غول‌های معدنی در ۲۰۲۴
در سال ۲۰۲۴، شرکت‌های بزرگ معدنی مانند بی‌اچ‌پی، ریوتینتو و واله با کاهش شدید ارزش بازار مواجه شدند، به‌طوری‌که در مجموع ۱۱۹.۷ میلیارد دلار از سرمایه خود را از دست دادند. افت نرخ مس و سنگ‌آهن، کاهش تقاضای جهانی و چالش‌های ژئوپلتیک از جمله عواملی بودند که این صنعت را تحت‌تاثیر قرار دادند. در عین حال، افزایش تقاضا برای فلزات باتری‌ساز، فرصتی برای تحول و سرمایه‌گذاری‌های جدید فراهم کرده است. آیا غول‌های معدنی می‌توانند با تغییر استراتژی‌های خود، جایگاه ازدست‌رفته را بازیابند؟
افت قابل‌توجه ارزش 5 غول صنعتی در 2024
غول‌های معدنی همچون ریوتینتو، بی‌اچ‌پی و آنگولا در میان بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی جهان جای دارند و همچنان به‌عنوان بازیگران اصلی در تولید مس، آهن و سایر فلزات راهبردی شناخته می‌شوند.
در سال ۲۰۲۴ این 5 غول صنعتی با افت قابل‌توجهی مواجه شدند، به‌طوری‌که در مجموع ۲۵.۳ درصد یا معادل ۱۱۹.۷ میلیارد دلار از ارزش خود را از دست دادند؛ زیرا کالاهای اصلی آنها یعنی مس و سنگ‌آهن با افت مواجه بودند. در رأس فهرست ۵۰ شرکت معدنی برتر، شرکت استرالیایی بی‌اچ‌پی با ارزش بازار ۱۸۰ میلیارد دلار همچنان در صدر قرار دارد؛ هرچند این شرکت نیز با کاهش ۱۰درصدی ارزش مواجه شده است. بی‌اچ‌پی یکی از تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن و زغال‌سنگ در جهان است که به دلیل کاهش تقاضای چین و اروپا و افت نرخ زغال‌سنگ با کاهش سودآوری مواجه شد. در جایگاه دوم، ریوتینتو با ارزش ۱۴۰میلیارد دلار قرار گرفته است.
این شرکت عمدتا در زمینه تولید سنگ‌آهن، آلومینیوم و مس فعالیت دارد که با کاهش تقاضای جهانی در بخش‌های ساختمانی و خودروسازی مواجه بود. پس از آن، شرکت برزیلی واله با ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار در رتبه سوم جای گرفت. واله به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن جهان، از نوسانات بازارهای جهانی آسیب دید و کاهش سودآوری آن نیز قابل‌توجه بود.
نیومانت، بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان، در رتبه چهارم قرار گرفت. ارزش بازار این شرکت با کاهش ۸ درصدی به ۳۸ میلیارد دلار رسید. این کاهش عمدتا به دلیل همخوانی نداشتن نرخ سهام شرکت‌های معدنی طلا با ارزش واقعی طلا رخ داد. در گذشته، این شرکت‌ها همواره 5رتبه اول شرکت‌های معدنی جهان را به خود اختصاص می‌دادند؛ زیرا با پرتفوی عظیم دارایی‌های خود طیف گسترده‌ای از کالاها را در مناطق مختلف پوشش می‌دادند.
شاخص ماینینگ دات‌کام ۵۰، عملکرد شرکت‌ها را براساس ارزش بازار به دلار امریکا در نظر می‌گیرد. براساس این شاخص اکنون سهام شرکت‌های متنوع بزرگ کمتر از ۲۸ درصد از کل این شاخص را تشکیل می‌دهند، در حالی که این رقم در پایان سال ۲۰۲۲ به ۳۸ درصد رسیده بود. شرکت واله برزیلی در سال ۲۰۲۴ کاهش ۴۴ درصدی را تجربه کرده؛ کاهشی که این شرکت را از برترین شرکت به بدترین شرکت در سال گذشته تبدیل کرده است.
