روز کنند تا بتوانیم ارزش صادرات سنگ ساختمانی و تزئینی ایران را بالا ببریم. صادرات سنگ یک زنجیره به‌هم پیوسته است که از مرحله اکتشاف و استخراج علمی، فرآوری مناسب و بازاریابی و درنهایت به صادرات ختم می‌شود که باید نگاه علمی به این زنجیره شود تا موجب افزایش صادرات شود. امروزه ایتالیا با ۸۶ معدن سنگ تزئینی و سنگ نما از صادرکنندگان بزرگ سنگ‌های ساختمانی در دنیاست و در گذشته با خرید سنگ خام از ایران و فرآوری در ایتالیا و اضافه کردن ارزش افزوده قابل توجه به سایر کشورها صادر می‌کرد. کشورهایی همچون ایتالیا، اسپانیا و چین در گذشته رقیب ایران در بخش تولید سنگ‌های ساختمانی بودند ولیکن کشورهایی مانند هند، ترکیه و برزیل به رقبای ایران در تولید سنگ افزوده شده‌اند اما هیچ کدام از این کشورها تنوع سنگ‌های ایرانی را ندارند. بنابراین یکی دیگر از مشکلات صادرات سنگ‌های ساختمانی، ضعف بازاریابی و نحوه تبلیغات در سایر کشورهای مصرف‌کننده سنگ است که باید جهت حضور در بازارهای بین‌المللی حضوری فعال و مستمر داشت.

سخن پایانی

با توجه به اینکه برآورد جهانی مصرف سنگ ساختمانی در سال ۲۰۲۵ به حدود ۵میلیارد متر مربع خواهد رسید و برای به‌دست آوردن سهم خود از این بازار با توجه به حضور رقبای ایران از جمله ترکیه، چین و هند که در این بازار فعالیت شاخصی دارند، انتظار می‌رود که اتحادیه‌ها و انجمن‌های سنگ و وزارتخانه‌های مربوطه با بررسی موانع و مشکلات و برنامه‌ریزی جدی بازارهای جدیدی را برای صادرات سنگ ایران به وجود آورند.