تحقق شعار سال در گرو استفاده از تمام ظرفیت‌ها
رهبر معظم انقلاب در پیامی به‌مناسبت آغاز سال ۱۴۰۱، سال جدید را سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نام‌گذاری کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر توصیه سال قبل خود مبنی بر اکتفا نکردن به کارهای سطحی همچون درج نام سال بر تابلوهای خیابان‌ها یا روی سربرگ دستگاه‌ها، فرمودند: تحقق شعار امسال نیاز به سیاست‌گذاری دارد؛ البته با تحرکی که از رئیس‌جمهوری محترم و همکاران‌شان مشاهده می‌شود، ان‌شاءالله این شعار روی زمین نخواهد ماند؛ اما هر چه بیشتر کار و تلاش شود بهتر خواهد بود. فعالان تجاری بر فراهم بودن الزاماتی برای تحقق این شعار در حوزه تجارت تاکید دارند که در این گزارش به برخی از آنها اشاره می‌شود.
تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان
وزارت صنعت، معدن و تجارت اهداف کمی سال تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین را تهیه کرده و براساس آن، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و صادرات محصولات دانش‌بنیان، دو رویکرد اساسی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحقق شعار سال است.
به‌گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و صادرات محصولات دانش‌بنیان، برای تحقق شعار سال در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفته است. وی با بیان اینکه تعیین عنوان تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین ازسوی رهبر معظم انقلاب برای سال ۱۴۰۱، الزاماتی دارد، افزود: وزارت صنعت، معدن و تجارت دو رویکرد اساسی شامل تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و صادرات محصولات دانش‌بنیان را در دستور کار و برنامه خود قرار داده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در شرایط حاضر رویکرد جهانی به سمت تولید محصولات پیچیده و با ارزش افزوده بالاتر است و باتوجه به رتبه پایین کشورمان در این شاخص جهانی، باید برای بهبود این جایگاه، برنامه‌ریزی و اقدام کنیم.
وی با اشاره به ظرفیت‌های نیروی انسانی و میزان فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور تاکید کرد: اقتصاد و تولید دانش‌بنیان می‌تواند در رفع معضل اشتغال فارغ‌التحصیلان نیز موثر و کارآمد باشد. وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: اکنون به بلوغ صنعتی در کشور رسیده‌ایم و باید گام‌های جدی در افزایش کیفیت تولیدات صنعتی برداشته شود و اقتصاد دانش‌بنیان به‌یقین نقطه عطف این موضوع در کشور خواهد بود.
کاهش ۴۵ درصدی واردات با تحقق‌شعار سال
نایب رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: با عملیاتی شدن شعار «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» که توسط رهبر معظم انقلاب تعیین شده، نیاز به واردات ۴۰ تا ۴۵ درصد کاهش می‌یابد.هیبت اله اصولی در گفت‌وگو با ایرنا، درباره شعار سال ۱۴۰۱ یعنی «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»، اظهار کرد: اجرایی شدن شعار سال در هر نقطه از جهان تبعات مثبتی خواهد داشت و کشور را با میل پیشرفت تولید همراه می‌کند. وی با بیان اینکه موضوع اساسی در اجرایی شدن شعار سال جدید، فراهم کردن پیش‌نیازها و زیرساخت‌های آن است، خاطرنشان کرد: تحقق هدف نیازمند پیش‌زمینه‌هایی است و تا زمانی که کارهای اساسی برای مواد اولیه و امکانات تولید انجام نشود، به هدف دست نخواهیم یافت.عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه تاکنون بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان، فعالیت‌های ارزشمندی انجام داده‌اند، تاکید کرد: این مراکز پیشرفت‌های بسیاری داشتند که در شرایط تحریم موثر واقع شده و نباید این خدمات نادیده گرفته شود، به همین دلیل اجرایی شدن این شعار باید با زیربنای این شرکت‌های دانش‌بنیان همگون باشد.
وی با تاکید بر اینکه اجرایی شدن شعار «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» نتایج مطلوبی برای کشور به همراه دارد، تصریح کرد: در شرایطی که تحریم‌ها همچنان در حال اعمال شدن هستند، تولید دانش‌بنیان می‌تواند نقش موثری در خنثی‌سازی آن داشته باشد.
اصولی تاکید کرد: اجرایی شدن شعار تعیین‌شده، به‌طور قطع از ورود قطعات و محصولاتی که سال‌هاست در زمینه آنها تحریم اعمال می‌شود، جلوگیری خواهد کرد که در این صورت حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از واردات بی‌نیاز خواهیم شد.
