در روز ابتدایی هفته، ۲۴ آبان، بورس اوراق بهادار تهران با رشد ۶ هزار و ۶۰۱ واحدی شاخص کل و ۳ هزار و ۶۷۱ واحدی شاخص کل هم‌وزن همراه بود. شاخص کل در پایان معاملات این روز به ۳ میلیون و ۱۰۵ هزار و ۳۶۴ واحد رسید و شاخص هم‌وزن نیز در سطح ۹۰۷ هزار و ۳۲۵ واحد ایستاد. 

در این روز درمجموع ۷۲۲ نماد مورد معامله قرار گرفت که از میان آنها ۳۲۳ نماد مثبت و ۲۵۷ نماد منفی بودند. از نماد‌های مثبت، ۱۳۰ نماد (معادل حدود ۱۸ درصد بازار) با صف خرید همراه شدند، درحالی‌که ۵۸ نماد (حدود ۸ درصد بازار) صف فروش را تجربه کردند.

باوجود اینکه ۶۰ درصد نمادهای بازار سهام در این روز سبزپوش شدند و در نهایت شاخص کل با رشد ملایم ۶ هزار و ۶۰۰ واحد، معادل ۰.۲۱ درصد، در ارتفاع ۳ میلیون و ۱۰۵ هزار واحد قرار گرفت، عمق معاملات نشان از پایداری نداشت.

شاخص هم‌وزن نیز با افزایش ۳ هزار و ۶۷۱ واحد معادل ۰.۴۱ درصد در سطح ۹۰۷ هزار و ۳۲۵ واحد ایستاد. در روز مورداشاره حجم معاملات خرد به حدود ۱۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون برگه سهم رسید و ارزش معاملات این دسته برابر با ۷ ‌هزار و ۴۲۰ میلیارد تومان ثبت شد.

این ارقام نشان داد باوجود بازگشت تقاضا، مشارکت کل بازار ضعیف است. در این روز تراز پول حقیقی در دقایق پایانی منفی شد و ۱۰۹ میلیارد تومان پول حقیقی از سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی خارج شد. در سمت عرضه اما صندوق‌های درآمد ثابت با خروج سنگین پول حقیقی مواجه شدند و همزمان صندوق‌های طلا با وجود افت روز گذشته اونس جهانی، ورود نسبی سرمایه حقیقی را تجربه کردند.

در انتهای بازار هم ارزش سفارش‌های فروش ۵ خط اول حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بود و ارزش سفارش‌های خرید از مرز ‌هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان گذشت؛ این ترکیب نشان می‌دهد تقاضا به‌صورت متمرکز، نه گسترده در بازار سهام حاضر است.

چه خبر از بازار یکشنبه؟

در ادامه این روند در روز گذشته نیز براساس آمار منتشرشده شاخص‌های اصلی بازار در دقایق ابتدایی فعالیت، همگی با رشد همراه بودند و نشانه‌هایی از تقویت تقاضا در بسیاری از نمادهای بزرگ و متوسط دیده شد و در پایان معاملات، شاخص کل بورس با رشد ۳۴ هزار و ۴۸ واحدی معادل ۱.۱ درصد به تراز ۳ میلیون و ۱۳۹ هزار واحد رسید و شاخص کل هم‌وزن نیز با افزایش ۷۶۰۸ واحدی معادل ۰.۸۴ درصد به سطح ۹۱۴ هزار و ۹۳۵ واحد ارتقا یافت. 

روز گذشته، ۲۵ آبان ۱۴۰۴ با بازگشایی مثبت آغاز شد، اما شاخص‌ها و نمادهای مثبت در ابتدای معاملات قدرت چندانی نداشتند و رشد محدود شاخص کل و شاخص هم‌وزن نشان می‌داد تقاضای بازار هنوز شکل پایدار به خود نگرفته است.

شاخص کل در شروع معاملات با افزایش نسبی همراه شد و رشد اولیه کمتر از ۰.۵ درصد را تجربه کرد و شاخص کل هم‌وزن نیز رشد اندکی در حدود ۰.۳ درصد ثبت کرد. این روند ابتدایی، تصویر بازار را نشان می‌داد که مثبت است، اما هنوز جریان تقاضا قوی و گسترده نشده است.