ارزش بازار این شرکت که در سال ۲۰۲۲ به طور موقت از ۱۰۰ میلیارد دلار عبور کرده بود، اکنون به ۳۷.۷ میلیارد دلار کاهش یافته و از فهرست ۱۰ شرکت برتر خارج شده و جای خود را به تازه‌وارد اندونزیایی، امان مینرال، داده است.
سهم کشورها از بنگاه‌های برتر معدنی در جهان
در نیمه اول سال ۲۰۲۴ نرخ مس در بورس‌کالای نیویورک به رکورد تاریخی خود رسید و نرخ هر پوند مس به ۵.۲۰ دلار و حجم معاملات به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید تا جایی که تحلیلگران و کارشناسان بازار تصور می‌کردند نرخ مس به روند افزایشی خود تا پایان سال ادامه خواهد داد. اما طولی نکشید که این فشار بازار فروکش کرد و مس با کاهش نرخ روبه‌رو شد. این مسئله برای شرکت‌هایی که در تولید مس فعال هستند، چالشی جدی محسوب می‌شود. کاهش نرخ مس به‌عنوان یکی از فلزات استراتژیک در صنایع الکترونیک، زیرساخت‌های انرژی و خودروهای برقی، در سال ۲۰۲۴ تاثیر قابل‌توجهی بر عملکرد شرکت‌هایی مانند فریپورت مکموران، کودلکو و دیگر تولیدکنندگان بزرگ مس گذاشت و موجب شد این شرکت‌ها در اندیشه بازنگری در استراتژی‌های خود باشند تا بتوانند در صورت کاهش قیمت‌ها، همچنان به سودآوری دست یابند. فریپورت مکموران، یکی از تولیدکنندگان بزرگ مس در جهان، با ارزش بازار ۳۵ میلیارد دلار در رتبه پنجم فهرست قرار دارد. کاهش تقاضا برای مس در آسیا و اروپا، به‌ویژه در چین که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این فلز است، باعث شد این شرکت با کاهش درآمدها و چالش‌های جدی در بخش صادرات مواجه شود. کودلکو، شرکت دولتی شیلی و بزرگ‌ترین تولیدکننده مس جهان، با تغییر استراتژی‌های خود در جذب سرمایه‌گذاران و حفظ رقابت‌پذیری، اعلام کرد که در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ میزان انتشار غیرمستقیم خود را ۲۵ درصد کاهش دهد.
فلزات باتری‌ساز؛ امیدی برای آینده صنعت معدن
با افزایش تقاضا برای خودروهای برقی و انرژی‌های تجدیدپذیر، فلزات باتری‌ساز مانند لیتیوم، کبالت و نیکل به کانون توجه شرکت‌های معدنی تبدیل شده‌اند. شرکت‌های بزرگ معدنی نظیر بی‌اچ‌پی و ریوتینتو با سرمایه‌گذاری در معادن جدید و توسعه پروژه‌های موجود تلاش می‌کنند جایگاه خود را در این بازار استراتژیک تثبیت کنند. لیتیوم از نهاده‌های اصلی باتری‌سازی است. افزایش تقاضا برای باتری‌سازی در سال ۲۰۲۴، شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های چینی را برای دستیابی به سهم بیشتر از این به سمت سرمایه‌گذاری‌های سنگین سوق داد. شرکت‌هایی همچون زیجین ماینینگ و آلبرمال به‌منظور پاسخگویی به تقاضای روزافزون باتری‌های الکتریکی، افزایش تولید لیتیوم را در رأس کار خود قرار دادند. با وجود چالش‌هایی نظیر تغییرات نرخ انرژی و مسائل زیست‌محیطی بر روند تولید لیتیوم باز هم رقابت برای بازار این فلز بسیار شدید است. با وجود این، لیتیوم به یکی از فلزات پرطرفدار در سال ۲۰۲۴ تبدیل شد، به طوری که پروژه‌های جدید استخراج لیتیوم در استرالیا و امریکای جنوبی برای افزایش تولید این فلز حیاتی رقم خورد و از سوی دیگر، همکاری‌های بین‌المللی برای بازیافت فلزات باتری‌ساز گسترش یافت که تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش وابستگی به منابع اولیه داشت.
