هر ساله مازندران با برداشت نارنگی و ارسال آن به خارج از کشور، خیز خوبی را برای صادرات محصولات باغی بر می‌دارد اما در میانه راه به دلایل و مشکلات متعدد از جمله فراهم نبودن زیرساخت‌ها از برنامه‌های پیش‌بینی شده باز می‌ماند.

طی چند سال گذشته برنامه صادرات ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تنی مرکبات در استان مازندران طراحی شده بود که در خوشبینانه‌ترین حالت، سال قبل براساس آمارهای گمرک ۷۸ هزار تن و به گفته مسئولان ۳۷۰ هزار تن محصول روانه بازارهای خارجی شده است. با آنکه مرکبات مازندران مشتریان جدید از چین تا ماچین پیدا کرده به نظر می‌رسد اشکال در سیستم حمل‌ونقل و چرخه معیوب موجود در این بخش، تحقق اهداف صادراتی را با مشکل روبه‌رو کرده است. کمبود نقدینگی و انتظار طولانی مدت برای وام سرمایه درگردش با نرخ ۲۷ درصدی، ضعف در بازاریابی و صادرات و کمبود شدید صنایع تبدیلی از مشکلات فراروی مرکبات است

درحال‌حاضر مازندران رتبه دوم تولید مرکبات را در کشور دارد و کمبود نقدینگی و انتظار طولانی مدت برای وام سرمایه درگردش با نرخ ۲۷ درصدی، ضعف در بازاریابی و صادرات و کمبود شدید صنایع تبدیلی طلای زرد مازندران را با چالش‌هایی روبه‌رو کرده است. این مسائل درحالی است که مرکبات و محصولات تولیدی مازندران از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند ولی در برنامه‌ریزی‌ها این محصول جایگاه خود را پیدا نکرده است.

محمدرضا شعبانی مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران بااشاره به گردش ۴۰ هزار میلیارد تومانی باغات استان مازندران اظهار کرد: ۶۰ درصد درآمد استان در حوزه کشاورزی مربوط به باغات است که نشان از اهمیت این بخش دارد.

وی با اظهار اینکه برداشت مرکبات با چیدن نارنگی از مهرماه شروع شده است، زمان برداشت را مسئله بسیار مهم دانست و گفت: امسال بیش از ۹۷ درصد باغداران به این مسئله توجه کردند زیرا سبززدایی کردن به بازار ضربه می‌زند. وی با عنوان اینکه فرآیند صادرات را با چهار کانتینر به روسیه شروع کردیم، افزود: این مسئله شد تا تقاضا برای صادرات جدید افزایش یابد. شعبانی درباره نرخ نارنگی با بیان اینکه محصول در سر درخت بین ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود، گفت: به موقع برداشت کردن نتیجه زحمات کشاورزان را به بار نشاند و نرخ کیوی نیز امسال به ۶۰ هزار تومان رسید.

مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران به سورتینگ داران هشدار داد که از سبززدایی کردن و رنگ‌افزایی پرتقال تامسون پرهیز کنند زیرا با جریمه‌های سنگینی روبه‌رو می‌شوند. وی برداشت تامسون را تا ۱۵ آبان ممنوع دانست و از باغداران خواست تا به این مسئله توجه کنند زیرا به بازار مرکبات در داخل و خارج صدمه می‌زند.

طی سال‌های گذشته برنامه‌ریزی‌های مختلفی برای صادرات مرکبات از مازندران صورت گرفت و تلاش شد از ظرفیت آرگو و یا حمل‌ونقل دریایی برای رساندن طلای زرد مازندران به بازارهای خارجی استفاده شود. با وجود بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف کمتر از ۱۰ درصد مرکبات مازندران روانه بازارهای خارجی شد و این میزان با برنامه‌های پیش‌بینی شده فاصله طولانی داشته است. وجود مشکلات حمل‌ونقل از چالش‌های مهم فراروی صادرات مرکبات در مازندران به شمار می‌رود و در کنار آن نباید از مسئله تعهدات ارزی به سادگی گذشت.

تعهدات ارزی حذف شود

عبدالله مهاجر عضو اتاق بازرگانی ایران رفع تعهدات ارزی را از جمله نیازهای بازرگانان برای صادرات بیان کرد و گفت: اگر این مشکل حل شود، اتفاقات مثبتی در حوزه صادرات رخ می‌دهد.

وی افزود: باید یا نرخ نیمایی را به ارز آزاد نزدیک کرد و این سبب می‌شود تا ضرر صادرکننده کمتر شود یا اینکه تعهدات ارزی را از کل حوزه صادرات برداریم.

مهاجر تصریح کرد: اتاق مازندران پیگیر آن است که تعهدات ارزی را از حوزه صادرات حذف کند و از سوی دیگر نزدیک شدن نرخ ارز آزاد و نیمایی سبب می‌شود تا فسادها از بین برود.

مهاجر میزان صادرات کیوی را تاکنون بیش از چهار هزار تن اعلام کرد و گفت: این میزان در سال قبل هزار تن بوده است و ۱۰ هزار و ۶۱۱ تن مرکبات نیز امسال از استان صادر شد که رشد چندبرابری داشته است.

۱۰ هزار و ۶۱۱ تن مرکبات نیز امسال از استان صادر شد که رشد چندبرابری داشته است. دیپلماسی اقتصادی فعال مازندران در امسال، سبب شد تا کشورهای مختلف برای صادرات مرکبات مازندران پای میز مذاکره بنشینند و در این راستا قرارداد ۲۴۰ میلیون دلاری با روسیه بسته شد.

حسن خیریان‌پور، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار مازندران با بیان اینکه برداشت ۳ میلیون تن مرکبات از باغات مازندران برآورد شده است، از عقد قرارداد ۲۴۰ میلیون دلار صادرات مرکبات با روسیه خبر داد.

وی صادرات محور کردن محصولات کشاورزی مازندران را از تصمیمات مهم استان بر شمرد و گفت: بر‌اساس قراردادی؛ بالغ بر ۲۴۰ میلیون دلار صادرات مرکبات با روسیه به امضا رسید.

سخن پایانی

بهره‌برداری از حمل‌ونقل ترکیبی دریایی و ریلی به اعتقاد فعالان اقتصادی می‌تواند ضریب صادرات و بازاررسانی محصول مرکبات را در مازندران شتاب بخشد. از سال گذشته تلاش‌هایی برای حمل دریایی محموله‌های باغی صورت گرفت و قرار است امسال این طرح ویژه پیگیری شود. کشاورز و باغدار مازندران باوجود همه مشکلات، افزایش هزینه‌ها و بی‌مهری‌ها، نسبت به تولید محصولات باغی و کشاورزی اقدام کرد و اکنون نوبت مسئولان رسید تا وعده‌های خود را برای بازاریابی و بازاررسانی محصولات عملی کنند.