دموراژ چیست؟ (صفر تا صد هزینه تاخیر در تخلیه کانتینر و ترخیص گمرکی)
اگر در حوزه واردات و صادرات فعالیت می‌کنید، حتماً با واژه‌هایی مثل "دموراژ" برخورد کرده‌اید. دموراژ می‌تواند به‌سادگی هزینه‌های اضافی و غیرمنتظره‌ای را به صاحبان کالا تحمیل کند. این هزینه به دلیل تأخیر در تخلیه یا ترخیص بار از کانتینر و گمرک به وجود می‌آید. آگاهی کامل از اینکه دموراژ چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد، می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها و زمان واردات ایفا کند.
تعریف دموراژ
دموراژ (Demurrage) در لغت به‌معنای «حق توقف» یا «کرایه معطلی» است. دموراژ یا حق توقف هزینه‌ای است که در صورت تاخیر در تخلیه یا بارگیری کشتی، صاحب کالا به شرکت‌های حمل و نقل باید بپردازد.
در قراردادهای حمل و نقل دریایی بین‌المللی ، مدت زمان مشخصی که می‌توان کانتینر را در مقصد تخلیه یا بارگیری کرد تعیین میشود. چنانچه صاحب کالا در زمان تعیین شده در قرارداد نتواند تخلیه یا بارگیری را انجام دهد، دموراژ یا هزینه حق توقف به شرکت حمل و نقل می‌پردازد.
دموراژ می‌تواند هزینه زیادی برای صاحب کالا داشته باشد. میزان حق توقف به عوامل مختلفی بستگی دارد.
تفاوت دموراژ با دیتنشن و دیسپچ
- دیتنشن (Detention): هزینه‌ای است که بابت تأخیر در بازگرداندن کانتینر خالی بعد از خروج از بندر دریافت میشود.
- دیسپچ (Despatch): حالتی برعکس دموراژ است؛ اگر کشتی زودتر از زمان تعیین‌شده تخلیه شود، مبلغی به‌عنوان پاداش پرداخت میشود.
انواع دموراژ
دموراژ کانتینر
وقتی در بازه زمانی توافق شده، کانتینر بیش از زمان مجاز در ترمینال باقی بماند و به شرکت حمل و نقل بازگردانده نشود، دموراژ کانتینر اتفاق می‌افتد و صاحب کالا باید هزینه حق توقف کانتینر را به شرکت حمل و نقل بپردازد.
دموراژ کشتی
اگر کشتی در بندر معطل بماند و بارگیری یا تخلیه آن به‌موقع انجام نشود، مالک کشتی می‌تواند دموراژ دریافت کند. حق توقف یا دموراژ کشتی زمانی اتفاق می‌افتد که یک کشتی در بندر بیش از زمان توافق شده توقف داشته باشد. توقف بیش از اندازه کشتی تاثیر منفی در انجام تعهدات شرکت کشتیرانی دارد و به همان میزان هزینه و خسارت دموراژ بیشتر میشود.
دموراژ گمرکی
در صورتی‌که کالا پس از ورود به گمرک بیش از زمان قانونی باقی بماند و مراحل ترخیص انجام نشود، هزینه دموراژ گمرکی به وجود می‌آید.
دموراژ ریلی / پایانه
در بعضی موارد، تأخیر در تخلیه یا جابجایی بار در ایستگاه‌های ریلی یا پایانه‌ها نیز مشمول دموراژ میشود.
- چنانچه محموله در بازه زمانی مشخص شده از پایانه خارج نشود، بر توانایی اپراتور ترمینال در مدیریت عملیات تاثیر منفی گذاشته و دموراژ پایانه اتفاق می‌افتد.
- وقتی واگن های ریلی در بازه زمانی تعیین شده تخلیه نشود، دموراژ ریلی اتفاق می‌افتد.
فری تایم چیست؟
فری تایم (Free Time) مدت‌زمان مشخصی است که صاحب کالا برای تخلیه یا ترخیص محموله، بدون پرداخت هزینه دموراژ، فرصت دارد.
مفهوم فری تایم ارتباط مستقیمی با دمواژ و دیسپچ دارد. هنگام عقد قرارداد حمل و نقل دریایی و حمل با کشتی، زمان مشخصی توسط شرکت کشتیرانی تعیین میشود که فری تایم (Free Time) نامیده میشود. شرکت کشتیرانی زمان مشخصی را تعیین می‌کند که صاحب کالا می‌تواند کانتینر را بدون پرداخت جریمه دیرکرد در اختیار داشته باشد. معمولا دو زمان مختلف برای فری‌تایم تعیین میشود:
- فری‌تایم مبدأ: مدت‌زمان مجاز برای بارگیری کالا از محل تولید یا انبار.
- فری‌تایم مقصد: مدت‌زمانی که پس از رسیدن کانتینر به بندر مقصد برای تخلیه یا ترخیص در اختیار دارید.
