سیستان و بلوچستان با سواحل گسترده، ظرفیت‌های بی‌نظیری در حوزه شیلات و کشاورزی دارد که می‌تواند نقش مهمی در تحول اقتصادی کشور ایفا کند. اما این ظرفیت‌ها تا زمانی که به زنجیره‌های منسجم تولید، فرآوری و صادرات متصل نشوند، نمی‌توانند اثرگذاری خود را در اقتصاد ملی و معیشت مردم محلی نشان دهند.

دولت چهاردهم با درک این واقعیت، رویکردی همه‌جانبه را برای توسعه سواحل جنوب شرق در پیش گرفته است. این رویکرد، نه‌تنها معطوف به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، بلکه به‌عنوان ابزاری برای تحکیم وحدت و همگرایی ملی مورد توجه قرار گرفته است.

توسعه زیرساخت‌های اقتصاد دریا محور

نوسازی و توسعه اسکله‌های صیادی؛ افزایش ظرفیت پهلوگیری شناورها، تجهیز اسکله‌ها به امکانات پیشرفته و بهبود خدمات بندری، از جمله اقداماتی است که به افزایش بهره‌وری صنعت شیلات کمک می‌کند.

ایجاد صنایع فرآوری آبزیان؛ ساخت کارخانجات فرآوری و بسته‌بندی، علاوه بر جلوگیری از خام‌فروشی به افزایش ارزش افزوده و اشتغالزایی منجر می‌شود.

حمایت از تعاونی‌های صیادی؛ تأمین تسهیلات مالی، ارائه آموزش‌های تخصصی و تقویت ساختارهای تعاونی، زمینه‌ساز بهبود معیشت صیادان خواهد بود.

گسترش بازارهای صادراتی؛ با توسعه ارتباطات تجاری، محصولات شیلاتی این منطقه می‌توانند سهم بیشتری از بازارهای بین‌المللی را به خود اختصاص دهند.

این اقدامات، علاوه بر ارتقای سطح درآمد صیادان، به کاهش وابستگی اقتصاد محلی به منابع سنتی کمک کرده و زمینه‌ساز تحولات کلان در اقتصاد ملی خواهد شد.

جنوب سیستان و بلوچستان با اقلیم گرمسیری خود، میزبان برخی از خاص‌ترین محصولات کشاورزی کشور است. موز، انبه، چیکو، پاپایا و سایر میوه‌های گرمسیری، به دلیل کیفیت بالا و تنوع، ظرفیت بسیار بالایی برای حضور در بازارهای صادراتی دارند.

با این حال، نبود زیرساخت‌های لجستیکی مناسب و حلقه‌های منسجم صادراتی، باعث شده که این محصولات عمدتاً به‌صورت خام و با ارزش افزوده کم وارد بازار شوند اما دولت، برای حل این مشکل، چند راهبرد کلیدی ذیل را دنبال می‌کند؛

توسعه زیرساخت‌های صادراتی؛ ساخت سردخانه‌های مدرن، مراکز بسته‌بندی و پایانه‌های صادراتی، زمینه را برای افزایش کیفیت و ماندگاری محصولات فراهم می‌کند.

بهبود شبکه حمل‌ونقل؛ تقویت مسیرهای ارتباطی زمینی و دریایی، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و تسهیل صادرات را در پی خواهد داشت.

مشوق‌های صادراتی؛ ارائه تسهیلات مالی و مشوق‌های تجاری به صادرکنندگان، موجب افزایش انگیزه و گسترش بازارهای هدف می‌شود.

دیپلماسی اقتصادی؛ توسعه تعاملات تجاری با کشورهای همسایه و منطقه، به‌ویژه عمان، هند و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، ظرفیت صادراتی این محصولات را افزایش خواهد داد.

این اقدامات، علاوه بر رونق کشاورزی و افزایش درآمد کشاورزان، موجب ایجاد فرصت‌های شغلی گسترده در زنجیره تولید، بسته‌بندی و صادرات خواهد شد.

وفاق ملی در توسعه جنوب شرق

توسعه اقتصادی جنوب شرق، تنها به رشد تولید و افزایش صادرات محدود نمی‌شود چراکه این روند، با ایجاد اشتغال پایدار و ارتقای سطح معیشت مردم محلی، به کاهش شکاف‌های اجتماعی، افزایش همبستگی ملی و تقویت امنیت پایدار نیز کمک می‌کند.

سرمایه‌گذاری در این منطقه، نه‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به تحکیم همبستگی اجتماعی و ارتقای وحدت ملی نیز منجر خواهد شد و توسعه اشتغال پایدار در مناطق ساحلی، موجب تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت‌های بی‌رویه به کلان‌شهرها می‌شود.

