چرایی افزایش تقاضا برای مس

با افزایش استانداردهای زندگی در سطح جهان، انتظار می‌رود تقاضا برای محصولاتی هم‌چون ماشین لباسشویی و تلفن‌های هوشمند نیز شاهد افزایش باشد. طی دهه‌های پیش رو، اقتصادهای در حال توسعه که حدود پنج برابر کشورهای با درآمد بالا جمعیت دارند، به‌طور فزاینده‌ای برای دستیابی به استاندارد بالای زندگی تلاش خواهند کرد که در کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد. این انتقال به‌طور طبیعی منجر به نیاز بیشتر به این فلز قرمز خواهد شد.

یکی دیگر از منابع کلیدی افزایش تقاضا برای مس ناشی از انتقال انرژی است. تغییر اقتصاد جهانی از سوخت‌های فسیلی به سمت برق از منابع تجدیدپذیر، به افزایش تقاضا برای مس منجر می‌شود. در واقع پیش‌بینی می‌شود که در دنیای کربن‌زدایی پیش رو، تقاضای تجمعی مس اولیه در ۳۰ سال آینده حدود دو برابر بیشتر از میزان مصرف‌شده طی ۳۰ سال گذشته باشد. در نهایت پذیرش سریع هوش مصنوعی در جهان منجر به افزایش تقاضا برای مراکز داده شده است. رسانایی الکتریکی و حرارتی برتر مس، آن را به یک ماده ضروری برای مدارهای کامپیوتری، انتقال نیرو، خنک‌سازی و انتقال داده تبدیل کرده است.

تأثیر جایگزینی و صرفه‌جویی

در حالی که پیش‌بینی رشد مس بسیار امیدوارکننده است، انتظار می‌رود جایگزینی و صرفه‌جویی اثر تعدیل‌کننده‌ای بر تقاضای آن در آینده داشته باشد. هر فلزی در دنیا این روند را طی کرده است؛ آثار یکی از این جایگزینی‌ها را می‌توان در کاهش پیوسته تقاضا برای آن در خودروهای برقی باتری‌دار طی دهه گذشته مشاهده کرد که ناشی از پیشرفت‌های فناوری متعدد در کنار افزایش استفاده از مواد جایگزین هم‌چون آلومینیوم است. طبق داده‌های آژانس گزارش قیمت و ارائه‌دهنده اطلاعات تخصصی برای زنجیره تأمین باتری‌های لیتیوم‌یونی برای خودروهای الکتریکی Benchmark Mineral) Intelligence)، انتظار می‌رود مس مورد استفاده در هر وسیله‌نقلیه حدود ۳۸ کیلوگرم کاهش داشته باشد و از ۹۹ کیلوگرم در سال ۲۰۱۵ به ۶۲ کیلوگرم تا سال ۲۰۳۰ برسد.

صرفه‌جویی و جایگزینی چیست؟

صرفه‌جویی یکی از مهم‌ترین عواملی است که موجب این کاهش می‌شود، جایی که مهندسان و تولیدکنندگان به‌طور مداوم کارآیی و عملکرد اجزای مختلف را بهبود می‌بخشند و این امر منجر به کاهش مصرف مس می‌شود. برای مثال در تولید باتری‌ها ضخامت فویل مسی مورد استفاده در آند به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است. سیستم‌های سیم‌کشی خودروها نیز بومی‌سازی شده است که پیشرفت در سیم‌کشی با ولتاژ بالا و یکپارچه‌سازی مدولار موجب کاهش مس در دسته سیم‌ها می‌شود. به گزارش دنیای معدن، الکترونیک قدرتی جدیدتر و فشرده‌تر در کنار مدیریت حرارتی بهبودیافته در موتورها و کابل‌های شارژ نیز به کاهش مصرف مس کمک کرده است.

جایگزینی نیز نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده است و فلزاتی هم‌چون آلومینیوم به‌طور فزاینده‌ای در قطعاتی از جمله دسته سیم‌ها و کابل‌های شارژ استفاده می‌شود.

وزن سبک‌تر و هزینه کمتر آلومینیوم آن را به یک جایگزین عملی برای مس در کاربردهای خاص تبدیل کرده است، اگرچه فضای اضافی مورد نیاز برای دستیابی به همان سطح رسانایی می‌تواند استفاده از آن را تنها به موارد خاص محدود کند.

به این ترتیب به‌رغم کاهش مصرف مس برای هر وسیله‌نقلیه، چشم‌انداز تقاضای این فلز از بخش خودروهای برقی به دلیل رشد این بخش همچنان قوی است. البته هرچند کاهش سریع تقاضای مس در سایر بخش‌ها بعید به نظر می‌رسد، احتمال وجود ضررهای ثابتی در طول زمان وجود خواهد داشت.

مس نقش مهمی در اقتصاد فردا خواهد داشت و مصرف آن به‌عنوان یک فلز با کاربردهای گسترده که در پیشرفت‌های تکنولوژیکی و انتقال انرژی ضروری محسوب می‌شود، همواره در حال گسترش است. به‌رغم ارائه تسهیلاتی که با جایگزینی و صرفه‌جویی آن فراهم خواهد شد، تجزیه‌وتحلیل معیارها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰، تقاضای مس تنها در بخش خودروهای الکتریکی از ۲.۵ میلیون تن فراتر خواهد رفت و نقش مهم این فلز سرخ را در گذار به آینده کم‌کربن تضمین می‌کند.

