فروش ۱۸هزار تومانی گندم به دلالان

علی‌قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در گفت‌وگو با روزنامه صمت، بااشاره به خشکسالی‌های امسال که مشکلات و چالش‌های فراوانی برای کشاورزان و محصولات کشاورزی به‌ویژه گندم به‌وجود آورده است، گفت: خشکسالی امسال بسیاری از استان‌های ما را با مشکل مواجه و خسارت‌های ۱۰۰درصدی را به محصول گندم وارد کرده است.

ایمانی درباره دلایل کاهش تولید گندم در امسال نیز افزود: از طرفی پتروشیمی‌ها به‌دلیل ناترازی برق و گاز و تعطیلی، نتوانستند کود موردنیاز را به‌موقع در اختیار کشاورزان قرار دهند، از طرف دیگر نیز، به‌دلیل نامساعد بودن شرایط جوی و عدم‌تامین به‌موقع سوخت و از همه مهم‌تر قطعی برق ۵ تا ۸ ساعته چاه‌های کشاورزی، موجب شد که کشاورزان نتوانند به‌موقع زمین‌های خود را آبیاری کنند، در نتیجه همه این مسائل از دلایل کاهش تولید گندم در سال جاری است.

وی بااشاره به نرخ گندم در سال زراعی جاری ادامه داد: امسال با وعده‌ها و وعیدهایی که داده شد، کشاورزان همواره امیدوار بودند که باتوجه به تورم سال در نرخ تضمینی گندم نیز، اصلاحات لازم انجام گیرد، اما این اتفاق رخ نداد و همه این موارد موجب دلسردی و ناامیدی کشاورزان شد تا اینکه اکنون در فصل برداشت قرار گرفتیم.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران افزود: از ابتدای شروع فصل برداشت (ابتدای فروردین) تاکنون، حدود ۷ میلیون تن گندم به ارزش ۱۴۰هزار میلیارد تومان به دولت تحویل داده شده، اما متاسفانه مجموع پولی که تاکنون (در زمان انجام این مصاحبه در هفته گذشته) به حساب کشاورزان واریز شده، حدود ۴۵هزار میلیارد تومان بوده است.

وی در تشریح فرآیند پرداخت این مطالبات نیز گفت: گندمکارانی که از ۵ فروردین تا پایان این ماه، گندم به دولت تحویل داده‌اند حدود ۷۵ درصد، گندمکارانی که از ابتدای اردیبهشت تا ۲۵خرداد، گندم خود را به سیلوهای دولت تحویل داده‌اند ۵۰ درصد و گندمکارانی که از ۲۵خرداد تا به ۸ مرداد گندم به دولت تحویل داده‌اند، هیچ ریالی بابت این تحویل دریافت نکرده‌اند. این در حالی است که هیچ افق و آینده‌ای برای زمان واریز پول به حساب کشاورزان وجود ندارد.

ایمانی افزود: این مسئله موجب دلسردی و نگرانی و بی‌اعتمادی نسبت به دولت و وزارت جهاد کشاورزی شده است. برخی کشاورزان به فروش دارایی‌های خود اعم از ماشین و تراکتور روی آورده‌اند تا بتوانند بدهی‌های خود اعم از هزینه حمل گندم توسط کامیون‌های باری، هزینه کود و سم، بدهی‌های بانکی و...را پرداخت کنند؛ هزینه‌ای بر دوش کشاورز است، اما دولت در پرداخت آن تعلل دارد. گاه سم‌فروش و کودفروش‌ها به‌دلیل عدم‌پرداخت به‌موقع سم و کود از سوی کشاورزان، ماهانه درصدی را به‌عنوان سود بر مطالبات خود اضافه می‌کنند و این موجب درگیری و دلخوری بین کشاورزان و ادوات‌فروشان کشاورزی شده است.

به‌گفته وی؛ اکنون بسیاری از کشاورزانی که امیدی به پرداخت به‌موقع هزینه گندم از سوی دولت ندارند، گندم خود را به دلالان، واسطه‌ها یا مرغداران با نرخ ۱۸هزار تومان می‌فروشند، زیرا اینکه گندم خود را با نرخ کمتر به دلالان بفروشند، بسیار به‌صرفه‌تر است تا آن را نسیه به دولت بفروشند و پرداخت زمان این هزینه نیز مشخص نباشد. به‌همین‌دلیل دولت نه‌تنها نمی‌تواند میزان گندمی را که گندمکاران به او تحویل خواهند داد، تخمین بزند، بلکه مجبور است تا به‌منظور تامین نیاز داخل مابه‌التفاوت تا ۱۲میلیون تن گندم را وارد کند.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در ادامه درباره آخرین وضعیت تولید گندم کشور نیز گفت: تاکنون کاهش ۲۵درصدی را در میزان خرید نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد هستیم و پیش‌بینی می‌کنیم که این میزان تا پایان سال زراعی به ۳۰درصد برسد و گندم تحویلی به دولت معادل ۸ تا ۸.۵ میلیون تن گندم باشد.