سرمایه‌گذاری در سواحل مَکُران، نه‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به تحکیم همبستگی اجتماعی و ارتقای وحدت ملی نیز منجر خواهد شد

دولت، در این مسیر علاوه بر سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، بر مشارکت همه‌جانبه مردم، بخش خصوصی و نهادهای مختلف تأکید دارد و تحقق این اهداف، نیازمند هماهنگی بین‌بخشی، رفع موانع اجرایی و تدوین سیاست‌های حمایتی است.

توسعه اسکله‌های صیادی و تقویت زنجیره‌های صادراتی میوه‌های گرمسیری، تنها یک برنامه اقتصادی نیست، بلکه راهبردی جامع برای رشد پایدار، افزایش همگرایی ملی و تقویت امنیت اقتصادی و اجتماعی کشور است و دولت، با سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها، به‌دنبال ایجاد زیرساخت‌های پایدار، حمایت از جوامع محلی و گسترش تعاملات اقتصادی در سطح بین‌المللی است.

این مسیر، اگرچه با چالش‌هایی همراه است، اما با همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم محلی می‌تواند به نقطه عطفی در توسعه جنوب شرق ایران تبدیل شود؛ مسیری که نه‌تنها به رونق اقتصادی، بلکه به تقویت همبستگی ملی و ایجاد امنیت پایدار نیز کمک خواهد کرد.

توسعه اسکله‌های صیادی

استاندار سیستان و بلوچستان گفت: توسعه اسکله‌های صیادی تا تقویت زنجیره‌های صادراتی میوه‌های گرمسیری، بخشی از برنامه جامع برای شکوفایی اقتصاد این استان است.

منصور بیجار در حاشیه بازدید از از بندر راهبردی زرآباد در گفت‌وگو با ایرنا، تاکید کرد: در ستاد ملی توسعه سیستان و بلوچستان برای رونق اقتصاد این منطقه برنامه‌ریزی شده که از مهم‌ترین آن می‌توان به توسعه اسکله‌های صیادی و تقویت زنجیره‌های صادراتی میوه‌های گرمسیری به عنوان بخشی از برنامه جامع برای شکوفایی اقتصاد استان اشاره کرد.

وی اظهار کرد: دولت با تمام توان در حال اجرای طرح‌های زیرساختی در مناطق ساحلی است و با سرمایه‌گذاری هدفمند در بندرهایی مانند شهید رضایی زرآباد، به دنبال ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و افزایش صادرات هستیم.

به گفته استاندار سیستان و بلوچستان؛ بندر زرآباد، با موقعیت راهبردی در نزدیکی عمان و دسترسی به آب‌های آزاد و تنوع در محصولات منحصربه بفرد کشاورزی و میوه‌های گرمسیری، به‌عنوان یکی از اولویت‌های توسعه‌ای دولت در استان مطرح شده است.

وی تصریح کرد: توسعه بنادر کوچک و تقویت اقتصاد دریاپایه، می‌تواند ضمن کاهش وابستگی منطقه به منابع سنتی، زمینه‌ساز جهش اقتصادی در جنوب شرق کشور شود.

بیجار با تاکید بر آنکه تداوم این اقدامات نیازمند هماهنگی بین‌بخشی و رفع چالش‌های لجستیکی است، افزود: این مهم در دستور کار قرار دارد.

سخن پایانی

با توجه به موارد یاد شده ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار، حمایت از جوامع محلی و توسعه صادرات، سه محور اصلی راهبرد توسعه اقتصاد دریا محسوب می‌شوند که در قالب برنامه‌های کلان همچون ستاد ملی توسعه سواحل مَکُران و طرح‌های سرمایه‌گذاری هدفمند پیگیری می‌شوند.

در این میان، اسکله‌های صیادی و زنجیره‌های صادراتی میوه‌های گرمسیری، ۲ پیشران کلیدی این تحول به شمار می‌روند. توسعه این بخش‌ها، علاوه بر رشد اقتصادی، موجب کاهش وابستگی منطقه به منابع سنتی، افزایش تعاملات تجاری با کشورهای همسایه و ارتقای جایگاه ایران در بازارهای جهانی خواهد شد.

اقتصاد دریاپایه، یکی از محورهای کلیدی توسعه پایدار در مناطق ساحلی به‌شمار می‌رود. صیادی، نه‌تنها یک شغل سنتی در این منطقه است، بلکه با توسعه زیرساخت‌های مرتبط، می‌تواند به یک صنعت پردرآمد و پایدار تبدیل شود.