نقش کلیدی مس در اقتصاد کم‌کربن

عزم جهانی برای کاهش انتشار کربن باعث رشد تقاضا برای فناوری‌های حوزه انرژی پاک شده‌است و از آنجا‌که مس نقش اساسی در اقتصاد بدون‌کربن دارد، این فلز موقعیت استراتژیک و ویژه‌ای پیدا کرده‌است. بررسی‌‌‌‌‌‌ بازارهای جهانی حاکی از آن است که طی سال‌های اخیر رقابت بر سر مس افزایش یافته و این در حالی است که معادن در حال بهره‌‌‌‌‌‌برداری پروژه‌های پیشنهادی تقاضای پیش‌بینی‌شده را برآورده نمی‌کنند و شکاف عرضه و تقاضا رو به افزایش است. همچنین سناریو عرضه در میان‌مدت کاملا محدود به‌نظر می‌رسد. معاونت بررسی‌‌‌‌‌‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی با بررسی نقش مس در اقتصاد کم‌‌‌‌‌‌کربن و فناوری‌های بادی، خورشیدی و همچنین وسیله‌‌‌‌‌‌های نقلیه الکتریکی عنوان کرده؛ مادامی‌که جهان به سمت فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر حرکت می‌کند، مس به‌عنوان پرمصرف‌‌‌‌‌‌ترین فلز مطرح خواهد بود. این مطالعات حاکی از آن است که مس ضروری‌‌‌‌‌‌ترین ماده‌معدنی برای فناوری‌های انرژی پاک است و حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و الکتریکی نیز به کالاهایی مانند مس نیاز دارد. مس همچنین به کاهش انتشار کربن کمک می‌کند و انرژی مورد‌نیاز برای تولید برق را کاهش می‌دهد. سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر در مقایسه با سیستم‌های سنتی تا ۲۱‌برابر مس بیشتری نیاز دارند. مس چهار ویژگی کلیدی دارد که آن را برای انتقال انرژی پاک ایده‌آل می‌کند. این ویژگی‌‌‌‌‌‌ها مس را برای ذخیره انرژی، نیروی‌محرکه الکتریکی (از جمله وسایل نقلیه الکتریکی) و انرژی‌های تجدیدپذیر ضروری می‌کند. این ویژگی در چهار بخش قابلیت بازیافت، راندمان، شکل‌‌‌‌‌‌پذیری و راندمان قابل بررسی است. براین اساس مس ۱۰۰درصد قابل‌بازیافت است و می‌توان آن را به‌طور مکرر و بدون کاهش عملکرد استفاده کرد. همچنین راندمان حرارتی مس ۶۰درصد بیشتر از آلومینیوم است و گرما را با سرعت بیشتری از بین می‌برد. در مورد ویژگی شکل‌‌‌‌‌‌پذیری نیز باید گفت مس را می‌توان به‌راحتی به شکل لوله، سیم یا ورق درآورد. در مورد رسانایی این فلز نیز مس رتبه اول را بین تمام فلزات غیرگرانبها از نظر هدایت الکتریکی دارد. از طرف دیگر بررسی‌‌‌‌‌‌ها حاکی از آن است که مس برای زیرساخت‌های الکتریکی، شبکه ذخیره‌سازی، شبکه ۵G ضروری است. مس ماده‌‌‌‌‌‌ای خواهد بود که وسایل نقلیه الکتریکی را به حرکت درمی‌آورد. بر این اساس EVها به مس در باتری‌ها، سیم‌‌‌‌‌‌پیچ‌‌‌‌‌‌ها، سیم‌‌‌‌‌‌کشی‌‌‌‌‌‌ها و زیرساخت‌های شارژ نیاز دارد. همچنین وسایل نقلیه الکتریکی (EV) می‌توانند تا ۴‌برابر بیشتر از وسایل نقلیه بنزینی مس نیاز داشته باشند. شارژ وسایل نقلیه برقی هیبریدی (PHEV)، ۵ کیلوم‌گرم (۰.۰۵۹تن)، خودروهای برقی هیبریدی(HEV) به ۳۸ کیلوگرم (۰.۰۳۸تن)، وسایل نقلیه الکتریکی با باتری(BEV) به ۸۳کیلوگرم (۰.۰۸۳تن) و باتری اتوبو‌‌‌‌‌‌س‌های برقی به ۳۶۹کیلوگرم (۰.۳۶۹ تن) مس نیاز دارند.

سخن پایانی

اهمیت مس در دنیا بر کسی پوشیده نیست و این ماده معدنی طرفداران بسیاری در دنیا دارد. بررسی‌‌‌‌‌‌ها حاکی از افزایش شکاف تقاضا و عرضه مس در دنیاست. براین اساس تا سال‌۲۰۳۰ حجم تقاضای مصرفی مس، حداقل ۱۲و حداکثر ۱۹میلیون ‌‌‌‌‌‌‌تن افزایش پیدا خواهد کرد؛ این در حالی است که در حال‌حاضر تولید جهانی مس در رویکرد خوش‌بینانه حدود ۳۰‌‌‌‌‌‌میلیون ‌‌‌‌‌‌تن است. نشان می‌دهد تا افق ۲۰۳۰ تقاضا برای فلز مس به ورای ۴۰میلیون‌‌‌‌‌‌‌تن خواهد رسید‌‌‌‌‌‌‌که بخش قابل‌توجهی از این جهش به‌واسطه رشد مصرف مس در صنایع لوازم‌‌‌‌‌‌خانگی، صنعت خودرو و کل بخش حمل‌ونقل، بخش زیرساخت و نیز بخش ماشین‌آلات است.