وی در ادامه در پاسخ به اینکه چرا دولت ارز واردات را به تولید داخل اختصاص نمی‌دهد، گفت: این مسئله سوال اساسی ما از دولت نیز هست، ما در کل کشور حدود ۲ میلیون هکتار اراضی آبی گندم داریم که اگر بتوانیم از طریق تامین به‌موقع نهاده‌ها، آموزش، بذر و مدیریت مناسب، میانگین عملکرد این میزان را به ۶ تن (حتی قابلیت دستیابی به ۸ تن نیز وجود دارد) در هر هکتار برسانیم، می‌توانیم در تولید گندم خودکفا بوده و در صورت مناسب بودن شرایط اقلیمی ذخایر استراتژیک را افزایش داده و یا اقدام به صادرات کنیم. به این منظور باید حمایت‌های لازم از کشاورزان انجام گیرد و سرمایه در گردش برای او ایجاد کرد. این در حالی است که اغلب کشاورزان ما، قدرت خرید یک لیتر سم ۶میلیون تومانی را نیز ندارند، زمانی که نیاز تغذیه‌ای زمین تامین نشود، نمی‌توان از زمین توقع داشت که محصولی خوبی به ما دهد.

ایمانی تاکید کرد: حتی مسئولان صرفا شعارهای مختلف می‌دهند و در عمل به نیازهای کشاورزان رسیدگی نمی‌کنند، در حالی که اگر حداقل نیازهای زمین و کشاورزان تامین شود، به‌راحتی می‌توان میزان بهره‌برداری از سطح را در زمین‌های کشاورزی افزایش داد تا ضمن کاهش فشار به منابع آبی کشور، سطوح باقیمانده را به‌سمت کشت دانه‌های روغنی و محصولات دیگر کم‌آب‌بر برد و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از نیاز روغنی کشور را از طریق تولید داخل تامین کرد. این مسئله نیازمند یک برنامه مدون، کارشناسی‌شده و دارای پشتوانه است.

وی در ادامه بااشاره به الگوی کشت نیز گفت: حدود ۳ سال است که از الگوی کشت صحبت می‌شود که براساس آن باید سالانه ۴۰هزار میلیارد تومان برای حمایت، تشویق کشاورز، آماده‌سازی زیرساخت‌ها و مسائل مربوطه دیگر تامین شود، در حالی که تاکنون حتی یک ریال نیز برای این مسئله به بخش کشاورزی تخصیص داده نشده است و در صورت پرس‌وجو، الگوی کشت انقباضی را مطرح می‌کنند. در این طرح به من کشاورزی که ۱۰هکتار زمین دارم، می‌گویند که فقط ۳ هکتار را زیرکشت ببرم و ۷ هکتار را نکاشته رها کنم. این در حالی است که زندگی و معیشت من به همه ۱۰هکتار زمین گره خورده است. نتیجه این می‌شود که این طرح بی‌اعتنا می‌ماند و کسی هم نمی‌تواند کاری انجام دهد، بنابراین باید با مشوق‌ها و باتوجه به اقتصاد خانوار کشاورز، برنامه‌ها را عملیاتی کرد.

به‌گفته ایمانی؛ کشاورزان با برخورداری از حداقل‌ امکانات رفاهی در حال زندگی کردن هستند و اگر اقتصاد زندگی کشاورز از سوی دولت تامین شود، حتی او آب چاه کشاورزی‌اش را برای مصارف خانگی اختصاص خواهد داد. مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران بااشاره به قطعی برق چاه‌های کشاورزی گفت: در حال‌ حاضر مدت زمان قطعی برق چاه‌های کشاورزی به ۱۰ساعت رسیده است و در این صورت سطح زیرکشت کشاورز به یک‌سوم کاهش ‌یافته و در نتیجه آن نیز، میزان تولید کشور به یک‌سوم خواهد رسید.

به‌عقیده وی؛ توسعه باید همه‌جانبه باشد و تمام مسائل مربوط به آن دیده شود، قانون داشته باشد و بر اجرای آن نظارت صورت گیرد.

ایمانی با تاکید بر اینکه، کشاورزان نخستین قربانیان کم‌آبی و خشکسالی هستند، گفت: اگر آب شرب کشور کم باشد، دولت آب کشاورز را از او می‌گیرد تا شرب خانگی را تامین کند. اما باید بالاخره برای کشاورزان نیز، راهکاری وجود داشته باشد، این در حالی است که برای ما هیچ برنامه‌ای به‌منظور مدیریت منابع آبی کشور وجود ندارد.

وی با بیان اینکه بخشی از گندم کشور وارد دامداری‌ها و مرغداری‌ها شده یا توسط اشخاص ذخیره می‌شود، گفت: باتوجه به جلسات متعدد با وزارت جهاد کشاورزی و کمیسیون کشاورزی مجلس سازمان هدفمندی یارانه‌ها و... نیاز است تا دولت راهکاری برای مشکلات کشاورزان بیابد.

