گیلان درگیر بحران کمبود نقدینگی
گیلان به لحاظ تراکم آثار تاریخی چهارمین استان کشور شناخته‌شده و به دلیل شرایط اقلیمی هم ازجمله مناطقی است که بیشترین آسیب متوجه بناهای تاریخی‌اش می‌شود و پرواضح است که اعتبارات مرمتی اندک، کفاف مرمت و حفاظت آنها را نمی‌دهد.
گیلان دارای ۵ هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی شناخته شده است که یک هزار و ۲۳۵ مورد از این تعداد در فهرست آثار ملی ثبت شده است اما به دلیل شرایط ویژه اقلیم این خطه، کمبود اعتبارات مرمتی، مالکیت خصوصی و دلایل دیگر هر بار خدشه به هرکدام از این یادگاران کهن ذهن دغدغه مندان را می آشوبد. اوایل سال گذشته بود که آسیب به پل تاریخی لنگرود خبرساز شد و بلافاصله از سوی مسئولان رد شد. سپس کمتر از چند هفته در اردیبهشت ماه دیوار حائل در دبیرستان قدیمی شهید بهشتی رشت پس از تخریب فاقد ارزش تاریخی شناخته شد که البته از سوی مسئولان مورد تائید قرار گرفت. چند روزی نگذشت که آسیب به پل تاریخی سیاه رود رودبار دغدغه مندان را برآشفت که پای متولیان قضایی نیز به این موضوع رسید و بازهم توضیحات متولیان بر این موضوع استوار شد که آسیب جزئی و موضوع در دست پیگیری است تا سریال آسیب به بناهای تاریخی به شهرستان املش رسید و امسال نیز در روزهای اخیر بافت تاریخی بندرانزلی دچار سانحه آتش سوزی شد و یک بار دیگر دغدغه مندان میراث فرهنگی را برآشفت.
برخی از دغدغه مندان میراث فرهنگی معتقدند بعضی بناهای تاریخی به دلیل ناچیز بودن اعتبارات مرمتی به حال خود رهاشده و متاسفانه روزبه روز چهره ناخوش تری از آنها بروز می کند. یکی از این افراد بر این اعتقاد است اگر در سال با همان بودجه اندک اثری در دست مرمت قرار می گیرد، به طور کامل مرمت و احیا شود نه اینکه چندین اثر در دست مرمت برود اما مرمت آنها ناقص انجام شود زیرا مرمت ناقص میزان آسیب را به مرور بیشتر می کند. وی در بخشی دیگر از صحبت های خود گفت: متاسفانه در برخی از مرمت های صورت گرفته دقت کافی صورت نمی گیرد و این موجب صدمه به هویت اثر و استهزا گردشگران می شود.
بناهای تاریخی، در قالب بسته های سرمایه گذاری
معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان گفت: بناهای تاریخی و مستعد استان برای سرمایه گذاری و ایجاد تاسیسات گردشگری شناسایی شده است.
زهرا جهانی در جریان بازدید از بناهای تاریخی شاخص استان افزود: آماده سازی بسته های سرمایه گذاری این بناها در معاونت سرمایه گذاری اداره کل در دست اقدام است. روند شناسایی بناهای تاریخی مستعد و فرصت های سرمایه گذاری در سطح استان ادامه خواهد داشت. وی اضافه کرد: در این راستا مقرر شد فضاها و بافت های تاریخی موردنظر و مستعد برای ایجاد تاسیسات گردشگری احیا و مرمت و سایر زیرساخت های لازم در این زمینه فراهم شود.
معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان یادآور شد: در سال های اخیر با احیا، مرمت و بهره برداری از خانه ها و بناهای تاریخی در سطح کشور و استان، فضاهای گردشگری اعم از بوتیک هتل، مجموعه تفریحی و رستوران سنتی مورد بهره برداری قرارگرفته که با توجه به جذابیت بصری و تاریخی این فضاها مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی واقع شده است.
بازهم ورود خیران کارساز است
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از تشکیل دفتر خیران میرزا در این اداره کل خبر داد و گفت: حفاظت و مرمت ابنیه تاریخی حوزه سردار جنگل ۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
ولی جهانی افزود: هرسال اعتبارات زیادی برای معرفی شخصیت میرزا به دستگاه های اجرایی اختصاص داده می شود اما برای مرمت ابنیه تاریخی حوزه سردار جنگل و ساماندهی یادمان ها اعتبارات بسیار اندک است. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان بابیان اینکه حفاظت و مرمت ابنیه تاریخی حوزه سردار جنگل و ساماندهی یادمان ها ۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، گفت: تأمین این مقدار اعتبار از عهده میراث فرهنگی خارج است و می طلبد خیران میراث فرهنگی در این بخش مشارکت داشته باشند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان گفت: میزان اعتبارات تخصیصی ملی و استانی سالیانه به گونه ای است که تنها امکان مرمت ۲۰ تا ۳۰ اثر تاریخی فراهم است. ولی جهانی بیان کرد: به دلیل شرایط آب و هوایی گیلان بسیاری از بناهای تاریخی نیازمند مرمت اساسی است و مرمت آنها از عهده اداره کل میراث فرهنگی به تنهایی خارج است و همه سازمان ها، نهادها و مردم باید در این راستا همیار باشند.
وی با اشاره به وجود ۲۳ پل تاریخی ثبت ملی در گیلان اظهار کرد: از این تعداد پل تاریخی ثبت ملی شده، ۳ پل شاخص گوراب تولم، گاز روبار و مرغانه پردخطیبان در شهرستان صومعه سرا قرارگرفته است.مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان از مرمت و بازسازی ۳ پل تاریخی صومعه سرا خبر داد و افزود: مرمت این پل ها با توجه به اهمیت معماری و تاریخی شان در سال های گذشته در اولویت فعالیت های مرمتی اداره کل بوده که انجام شده به طوری که پل گوراب تولم به طور کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و بهره برداری از این پل ها در دست اجراست. جهانی با تاکید بر اینکه اعتبارات تخصیص ملی و استانی پاسخگوی نیازهای میراث گیلان نیست، گفت: میزان اعتبارات تخصیصی ملی و استانی سالیانه به گونه ای است که تنها ۲۰ تا ۳۰ اثر را می توان مرمت کرد.
سخن پایانی
به هر روی گیلان با ۵ هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی شناخته شده و یک هزار و ۲۳۵ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی به لحاظ تراکم آثار تاریخی چهارمین استان در کشور شناخته شده است آثاری که به دلیل شرایط ویژه اقلیم این خطه و کمبود اعتبارات چه بسیار تحت تخریب است و ذهن دغدغه مندان را می آشوبد.ازآنجاکه انجام کارهای مثمر و عظیم فرهنگی فرابخشی است و تنها یک ارگان خاص نمی تواند بار آن را بدوش بکشد لذا اهتمام به هویت فرهنگی نیازمند همراهی و همیاری بیشتر متولیان امر و تخصیص بودجه ملی و استانی است.
