نقش صنایع کوچک در تحرک اقتصادی

صنعت ساختمان، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی و محرک‌های اقتصادی هر کشور، نقشی حیاتی در پیشرفت و رفاه جامعه ایفا می‌کند. این صنعت با تاثیر مستقیم بر کیفیت زندگی شهروندان، ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و تنظیم بازار مسکن، اهمیتی انکارناپذیر در توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. در این میان، صنایع کوچک به‌‎عنوان بازیگران کلیدی در زنجیره ارزش صنعت ساختمان، نقشی چندبعدی و تعیین‌کننده ایفا می‌کنند. این صنایع با تولید طیف گسترده‌ای از مصالح ساختمانی، تجهیزات و ملزومات موردنیاز، نه‌تنها در تامین نیازهای این بخش سهیم هستند، بلکه با نوآوری در روش‌ها و فرآیندهای تولید، به ارتقای کیفی و کمی صنعت ساختمان کمک شایانی می‌کنند.

حمایت همه‌جانبه از صنایع کوچک و ارتقای فناوری در این بخش، می‌تواند منجر به تولید محصولات با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای روز شود. این امر نه‌تنها رقابت‌پذیری صنعت ساختمان را افزایش می‌دهد، بلکه به بهبود کیفیت ساخت‌وساز و افزایش رضایت مصرف‌کنندگان نهایی می‌انجامد. تنوع محصولات و خدمات ارائه‌شده توسط صنایع کوچک، علاوه بر پاسخگویی به نیازهای متنوع بازار، باعث تشدید رقابت سالم در صنعت ساختمان می‌شود. این رقابت به‌نوبه خود، مزایای اقتصادی قابل‌توجهی برای مصرف‌کنندگان به‌همراه دارد و منجر به استفاده از مواد و خدمات با کیفیت بالا و نرخ مناسب در پروژه‌های ساختمانی می‌شود.

علاوه بر این، صنایع کوچک نقش مهمی در توسعه متوازن مناطق روستایی و شهری ایفا می‌کنند. استقرار بسیاری از این صنایع در مناطق روستایی، ضمن ایجاد اشتغال محلی، به کاهش مهاجرت به شهرها و توسعه پایدار مناطق کمترتوسعه‌یافته کمک می‌کند. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های صنایع کوچک در صنعت ساختمان، نیاز به تدوین و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های حمایتی جامع و هدفمند است. این حمایت‌ها باید شامل تسهیل دسترسی به فناوری‌های نوین، ارائه مشوق‌های مالی و مالیاتی، بهبود زیرساخت‌ها و ارتقای سطح آموزش و مهارت نیروی کار باشد. در نهایت، توسعه و تقویت صنایع کوچک در بخش ساختمان، نه‌تنها به پیشرفت این صنعت کمک می‌کند، بلکه با ایجاد اشتغال، افزایش نوآوری و بهبود کیفیت زندگی، نقش مهمی در توسعه پایدار و همه‌جانبه کشور ایفا می‌کند. بنابراین، سرمایه‌گذاری و توجه ویژه به این بخش، می‌تواند منافع اقتصادی و اجتماعی قابل‌توجهی برای جامعه به‌ارمغان آورد.

نقش صنایع کوچک در توسعه ساخت‌وساز

ناصر کاهه، کارشناس بازار مسکن در رابطه با نقش صنایع کوچک در توسعه ساخت‌وساز در کشور به  صمت توضیح داد: حمایت از صنایع کوچک از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. این صنایع نقش مهمی در افزایش تولید و تسهیل توسعه صنایع بزرگ ایفا می‌کنند. این صنایع تامین‌کننده اصلی قطعات موردنیاز واحدهای صنعتی بزرگ بوده و به حمایت و برنامه‌ریزی مستمر دولت نیاز دارد. وی در ادامه توضیح داد: در کشور ما، صنایع کوچک با چالش‌های مالی قابل توجهی مواجهند و به توجه بیشتری نیاز دارند. دولت باید با ارائه حمایت‌های مالی و تسهیلات کم‌بهره، بار مالی این صنایع را کاهش دهد تا بتوانند سریع‌تر در مسیر رشد و توسعه گام بردارند.