دولت از نجابت گندمکاران سوءاستفاده می‌کند

عطاءاله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران نیز در گفت‌وگو با روزنامه صمت، بااشاره به بدعهدی‌های مسئولان در پرداخت مطالبات گندمکاران گفت: متاسفانه تعدادی از همراهان و دولتمردان پزشکیان صادق نیستند، باتوجه به اینکه سازمان هدفمندی یارانه‌ها در سال‌های گذشته به هیچ‌یک از وعده‌های خود عمل نکرد، در حالی که برای امسال مقرر شده بود تا پرداخت مطالبات گندمکاران به سازمان هدفمندی یارانه‌ها گره نخورد، این اتفاق دوباره رخ داد؛ یقین دارم که این گره خوردن، به‌دلیل حفظ منافع برخی افراد است که می‌خواهند از خودکفایی جلوگیری کنند تا بتوانند منافع خود را در واردات گندم دنبال کنند.

وی درباره میزان تولید و تحویل گندم به دولت نیز گفت: مقدار خرید گندم توسط دولت تا به امروز به ۷ میلیون تن به ارزش ۱۴۴همت رسیده که از این میزان، حدود ۴۶همت یعنی ۳۰درصد پرداخت شده و ۷۰ درصد دیگر به ارزش ۹۸همت، بدهی دولت به گندمکاران است.

به‌گفته هاشمی؛ با کاهش ۲۷درصدی خرید گندم نسبت به سال گذشته مواجهیم که به‌دلیل بدحسابی دولت، اتفاق افتاده است.

وی افزود: گندمکاران ترجیح می‌دهند تا گندم خود را به‌صورت نقدی به دلالان یا دامداران با نرخ ۱۸هزار تومانی بفروشند تا با نرخ ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومانی به دولت و زمان پرداخت نامشخص! در حالی دولت از پرداخت کامل مطالبات گندمکاران فروردین  خبر می‌دهد که گندم تحویل داده‌شده در این مدت، میزان چشمگیری نیست.

رئیس بنیاد ملی گندمکاران اذعان کرد: کمیسیون کشاورزی، رئیس مجلس، تمام نمایندگان و سازمان‌های نظارتی و امنیتی باید به‌دنبال کسانی باشند که از پرداخت به‌موقع مطالبات گندمکاران جلوگیری می‌کنند تا به این وسیله دولت را بدنام کنند.

به‌عقیده وی؛ با ادامه این وضعیت، مطالبات گندمکاران پرداخت نخواهد شد، مگر اینکه رئیس‌جمهوری شخصا وارد این مسئله شود و اعتبارات موردنیاز را از مبادی دیگر که فعلا نیازی به آن ندارند، تهیه کند.

هاشمی در پایان گفت: در جنگ ۱۲روزه گندمکاران نجابت به‌خرج دادند و حرفی از پرداخت مطالبات نزدند، این در حالی است که اکنون دولت از نجابت گندمکاران سوءاستفاده می‌کند.

تا اینکه شنبه ۱۱مرداد، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از واریز ۲۰هزار میلیارد تومان از مطالبات گندمکاران خبر داد که باتوجه به مطالبات ۹۸همتی گندمکاران، حدود ۷۸ همت دیگر از این میزان باقی مانده است.

براساس این خبر، با تامین اعتبار سازمان برنامه و بودجه کشور از محل منابع بودجه عمومی، ۲۰هزار میلیارد تومان از مطالبات گندمکاران توسط سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به بانک کشاورزی واریز تا به حساب کشاورزان واریز شود.

گندمکارانی که محصول تولیدی خود را تا قبل از 7 تیر به جهاد کشاورزی یا مباشران خرید تضمینی تحویل داده‌اند از واریزی اخیر برخوردار می‌شوند.

شایان ذکر است، از محل اعتبارات خرید تضمینی گندم در امسال تاکنون ۶۵ هزار میلیارد تومان به حساب گندمکاران واریز و مابقی مطالبات نیز پس از تامین اعتبارات موردنیاز برحسب زمان‌بندی‌های انجام‌گرفته پرداخت می‌شود.

سخن پایانی

گرچه در سال‌های اخیر چالش‌ها و مشکلات فراوانی بر سر راه کشاورزی قرار گرفته، اما باوجود همه آنها بسیاری از کشاورزان به‌دلیل عرقی که به حرفه خود دارند، به ادامه کار و فعالیت پرداخته‌اند. باتوجه به اینکه، حوزه کشاورزی ارتباط مستقیمی با سفره و امنیت غذایی مردم دارد، نیاز است تا نسبت به حل این مشکلات هرچه سریع‌تر راه‌حل‌هایی بنیادی در نظر گرفته شود، چراکه در غیر این صورت و با اعمال فشارهای بیشتر، بسیاری از گندمکاران از چرخه تولید خارج شده و عطای کشاورزی را به لقایش خواهند بخشید.