بازار رو به کساد فرش دستباف کردستان را می‌توان از رنگ رخساره حجره‌های قدیمی شهر فهمید؛ از کنار حجره‌های فرش‌فروشی بازار قدیمی شهر سنندج که می‌گذری، قالی‌های دستباف کردی روی هم چیده شده و آنها که رنگ و لعاب چشم‌گیرتری دارند روی زمین پهن و برخی از آنها هم بر در و دیواره حجره قدیمی شهر به دار آویخته شده‌اند و جز صاحب پیر حجره که سال‌ها است در این بازار موی خود را سفید کرده است، خریداری در حجره نیست. به گزارش ایسنا، در روزگاران گذشته در هر خانه‌ای که قدم می‌گذاشتی هرچند قدیمی، هرچند رنگ و رو رفته، هرچند کهنه اما یک فرش دستباف در خانه‌ها بود و حضور فرش دستباف در خانه‌ها نشان از علاقه مردم و اصالت این فرش‌ها بود، اما امروزه وضع معیشتی مردم اجازه خرید چنین کالای گرانبهایی را نمی‎دهد و به خرید فرش‌های ماشینی روی آورده‌اند؛ اصلا یکی از دلایل اصلی از رونق افتادن فرش‌های دستباف افزایش تولید همین فرش‌های ماشینی در بازار بود و رفته رفته بازار تورم و گرانی نیز به آن افزوده شد. از مشکلات و وضع معیشتی مردم برای خرید فرش دستباف که بگذریم، بازار جهانی صادرات فرش کردستان نیز حال و روز چندان خوبی ندارد و آمارها حاکی از آن است که امسال کمتر از یک درصد صادرات فرش دستباف در استان کردستان صورت گرفته که رقم بسیار ناچیزی است. در کنار همه این مشکلات؛ نبود بازار فروش مناسب، افزایش نرخ مواد اولیه، نبود حمایت و نبود اعتبارات مشاغل خانگی سبب شده است که دیگر مردم استان کردستان همچون گذشته شور و شوقی برای فرشبافی نداشته باشند و از این عرصه هنری فاصله بگیرند.

حال ناخوش صادرات فرش دستباف

در همین راستا درباره بازار کم‌جان قالی دستباف کردستان از معاون امور و بازرگانی و توسعه و تجارت اداره صمت کردستان می‌پرسم، می‌گوید: یکی از مشکلاتی که فرش دستباف کردستان دارد مربوط به حوزه صادرات است که این روزها با مشکلات بسیاری روبه‌رو است. طه سمیعی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: فرش دستباف کردستان همچون گذشته روند تولید خود را دارد، اما به دلیل اینکه به کشورهای مورد هدف همچون کشورهای اروپایی و آسیایی و عربی صادر نمی‌شود، بازار آن دچار افت شدیدی شده است. وی عنوان کرد: با این اوصاف می‌توان گفت اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل افت و کسادی بازار فرش دستباف کردستان مربوط به حوزه صادرات است و همانند نفت، فرش نیز جزو کالاهایی است که تحریم است.

صادرات فرش دستباف زیر یک درصد

سمیعی در خصوص میزان صادرات فرش دستباف کردستان تصریح کرد: این روزها صادرات فرش دستباف نداریم و حتی به زیر یک درصد هم نمی‌رسد. معاون امور و بازرگانی و توسعه و تجارت اداره صمت کردستان افزود: یکی دیگر از دلایل افت داخلی فرش دستباف نبود توان خرید مردم برای این کالای لوکس و گرانبها است و امروزه به دلیل گرانی و تورم موجود در جامعه درآمدهای عمومی خانوار به جای خرید فرش دستباف صرف خرید کالاهای اساسی به ویژه خوراک و پوشاک می‌شود. وی همچنین به اعتبارات مشاغل خانگی گریزی زد و گفت: اعتبارات برای مشاغل خانگی درحال‌حاضر بسیار ناچیز است و عدد قابل‌توجهی نیست، اما چون تعداد بافندگان ثبت شده در استان حدود ۵۰ هزار واحدی تولیدی متمرکز و نیمه‌متمرکز است و هرساله نرخ مواد اولیه باتوجه به میزان تورم موجود در حال افزایش است، معمولا این کارگاه‌ها برای تامین مواد اولیه خود دچار مشکل هستند. ‌سمیعی ادامه داد: با همکاری سازمان و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان سالانه مبالغی به عنوان تامین مواد اولیه یا تهیه دار قالی در اختیار بافندگان قرار داده می‌شود که مبالغ

قابل توجهی نیست.

حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی

وی در ادامه با بیان اینکه برای رفع مشکلات حوزه فرش دستباف باید در قدم اول برای آن بازار فروش ایجاد کرد، تصریح کرد: لازمه این امر حضور بافندگان فرش دستباف در نمایشگاه‌های بین‌المللی است، لذا برای دستیابی به این مهم دولت باید هزینه حضور و اجاره غرفه‌ها را پرداخت کند تا بافندگان بتوانند با حضور خود در این نمایشگاه‌ها شرایطی فراهم کنند تا فرش دستباف به تجار و مصرف‌کنندگان معرفی و زمینه‌ دوباره‌ای را برای ایجاد رونق دوباره بازار فرش تدارک ببینند.

شناسایی ۵۰ هزار بافنده در کردستان

معاون امور بازرگانی اداره صمت کردستان در ادامه گفت: در استان کردستان نزدیک به ۹۰ هزار بافنده فرش دستباف داریم که از این تعداد ۵۰ هزار نفر شناسایی و در قالب تعاونی‌های مربوط به حوزه تولید فرش فعالیت می‌کنند. ‌سمیعی بیان کرد: باتوجه به استعدادی که در استان کردستان در حوزه فرش دستباف وجود دارد، ۱۸۵ واحد تولیدی به صورت متمرکز و نیمه متمرکز در حال فعالیت هستند و سالانه قریب به ۱۶۰ تا ۱۸۰ هزار متر‌مربع فرش در استان کردستان تولید می‌شود.

رفع مشکلات بازار صادرات فرش

سمیعی درباره مشکلات حوزه بازار صادرات فرش دستباف کردستان بیان کرد: درحال‌حاضر کارگاه‌های آموزشی در زمینه بازاریابی در سطح استان در حال انجام است و در همین راستا با قریب به ۲۵ رایزن بازرگانی در کشورهای مختلف هماهنگ شده که محصولات تولیدی استان کردستان را معرفی کنند. وی ادامه داد: ما در سطح کشور ۲ نشان ملی و بین‌المللی را برای فرش دستباف سنندج و بیجار دریافت کرده‌ایم که یکی از شاخص‌های اولویت‌دار استان کردستان است. سمیعی تصریح کرد: تمهیدات ذکر شده امسال با همکاری استانداری کردستان در حال انجام است و امسال همت بر این است که بتوانیم این مهم را به سرانجام مقصود برسانیم تا کمکی به بازار فرش دستباف استان کردستان باشد.

لزوم افزایش سهمیه بیمه بافندگان

وی اضافه کرد: درحال‌حاضر ۱۲ هزار بافنده فرش در استان کردستان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند، اما این کفایت نمی‌کند و باتوجه به جمعیت نزدیک به ۵۰ هزار نفری بخش تولید فرش دستباف نیاز است که دولت و اداره کل تامین اجتماعی کمک کنند تا سهمیه بیمه تامین اجتماعی حداقل تا ۱۰ هزار نفر دیگر افزایش پیدا کند. معاون امور بازرگانی اداره صمت استان کردستان خاطرنشان کرد: هرچند که اعتباراتی برای مشاغل خانگی برای تولید فرش و خرید مواد اولیه همواره تخصیص داده شده؛ اما به دلیل گستردگی محدوده کار و فعالیت نیازمند تخصیص اعتبارات ویژه است. وی یادآور شد: طی بازدیدهای مشترکی که با تامین اجتماعی از کسانی که به صورت مستقل در منزل خود مشغول به فعالیت هستند، داشتیم این تولیدکنندگان می‌توانند به صورت آزاد تحت پوشش بیمه قرار بگیرند و لزوما لازم نیست که حتما تحت پوشش کارگاه‌های فرشبافی باشند.

پایه‌گذاری زنجیره ارزش فرش دستباف

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری کردستان هم در رابطه با فرش دستباف کردستان گفت: دو زنجیره ارزش راهبردی را برای امسال پایه‌گذاری کردیم که یکی از آنها زنجیره ارزش فرش دستباف کردستان است. علی نوری در خصوص مشکلات حوزه فرش دستباف کردستان اظهار کرد: همان‌گونه که مستحضرید فرش دستباف سنه و بیجار در سال گذشته ثبت جهانی شد. وی عنوان کرد: قریب به ۹۰ هزار بافنده فرش در استان کردستان داریم و سالانه بیش از ۲۰۰ هزار متر مربع فرش دستباف در داخل استان تولید می‌شود، اما متاسفانه با همه این تفاسیر حوزه فرش چه در سطح ملی و چه در سطح استانی از حیث صادرات با مشکلات جدی مواجه است. نوری بیان کرد: همچنین کشور از رتبه اول در سال ۱۳۹۰ با ٥۰۰ میلیون دلار صادرات هم‌اکنون به زیر ۳۰ میلیون دلار صادرات رسیده که حکایت از حال و روز ناخوش صادرات در حوزه فرش دارد. وی به برپایی میز فرش دستباف کشور اشاره و اضافه کرد: با انتخاب کردستان به عنوان دبیر میز فرش دستباف کشور امیدواریم بتوان فرش دستباف کردستان را از مرزهای استان و مرز باشماق به اقلیم کردستان عراق و در نهایت به اروپا صادر کنیم.