تقویت زیرساخت‌های لازم در حوزه دانش‌بنیان
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت: درحال‌حاضر در حوزه دانش‌بنیان زیرساخت‌های لازم در کشور ضعیف است و این زیرساخت‌ها باید تقویت شود.
محمدحسین روشنک در گفت‌وگو با ایسنا درباره الزامات تحقق شعار سال ۱۴۰۱ یعنی سال تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب سال‌ها است اقتصاد کشور را در مسیر موردنیاز جهت‌دهی و هدایت می‌کنند. همچنین ایشان سال‌های مختلف را حسب ضرورت نام‌گذاری می‌کنند. رهبر معظم انقلاب با اشراف بر مشکلات موجود بر موضوعات مختلف در شعار سال تاکید می‌کنند. ایشان در بیانات خود تاکید دارند که شعار ندهیم و عملا به‌دنبال موضوعات باشیم.
وی افزود: درحال‌حاضر در حوزه دانش‌بنیان زیرساخت‌های لازم در کشور ضعیف است و این زیرساخت‌ها باید تقویت شود. از طرفی شرکت‌های دانش‌بنیان نباید به‌دنبال اقدامات شعاری باشند.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون کدام یک از کالاهای دانش‌بنیان از خراسان رضوی صادر می‌شود؟ گرچه در برخی حوزه‌ها مانند صنعت هوا فضا، صنایع هسته‌ای و نظامی در کشور کالاهای دانش‌بنیان وجود دارد؛ با این وجود باید حوزه دانش‌بنیان از محور شعارزدگی خارج شود.
روشنک افزود: معاونت علمی و فناوری جمهوری در ابتدا باید حوزه دانش‌بنیان را تعریف و کالاهای دانش‌بنیان صادر شده را معرفی کند. همچنین باید در کشورمان مانند سایر دنیا دسترسی به شبکه‌های اجتماعی را آزاد و زیرساخت‌های اینترنتی را فعال کنیم.وی تصریح کرد: حوزه دانش‌بنیان کسب یک دانش و اجرای آن است و تقلید یا کپی‌برداری یک کالا در حوزه دانش‌بنیان جایگاهی ندارد؛ بنابراین در امسال باید در حوزه دانش‌بنیان شفاف عمل کنیم.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی درباره اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به شعار سال گفت: به‌نظر بنده در ابتدا باید انقلاب جدی در نظام آموزشی کشور و دانشگاه‌ها ایجاد و دوم صنعت مونتاژکاری در کشور کمرنگ شود و از این کار فاصله بگیریم. سوم اینکه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از شعارزدگی فاصله بگیرد. اگر این اقدامات انجام شود، زیربناها برای رسیدن به شعار سال ۱۴۰۱ فراهم خواهد شد.
روشنک درباره اشتغال‌آفرینی در شعار سال ۱۴۰۱ بیان کرد: رهبر معظم انقلاب تنها نمی‌خواهند که در حوزه دانش‌بنیان اشتغال ایجاد شود، بلکه می‌فرمایند کشور ما به نخستین چیزی که نیاز دارد، اشتغال است. مسئولان و بخش خصوصی و هر کسی که توانایی دارد باید در امسال همت کرده و حداقل یک شغل ایجاد کند. این اشتغال می‌تواند چه در حوزه دانش‌بنیان و چه غیر دانش‌بنیان باشد.
سخن پایانی
به‌گفته بسیاری از کارشناسان تولید در گذشته تابع دو مولفه سرمایه و نیروی کار بود، این در حالی است که در دوره اخیر مولفه‌ای به‌نام دانش، اهمیت خود را بیش از پیش در حوزه تولید نشان داده است؛ بنابراین برای دانش‌بنیان شدن اقتصاد، باید در مقیاس ملی نیز سهم دانش را در تولید افزایش دهیم. در این راستا باید به سهم کمتر از یک درصدی تحقیق و توسعه در هزینه تولید، اشاره کرد و با قبول این کاستی در چارچوب یک برنامه‌ریزی بسیار دقیق و اجرای مستمر آن، موضوع تحقیق و توسعه در شاخص‌های کیفیت، نرخ و فروش را مورد پایش قرار داد. به‌علاوه اینکه به‌گفته برخی از آفت‌های تولید دانش‌بنیان، امکان صوری بودن آمار در آن است؛ بنابراین با توجه به اثرگذاری تولیدات دانش‌بنیان در توسعه صنعتی کشور، باید تلاش کرد بازار محصولات آنها شکل بگیرد و تنها در برخی جاذبه‌های علمی محدود نشود.
