تورم بی‌رحم‌تر از همیشه؛ دهک‌های پایین زیر بار گرانی
بررسی گزارش مردادماه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که شاخص‌های تورمی در دهک اول، یعنی کم‌درآمدترین اقشار جامعه، به بالاترین سطح خود رسیده‌اند. در مقابل، دهک‌های بالای درآمدی و ثروتمندان کمترین میزان افزایش قیمت‌ها را تجربه کرده‌اند. این شکاف تورمی، فشار اقتصادی را بر خانوارهای ضعیف‌تر دوچندان کرده و نشان‌دهنده نابرابری در تأثیرگذاری تورم بر گروه‌های مختلف جامعه است.
مرکز آمار ایران، اواخر هفته گذشته با انتشار گزارش جدید شاخص قیمت مصرف‌کننده، از داده‌های نرخ تورم در مردادماه 1404 رونمایی کرد. بررسی این گزارش حاکی از آن است که شاخص‌های تورمی در مردادماه اوج گرفتند و رکوردهای جدیدی را به ثبت رساندند؛ طوری که نرخ تورم سالانه با رسیدن به سطح 36.3 درصدی، بالاترین میزان در 15 ماه اخیر را شاهد بود و نرخ تورم نقطه به نقطه نیز با ثبت رقم 42.4 درصدی، بالاترین سطح از تیرماه 1402 به این سو را تجربه کرد. همچنین نرخ تورم ماهانه مردادماه به 2.9 درصد رسید.
چرا نرخ تورم دهک‌ها متفاوت است؟
بخش مهمی از گزارش مرکز آمار ایران به بررسی نرخ تورم به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای اختصاص یافته است. از آنجا که سبد مصرفی افراد با سطح درآمدهای مختلف با یکدیگر متفاوت است و هر یک از کالاها و خدمات، افزایش قیمت متفاوتی پیدا می‌کنند، افرادی که مصرف بیشتری از کالاهای با افزایش قیمت بیشتر دارند، بیش از سایر افراد تورم را احساس می‌کنند و به همین دلیل، نرخ تورم در دهک‌ها متفاوت است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که همه شاخص‌های تورمی مردادماه، در دهک اول که شامل کم‌درآمدترین افراد جامعه است، به اوج خود رسیدند و ثروتمندان، کمترین رشد قیمت‌ها را تجربه کردند.
اختلاف یک درصدی تورم دهک اول و دهم
تورم سالانه که به عنوان مهم‌ترین شاخص تورمی شناخته می‌شود، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در 12 ماه منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه قبل از آن را اندازه‌گیری می‌کند.
با استناد به آمار مرکز آمار ایران، دهک هزینه‌ای اول با رقم 36.8 درصدی، بیشترین تورم سالانه در مردادماه را تجربه کرد. از سوی دیگر اما کمترین نرخ تورم با رقم 35.8 درصدی، مربوط به دهک هزینه‌ای دهم بود و باقی دهک‌های هزینه‌ای نیز تورمی بین 36.3 درصد تا 36.6 درصد را شاهد بودند.
به این ترتیب، دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در خردادماه به یک واحد درصد رسید. این در حالی است که اختلاف بیشترین و کمترین نرخ تورم دهک‌ها در تیرماه، 0.6 واحد درصد بود.
تورم نقطه به نقطه دهک‌های اول و دوم به 44.4 رسید
دیگر شاخص تورمی مهم که در گزارش مرکز آمار ایران مورد بررسی قرار گرفته، نرخ تورم نقطه به نقطه است. نرخ تورم نقطه به نقطه شاخصی است که افزایش قیمت یک سبد یکسان از کالا و خدمات را در پایان هر ماه، نسبت به ماه مشابه سال قبل اندازه‌گیری می‌کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که در مردادماه امسال، دهک‌های اول و دوم با رقم 44.4 درصدی، شاهد بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه بودند و کمترین نرخ تورم نقطه به نقطه، بار دیگر در دهک دهم و با رقم 41.2 درصدی ثبت شد.
به عبارت دیگر سبد مصرفی فقیرترین دهک‌ها در مردادماه 1404 نسبت به مردادماه سال گذشته 44.4 درصد افزایش قیمت داشت اما ثروتمندان، افزایش قیمتی 41.2 درصدی را در سبد مصرفی خود تجربه کردند.
رشد 3.41 درصدی قیمت سبد مصرفی فقرا در مردادماه
بررسی وضعیت نرخ تورم ماهانه نیز حاکی از آن است که کم‌درآمدها، بیشترین بار افزایش قیمت‌ها در پنجمین ماه سال را به دوش کشیدند. با استناد به گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهانه مرداد در دهک اول 3.41 درصد بود، در حالی که دهک دهم، تورم ماهانه تنها 2.54 درصدی را تجربه کردند.