افزایش فری‌تایم نقش مؤثری در کاهش یا حذف دموراژ ایفا می‌کند. برای افزایش فری‌تایم و جلوگیری از هزینه‌های اضافی، استفاده از نرم افزار بازرگانی خارجی به عنوان ابزاری کارآمد پیشنهاد میشود. این نرم‌افزارها می‌توانند به‌طور خودکار زمان‌های فری‌تایم را محاسبه کرده و به شما هشدار دهند تا از بروز تأخیرهای گمرکی و دموراژ جلوگیری کنید.
چه عواملی موجب بروز دموراژ می‌شوند؟
- تاخیر در انجام تشریفات گمرکی
- کمبود فضای تخلیه یا ازدحام در بندر
- تعطیلات رسمی، اعتصابات یا شرایط جوی نامناسب
- مشکلات مالی یا ضعف در هماهنگی اسناد توسط صاحب کالا
هزینه دموراژ گمرکی چیست؟
دموراژ گمرکی زمانی اعمال میشود که کالا پس از ورود به انبار گمرک، بیش از مهلت مجاز باقی بماند. این نوع هزینه معمولاً توسط سازمان گمرک یا شرکت انباردار دریافت میشود و با دموراژ کانتینر تفاوت دارد، چراکه مربوط به فضای گمرکی و نه تجهیزات حمل‌ونقل است.
محاسبه هزینه دموراژ چیست؟
هزینه دموراژ بر اساس فرمول زیر محاسبه میشود:
هزینه = تعداد روزهای تأخیر × تعرفه روزانه
مثال:
اگر تعرفه روزانه دموراژ برای یک کانتینر ۲۰ فوت، ۷۵ دلار باشد و تأخیر ۵ روز طول بکشد:
۷۵ × ۵ = ۳۷۵ دلار
چه زمان هایی شامل پرداخت حق توقف یا دموراژ نمی‌شود؟
یک سری عوامل در تعیین مدت زمان دموراژ محاسبه نمی‌شوند که در قرارداد با عنوان و اسامی مختلفی ذکر می‌شوند. در زیر به چند مورد ازین عوامل یا شرایط اشاره می‌کنیم
-
WEATHER WORKINGDAY OF 24 CONSEQUTVE HOURS
۲۴ ساعت کاری ممتد در هوای مناسب یعنی زمان تخلیه یا بارگیری کالا اگر روز کاری در وضعیت جوی نامناسبی قرار گیرد، مشمول هزینه دموراژ نمی‌شود.
-
FHEX & SHEX
این دو اصطلاح به این معنا است که روزهای تعطیل در مدت زمان دموراژ محاسبه نمی‌شود.
-
IF USES ACTUAL TIME USED TO COUNT
اگر در روزهای تعطیل از کانتینر استفاده کنید، تنها ساعاتی از روز در هزینه دموراژ محسبه میشود.
روش‌های کاهش هزینه دموراژ
- استفاده از روش استریپ تخلیه تخلیه بار در ترمینال و تحویل بدون کانتینر
- انتخاب شرکت حمل‌ونقل با فری‌تایم بیشتر
- استخدام ترخیص‌کار حرفه‌ای برای تسریع مراحل گمرکی
- پیگیری به‌موقع اسناد و هماهنگی قبلی با بندر، گمرک و حمل‌کننده
سوالات پرتکرار
دموراژ چیست؟
هزینه‌ای بابت تأخیر در تخلیه یا ترخیص کانتینر که از سوی خطوط حمل‌ونقل یا گمرک دریافت میشود.
هزینه دموراژ چگونه محاسبه میشود؟
بر اساس تعداد روزهای تأخیر و تعرفه روزانه.
مسئول پرداخت دموراژ کیست؟
معمولاً صاحب کالا یا نماینده او موظف به پرداخت است.
فرق دموراژ با دیتنشن و دیسپچ چیست؟
دموراژ برای معطلی در بندر، دیتنشن برای تأخیر در بازگرداندن کانتینر و دیسپچ پاداش برای تخلیه سریع است.
چگونه دموراژ گمرکی متفاوت است؟
دموراژ گمرکی توسط گمرک بابت توقف بیش از حد مجاز در انبارهای گمرکی اخذ میشود و به خطوط حمل‌ونقل ارتباطی ندارد.
نتیجه‌گیری
مدیریت مؤثر زمان در فرآیند واردات، عامل کلیدی برای جلوگیری از هزینه‌های دموراژ است. با شناخت دقیق از مفاهیم و استفاده از راهکارهای گفته‌شده، می‌توان از پرداخت هزینه‌های سنگین جلوگیری کرد. اگر به‌دنبال کاهش هزینه‌های گمرکی هستید، پیشنهاد می‌کنیم با یک ترخیص‌کار متخصص مشورت کنید و یا از سیستم های نرم افزار مثل نرم افزار بازرگانی اسفاده کنید تا برنامه‌ریزی دقیقی برای ترخیص سریع و به‌صرفه داشته باشید.