ناصر کاهه خاطرنشان کرد: صنعت ساختمان یکی از مصرف‌کنندگان اصلی محصولات صنایع کوچک است. اگرچه معمولا توجه‌ها به صنایع بزرگ مانند فولاد و سیمان معطوف می‌شود، اما صنایع کوچک نقش حیاتی در تامین نیازهای این بخش دارند. عدم‌حمایت از این صنایع می‌تواند تاثیر منفی قابل‌توجهی بر صنعت ساخت‌وساز بگذارد.

این کارشناس به صمت گفت: باتوجه به مشکلات موجود در تولید مسکن و نبودتعادل عرضه و تقاضا، هرگونه چالش در صنایع کوچک مرتبط با ساختمان می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای بازار مسکن داشته باشد. صنعت ساختمان نه‌تنها از اقتصاد تاثیر می‌پذیرد، بلکه نقش مهمی در روند توسعه اقتصادی ایفا می‌کند و ارتباط گسترده‌ای با صنایع کوچک و بزرگ دارد.

قیمت مصالح ساختمانی باید کنترل شود

او تصریح کرد: دولت باید با تخصیص بودجه مشخص به بخش خصوصی و صنایع کوچک، زمینه را برای تامین تجهیزات موردنیاز انبوه‌سازان با قیمت‌های مناسب فراهم کند. این امر می‌تواند به تسریع تولید مسکن کمک کند. متاسفانه، باوجود وعده‌های کنترل و تعدیل نرخ مصالح ساختمانی، این هدف هنوز محقق نشده است.

وی در خاتمه گفت: باتوجه به وقفه طولانی در بخش ساخت‌وساز کشور، ضروری است که دولت چهاردهم همکاری با سایر بخش‌ها را تقویت کند تا به تعادل در عرضه و تقاضای مسکن دست یابد. افزایش غیرمنطقی و غیرقابل‌پیش‌بینی نرخ مصالح ساختمانی و کاهش عرضه، منجر به توقف بسیاری از پروژه‌های مسکونی و عمرانی شده است. این وضعیت، طرح‌های انبوه‌سازی و حتی طرح مسکن ملی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. صنایع کوچک، باوجود مشکلات فعلی، نقشی غیرقابل‌جایگزین در صنعت ساختمان‌سازی دارند. عدم‌برنامه‌ریزی و سوءمدیریت می‌تواند منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها شود. عدم‌ثبات اقتصادی و نوسانات نرخ ارز از عوامل اصلی تاثیرگذار بر افزایش نرخ مصالح ساختمانی پرمصرف مانند سنگ‌آهن، سیمان و فولاد هستند، بنابراین، مسئولان باید برای حل این مشکلات اقدامات جدی انجام دهند.

کمبودهای صنایع کوچک در ایران

علی اسماعیلی، کارشناس اقتصادی به صمت گفت: صنایع کوچک نقشی کلیدی در پیشبرد اقتصاد کشور ایفا می‌کنند و ظرفیت قابل‌توجهی برای تاثیرگذاری مثبت بر صنعت ساختمان، به‌عنوان یکی از محرک‌های اصلی رشد اقتصادی، دارند. با این وجود، این بخش حیاتی در ایران با چالش‌ها و کمبودهای متعددی مواجه است که روند رشد و توسعه آن را به‌شدت محدود کرده است.

وی در ادامه بیان کرد: یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی صنایع کوچک در ایران، مسائل مالی و مالیاتی است. بسیاری از این واحدهای صنعتی با مشکل دسترسی محدود به منابع اعتباری دست و پنجه نرم می‌کنند.

 این محدودیت‌های مالی نه‌تنها رشد صنایع را با مانع مواجه می‌کند، بلکه قدرت رقابتی آنها را نیز به‌شدت کاهش می‌دهد. علاوه بر این، نقص در دسترسی به زیرساخت‌های مناسب و فناوری‌های نوین، چالش دیگری است که صنایع کوچک با آن روبه‌رو هستند. مسلما ترکش‌های این عوامل به کاهش چشمگیر بهره‌وری در صنعت ساختمان منجر می‌شود.