عملکرد ضعیف سهام طلا
بازار فلزات گرانبها در سال ۲۰۲۴ تحت‌تاثیر نوسانات قیمت‌ها قرار گرفت. در حالی که نرخ طلا و نقره با افزایش چشمگیری روبه‌رو بود. این روند نتوانسته است به همان اندازه که در فلزات صنعتی همچون مس دیده می‌شود، در بازار سهام فلزات گرانبها ادامه پیدا کند. به‌ویژه شرکت‌های بزرگی همچون نیومونت و بریک‌گلد که در زمینه تولید طلا پیشرو هستند، نتوانسته‌اند با رشد نرخ طلا هماهنگ شوند و عملکرد آنها در امسال ضعیف‌تر از گذشته بوده است. مسائل سیاسی و حقوقی شرکت‌ها نیز مشکلات جدی ایجاد کرده و تاثیر زیادی بر عملکرد این شرکت‌ها داشته است. این مشکلات باعث شده است تا شرکت‌ها نتوانند به طور کامل از افزایش نرخ طلا بهره‌برداری کنند. با این حال، افزایش تقاضا برای طلا به‌عنوان دارایی امن در شرایط عدم‌اطمینان اقتصادی، شرکت‌های معدنی را به دلیل افزایش هزینه‌های استخراج و کاهش حاشیه سود تحت فشار قرار داد.
چشم‌انداز آینده: تحول و تطبیق با شرایط جدید
مسائل اقتصادی و تحولات سیاسی بر صنعت معدن‌کاری تاثیر گذاشته است. مشکلات سیاسی در کشورهای افریقایی مانند برزیل و همچنین مسائل حقوقی که برخی از شرکت‌ها در این کشورها با آنها روبه‌رو هستند، تاثیرات زیادی بر روند فعالیت‌های معدنی گذاشته است؛ به‌ویژه زمانی که شرکت‌ها در کشورهای با ریسک سیاسی بالا اقدام به گسترش پروژه‌های خود می‌کنند، این مسائل می‌توانند مانع رشد و بهره‌برداری کامل از منابع معدنی شوند. صنعت معدن‌کاری در سال ۲۰۲۴ با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی روبه‌رو بوده است. از یکسو، نوسانات نرخ فلزات و تغییرات در بازارهای جهانی تاثیرات زیادی بر عملکرد شرکت‌ها گذاشته و از سوی دیگر، مسائل سیاسی و زیست‌محیطی نیز چالش‌هایی برای توسعه معادن ایجاد کرده‌اند. با این حال، آینده این صنعت به‌ویژه در بخش‌های جدید مانند لیتیوم و انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان روشن به نظر می‌رسد. شرکت‌هایی که بتوانند استراتژی‌های خود را متناسب با این تغییرات جهانی تطبیق دهند، در آینده موفق‌تر خواهند بود.
سخن پایانی
به‌طور کلی صنعت معدن با وجود تمامی مشکلات در سال ۲۰۲۴، همچنان ظرفیت بالایی برای تحول و رشد دارد. رشد بازار فلزات باتری‌ساز، توسعه منابع عناصر کمیاب و افزایش تقاضا برای فناوری‌های پیشرفته، فرصت‌هایی جدید برای شرکت‌های معدنی ایجاد کرده است. شرکت‌های معدنی با اتخاذ استراتژی‌های نوآورانه، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پایدار و گسترش همکاری‌های بین‌المللی می‌توانند از شرایط نامطلوب عبور کرده و جایگاه خود را در بازار جهانی تقویت کنند. آینده صنعت معدن وابسته به توانایی این شرکت‌ها در تطبیق با شرایط جدید و استفاده از فرصت‌های موجود خواهد بود.