افزایش قدرت خرید حقیقی‌ها؛ کمبود ارزش معاملات 

آمار معاملات نشان می‌دهد ارزش معاملات سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی به ۸۹۶۷ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات نیز ۲۱.۶ میلیارد سهم گزارش شده است. 

ارزش معاملات چند روزی است که به کمتر از 9 همت رسیده و این نشانه چندان خوبی برای معامله‌گران نیست. امروز هم با اینکه بازار مثبت بود، ارزش معاملات بالا نرفت که این موضوع، تردیدها را درباره ادامه‌دار بودن رشد بازار زیاد می‌کند.

از هر 5 نماد فقط یکی منفی بود

در پایان معاملات، ۶۴۹ نماد در محدوده مثبت و تنها ۱۶۵ نماد در محدوده منفی قرار داشتند که حکایت از برتری تقاضا در بازار امروز داشت. تعداد صف‌های خرید ۲۶۵ و صف‌های فروش تنها ۳۰ مورد گزارش شد.

برتری واضح صف‌های خرید نشان می‌دهد اکثر معامله‌گران با تزریق نقدینگی خود به بازار به‌دنبال استفاده از فرصت رشد قیمت در نمادهای موردتوجه هستند و عرضه‌های سنگین روزهای قبل تا حد زیادی کاهش یافته است. 

بورس آینه‌ای از وضعیت نامطلوب اقتصاد 

در تحلیل وضعیت بازار یک کارشناس معتقد است بورس هر کشوری آینه‌ای از وضعیت اقتصاد آن است؛ بر این مبنا می‌توان وضعیت کلی بورس را نیز مانند اقتصاد پرچالش، لغزنده و ملتهب توصیف کرد. 

شاهین شایان آرانی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صمت در تشریح دلایل نابسامانی بازار اظهار کرد: بازار سرمایه ما تحت تاثیر شرایط سیاسی و نااطمینانی‌های ناشی از آن در شرایط مناسبی قرار ندارد و بهترین کلمه برای توصیف وضعیت آن «لغزندگی» است؛ یعنی حالتی پایدار ندارد و دائم در نوسان و تکانه است؛ یعنی یک روز به سمت بالا می‌رود و رشد دارد و روز دیگر به سمت پایین می‌آید و به‌اصطلاح سقوط می‌کند.

این کارشناس با تاکید بر اینکه بورس ما در حال حاضر از وقایع و اخبار و تحرکات بین‌المللی تاثیرپذیری بالایی دارد، ادامه داد: بازار سرمایه ایران از ثبات رویه لازم برخوردار نیست و با انتشار هر خبری، مشخصا در زمینه سیاسی شاهد دگرگونی‌هایی حالا چه مثبت و چه منفی هستیم، زیرا هر خبری محرکی اساسی برای بروز رفتارهای هیجانی در مردم است. 

وی در پیش‌بینی وضعیت پیش روی بازار سرمایه تا پایان سال جاری بیان کرد: نمی‌توان انتظار شرایطی خاص و رشدی چشمگیر را در بازار سرمایه کشور داشت؛ مگر اینکه اتفاقی قابل‌توجه در عرصه سیاسی و کیفیت تعاملات جهانی‌مان رخ دهد. در آن صورت می‌توان امید به بهبود وضعیت داشت، زیرا به‌اعتقاد من اگر چالش‌های ما با جامعه بین‌الملل برطرف شود، بخش زیادی از مشکلات داخلی نیز مرتفع خواهد شد و در نتیجه آن بازار سرمایه نیز شرایطی پایدارتر را تجربه خواهد کرد و در مسیر رشد قرار خواهد گرفت. 

بازار مثبت است، اما آینده نامعلوم

در کنار دیدگاه مطرح‌شده درباره وضعیت بازار و احتمالات پیش رو، برخی کارشناسان نیز معتقدند شرایط اکنون تاحدودی مناسب است و اگر اصلاحاتی در سیاست‌های داخلی انجام شود می‌توان به بهبود وضعیت بازار تا پایان سال امیدوار بود.

