تغییرات قیمت ارز در هفته‌های اخیر شرایطی نگرانی‌هایی را برای مردم نسبت به آینده بازار ارز و تورم به‌وجود آورده است که جا دارد ابعاد تحولات بازار ارز را از زاویه‌ای دقیق‌تر بررسی کرد.

کاهش عرضه ارز یا نااطمینانی از تداوم عرضه در روزها و هفته‌های آینده و یا رشد قابل توجه تقاضای ارز از عوامل تغییرات قیمت قلمداد می‌شود. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال جاری تاکنون میزان عرضه ارز اسکناس ارز به بازار حدود ۳ برابر شده و حجم فروش ارز در سامانه نیما که به فروش حواله ارزی اختصاص دارد و برای واردات مورد استفاده قرار می‌گیرد نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۹ درصد رشد کرده است.

درواقع در ۸ ماهه سال ۱۴۰۰ رقمی بالغ بر ۱۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار از ابتدای سال در سامانه نیما حواله ارزی به فروش رسیده در حالی که این رقم در ۸ ماهه سال گذشته ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بوده است.

تقاضای واقعی ارز در اقتصاد شامل ارز مورد نیاز برای واردات و ارز خدماتی (مسافرتی، دانشجویی، درمان و..) می‌شود. در ۸ ماه امسال حجم کل واردات کشور معادل ۳۲ میلیارد دلار بوده که ۱۱ میلیارد دلار آن مربوط به کالاهای اساسی می‌شده و دولت منابع آن را تامین کرده است. بنابراین ۱۸ میلیارد دلار از ۲۱ میلیارد دلار باقی مانده دیگر در سامانه نیما تامین ارز شده و ۳ میلیارد دلار دیگر هم توسط صادرکننده با ارز خود صادرکننده تامین و وارد شده است.

در ۸ ماهه امسال میزان صادرات ۳۱ میلیارد دلار و میزان واردات ۳۲ میلیارد دلار بوده است و با توجه به اینکه میزان صادرات نفت خام در سال جاری روند رو به رشد داشته است، منابع ارزی کشور از ابتدای سال تاکنون پاسخگوی تقاضای ارزی کشور بوده است.

باتوجه به درآمد کشور از محل صادرات غیرنفتی و صادرات نفت خام و کنترل واردات در سطح ۳۲ میلیارد دلار و تعیین سهمیه برای ارز خدماتی (ارز مسافرتی، درمان، دانشجویی و..) و همچنین بستن حساب سرمایه کشور، کشور در حال حاضر با کمبودی در منابع ارزی مواجه نیست.

با این وجود، با انتشار کوچکترین خبر درباره مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای اروپایی بازار به سرعت واکنش نشان داده و نرخ ارز بالا و یا پایین می‌رود. به نظر می‌رسد آنچه که در شرایط فعلی نگرانی انتظارات تورمی و نگرانی برای حفظ ارزش دارایی است که از قِبَل این نگرانی‌ها برخی دلالان و سفته‌بازان بهره خود را می‌برند. این نگرانی نسبت به آینده بازار ارز توسط برخی سوداگران و فعالان رسانه‌ای- سیاسی تشدید می‌شود.

همین رفتار برخی افراد و نگرانی از موج افزایش نرخ ارز موجب شده باوجود تعادل نسبی در عرضه و تقاضای ارز التهاب در بازار پابرجا و نرخ ارز گاهی اوقات در موقعیت افزایش قیمت قرار گیرد. در چنین شرایطی مدیریت انتظارات تورمی و کنترل نگرانی‌های مردم نسبت به آینده بازار ارز می‌تواند نقش بسیار موثری در مدیریت بازار و مهار نرخ‌ها داشته باشد چراکه اگر این نگرانی‌ها کاهش نیابد، هرچقدر عرضه ارز در بازار افزایش یابد، تاثیری فروکش کردن این نگرانی‌ها نخواهد داشت.

منبع: فارس