این کارشناس عنوان کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر بسیاری از صنایع با کمبود آموزش‌های مهارتی و تخصصی مواجه بوده‌اند، همچنین مشکل نیروی کار ناکافی و کم‌تجربه، چالش جدی برای این بخش به‌شمار می‌رود. چنین چالش‌هایی کیفیت محصولات تولیدی را زیر سوال برده و مشخص نیست که قراره حل و فصل شود. برای بهتر شدن شرایط صنایع کوچک و فراهم کردن زمینه رشد و توسعه پایدار آنها، باید راهکارهای جامع بهتری ارائه شود.

ضرورت حمایت از صنایع کوچک

اسماعیلی بیان کرد: از طرف دیگر، مقررات پیچیده و متعدد نیز از جمله مسائلی است که باید موردتوجه ویژه مسئولان قرار گیرد. بسیاری از صنایع کوچک با مشکلاتی همچون بی‌ثباتی قوانین و تغییرات مکرر در طرح‌های مالیاتی روبه‌رو هستند. مسلما این وضعیت منجر به عدم اطمینان و اعتماد در فضای کسب‌وکار می‌شود.

صریحا باید بگویم که دولت باید با طراحی برنامه‌ها و سیاست‌های حمایتی، تسهیلات مالی و فنی را در اختیار صنایع کوچک و بخش خصوصی قرار دهد. بر کسی پوشیده نیست که نفس صنایع کوچک در ایران به‌شماره افتاده است. این امر مشکلات قابل توجهی را برای صنایع بزرگ‌تر کشور ایجاد کرده و می‌تواند روند رشد و توسعه را به شدت محدود سازد.

این کارشناس در خاتمه بیان کرد: برای حمایت موثر از صنایع کوچک و ایجاد شرایط مساعد جهت رشد و توسعه آنها، ضروری است که تلاش‌های گسترده‌تر و هدفمندتری در راستای حل این مشکلات انجام پذیرد. برای دستیابی به یک اکوسیستم صنعتی پویا و رقابتی، لازم است که همکاری نزدیک و مستمری میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای آموزشی و پژوهشی شکل گیرد. این همکاری می‌تواند منجر به ایجاد راهکارهای نوآورانه برای غلبه بر چالش‌های موجود شود و زمینه را برای شکوفایی صنایع کوچک و به‌تبع آن، رشد اقتصادی کشور فراهم آورد.

سخن پایانی

حمایت از صنایع کوچک در شهرک‌ها و نواحی صنعتی باید در اولویت قرار گیرد. این حمایت می‌تواند شامل ارائه تسهیلات مالی، برگزاری دوره‌های آموزشی، اجرای تورهای صنعتی و اعزام نمایندگان به نمایشگاه‌های داخلی و خارجی باشد. در دنیای امروز، صنایع کوچک نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. این صنایع یک‌چهارم اشتغال و یک‌سوم سرمایه‌گذاری‌های جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. مزیت اصلی آنها نیاز به سرمایه اولیه کم و ظرفیت بالای اشتغالزایی است که فشار مالی کمتری بر دولت وارد می‌کند. چالش‌های صنایع کوچک در ایران متعدد است. برخی کارشناسان مشکلات تامین مالی و دشواری دریافت تسهیلات بانکی را عامل اصلی می‌دانند. گروهی دیگر بر قوانین پیچیده کسب‌وکار و فرآیند دشوار اخذ مجوزها تاکید دارند. عده‌ای نیز فقدان استراتژی مدون صنعتی را ریشه اصلی مشکلات می‌دانند. عوامل دیگر مانند تحریم‌های خارجی، بی‌ثباتی اقتصادی و رکود تورمی نیز از موانع رشد و تقویت تولید ملی در بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌شمار می‌روند. رفع این موانع و چالش‌ها نیازمند اقدام سریع و برنامه‌ریزی دقیق است تا بتوان از ظرفیت‌های صنایع کوچک در راستای رشد اقتصادی کشور بهره برد.