همایون دارابی، کارشناس بورس در گفت‌وگو با صمت در تحلیل وضعیت فعلی بازار سرمایه اظهار کرد: در چند وقت اخیر رشدهای قابل‌ملاحظه‌ای را در بازار سرمایه شاهد بوده‌ایم و حتی هفته گذشته رکوردی تاریخی در این زمینه به ثبت رسیده است؛ به‌گونه‌ای که برای شاخص عدد ۳ میلیون و ۲۶۵ واحد نیز ثبت شد و حالا نیز بالای ۳ میلیون واحد در نوسان است.

وی در تشریح الزامات پایداری روند فعلی بیان کرد: باید اخباری مثبت از شرایط اقتصادی و سیاسی وجود داشته باشد تا روند روبه رشد در آن پایدار بماند؛ ضمن آنکه باید در نظر بگیریم بازار تمایلی به کاهش ندارد. 

این کارشناس بازار سرمایه در توضیح دلایل رشد محقق‌شده در بازار سرمایه گفت: با وقوع جنگ دوازده‌روزه بازار سرمایه افت شدیدی را تجربه کرد، اما با بازگشت آرامش سیاسی و به‌مرور کاهش ریسک در این بخش، بازار سرمایه به روال عادی بازگشت و در مسیر جبران عقب‌ماندگی‌ها قرار گرفت. بر این مبنا می‌توان بخش اعظم رشد را محصول آرامش سیاسی دانست. در کنار این مسئله اقداماتی چون راه‌اندازی تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلای ایران و آزادسازی حدودی نرخ ارز شرکت‌های کوچک صادراتی و آزادسازی نسبی قیمت در صنعت خودرو نیز محرک‌های تاثیرگذار در رشد بازار سرمایه بوده‌اند. 

در انتظار اخبار بودجه‌ای 

دارابی با اشاره به اینکه طبق زمان‌بندی برنامه‌های مالی کشور، ماه‌های جاری ماه‌های انتشار اخبار بودجه‌ای است، تاکید کرد: انتشار هر گونه اخبار از سیاست‌های مالی دولت برای سال پیش رو چه در زمینه بنزین، چه ارز، چه سیاست‌های کلی‌تر مانند قیمت‌گذاری و... به‌طور قطع شرایط بازار سرمایه را دگرگون می‌کند، اما در سال جاری هنوز خبری از سیاست‌های بودجه‌ای به گوش نمی‌رسد؛ بر همین مبنا نوسان در محدوده ۳ میلیون واحد توصیفی است از وضعیت کلی بازار. 

وی در پیش‌بینی وضعیت پیش رو بیان کرد: دریافت خبرهای مثبت قطعی از شرایط سیاسی و البته بودجه سال آینده به‌طور قطع می‌تواند رشدی دیگر را در ابتدای زمستان به‌دنبال داشته باشد، اما اگر اخبار از وقوع شرایط مطلوب خبر ندهد، می‌توان گفت بازار با نوسان در محدوده فعلی سال را به پایان خواهد رساند. 

سخن پایانی

وضعیت فعلی بازار سرمایه تا حدودی رضایت‌بخش است و کارشناسان نیز دلیل این وضعیت را برقراری آرامش سیاسی و انجام اصلاحاتی جزئی در سیاست‌های اقتصادی می‌دانند و بخشی از آن را نیز به‌نوعی جبران عقب‌ماندگی‌های ناشی از جنگ دوازده‌روزه نسبت می‌دهند، اما اینکه این روند ادامه داشته باشد یا خیر ابهامی است که تنها با روشن شدن تکلیف شیوه تعاملات سیاسی‌مان با جهان و برنامه‌های مالی پیش روی دولت تاحدودی برطرف خواهد شد. بر این مبنا باید منتظر ماند و دید سیاست‌ها در بخش‌های یادشده چگونه پیش می‌رود.