سیاست واردات گوشت قرمز سیاست درستی بوده است

منصور پوریان، رئیس شورای تامین‌کنندگان دام در گفت‌وگو با صمت در پاسخ به اینکه آیا مسئله خودکفایی کشور در تولید گوشت قرمز شدنی است یا نه، گفت: باید توجه داشت که منظور از خودکفایی در بخش تولید است یا در بخش مصرف. خودکفایی در تولید، مرتبط با میزان و حجم تولیدی تولیدکننده و دامی است که در اختیار دامدار قرار دارد. در این زمینه میزان و شرایط تولید به شکلی است که بیشترین بخش نیاز کشور از طریق تولید داخل تامین شود. خوشبختانه در حال ‌حاضر دامداران کشور به شرایطی دست یافته‌اند که میزان نیاز گوشتی کشور را تامین کنند. اما خودکفایی در بخش مصرف نیازی است که مصرف‌کننده دریافت می‌کند و این میزان با یکدیگر تفاوت دارد.

رئیس شورای تامین‌کنندگان دام ادامه داد: در بخش مصرف نیز، همیشه کسری‌هایی داشته و داریم و این به‌دلیل تفاوت میزان نیاز با تولید در کشور است. باتوجه به آمارهای رسمی اعلام‌شده، میزان تولید و نیاز سالانه گوشت قرمز در کشور مشخص است. براساس این آمار، تولید سالانه گوشت قرمز حدود ۹۰۰هزار تن و نیاز مصرفی نیز حدود یک میلیون و ۱۰۰ تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است. اما باتوجه به اینکه آمار تولید گوشت قرمز و آمارهای دامپزشکی مربوط به خروجی لاشه است نه گوشت خالص، بنابراین باتوجه به خروج ضایعات و جداسازی استخوان از گوشت، این میزان تولید به حدود ۷۵۰ هزار تن گوشت خالص می‌رسد، بنابراین باتوجه به این آمار، با کسری گوشت در بخش مصرف مواجه خواهیم بود که باید از طریق منابع غیرداخلی تامین شود.

وی ادامه داد: تامین گوشت گرم از طریق واردات همواره سخت بوده، به‌ویژه برای بازار داخلی استان‌های تهران و البرز که یک حجم بسار بزرگی از توزیع روزانه گوشت قرمز را نیاز دارد، بنابراین تصمیم مسئولان در این حوزه به‌منظور تامین نیاز گوشت گرم از طریق منابع مختلف داخلی و واردات بوده است.

پوریان گفت: فارغ از حواشی و رانت و فسادهایی که در این حوزه ایجاد شده، معتقدم باتوجه به حجم زیاد نیاز گوشتی برخی استان‌های کشور، سیاست واردات گوشت سیاست درستی بوده است و اکنون نیز تصمیمی مبنی بر اینکه توقف این واردات به‌صورت کامل باشد، وجود ندارد. ظاهرا سازمان برنامه و بودجه این کالا را از فهرست تخصیص ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی خارج کرده است. اما وزارت جهاد کشاورزی همچنان در حال واردات آن است و باتوجه به اظهارات معاون وزیر جهاد کشاورزی، گرچه حجم این واردات کاهش یافته، اما توقف ندارد؛ چراکه تامین روزانه این حجم از نیاز گوشتی کشور سخت است.

رئیس شورای تامین‌کنندگان دام افزود: در حال‌ حاضر باتوجه به اینکه شرایط و میزان تولید دام در کشور نسبتا مناسب است، امکان برطرف شدن تمام نیازهای مصرفی گوشت قرمز از طریق تولید داخلی وجود دارد. اما باتوجه به اینکه دام زنده صرفا گوشت خالص ندارد و به اجزای مختلفی تقسیم می‌شود، بنابراین میزان خلوصی یک لاشه در بخش گوشت قرمز کاهش خواهد داشت که به‌همین‌دلیل همواره کسری‌هایی در بخش مصرف پیدا می‌شود که آن را باید از طریق واردات تامین و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داد.

پوریان تاکید کرد: به‌دلیل اینکه میزان نیاز روزانه بازار گوشت قرمز بسیار زیاد بوده، واردات توقف نیافته است، گفت: بازار مصرفی گوشت قرمز ما شامل گوشت منجمد و گوشت گرم است. واردات گوشت منجمد همواره برقرار است، اما واردات گوشت گرم به‌دلیل تغییر ارز ترجیحی به ارز تواقفی کاهش یافته است.

به‌گفته وی؛ قرار نبود مسئله واردات گوشت قرمز متوقف شود، بلکه مقرر شده بود؛ ارز نیمایی که به واردات آن تخصیص می‌یافت، به ارز توافقی تغییر یابد که هنوز در مناقشه و بحث قرار دارد.

رئیس شورای تامین‌کنندگان دام بااشاره به پشت‌سرگذاشتن عید قربان و قربانی شدن تعداد زیادی از دام‌های کشور گفت: به‌دلیل سپری شدن ایام عید قربان، بخش زیادی از نیاز گوشتی مصرف‌کنندگان تامین شده و این میزان از فشار در بازار مصرف کم کرده است و با شرایط تامین‌شدگی گوشت قرمز مواجهیم و پیش‌بینی می‌کنیم که تا 2 یا 3 هفته آینده، بازار این محصول در رکود به‌سر ببرد.

وی در پاسخ به میزان این کشتار نیز گفت: در کشتار دام مربوط به روز عرفه و عید قربان با 2 نوع کشتار دام روبه‌رو هستیم؛ کشتاری که زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور قرار دارد و کشتاری که مربوط به بخش خانگی است. براساس آمارها که به‌صورت تخمینی است، حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار رأس کشتار روز عید قربان فقط در بخش دام سبک انجام گرفته است.

پوریان در پایان گفت: در عید قربان امسال، حدود ۳ میلیون رأس دام سبک عرضه شد که حدود ۲برابر سال گذشته بود و گرچه پیش‌بینی می‌کردیم که کمتر از یک میلیون رأس جذب شود، اما این میزان به بالای ۲ میلیون رأس دام سبک رسید.

به‌گفته رئیس شورای تامین‌کنندگان دام؛ در حال‌ حاضر نرخ هر کیلوگرم دام زنده ۲۹۰ تا ۳۰۵ هزار تومان بوده و براساس وزن، نژاد و سن متفاوت است.

خودکفایی گوشت، قربانی رانت واردات

مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه دامداران ایران بااشاره به وضعیت واردات گوشت اظهار کرد: درباره مسئله گوشت‌های وارداتی و تنظیم بازار، در صورت عدم‌دخالت غیرضروری دولت در امور اتحادیه‌ها و دامداران، کشور می‌تواند به‌طورکامل در تامین گوشت خودکفا باشد.

وی افزود: مشکل اصلی به سیاست‌گذاری‌های دولت بازمی‌گردد؛ سیاست‌هایی که باعث می‌شوند، روند واردات ادامه یابد و خودکفایی محقق نشود. به‌نظر می‌رسد برخی افراد و گروه‌ها در پشت‌پرده، منافع خود را در استمرار واردات می‌بینند.

وی ادامه داد: در واردات، سود زیادی برای واسطه‌ها وجود دارد، اما در تولید، چنین منافع کلانی نصیب افراد نمی‌شود. اگر کمترین حمایت و اطمینانی از سوی دولت به اتحادیه‌ها و تشکل‌ها وجود داشته باشد و صرفا به شعار بسنده نشود، مردم و فعالان این حوزه به‌خوبی می‌دانند که چگونه باید تولید را مدیریت کنند. ما به‌صراحت اعلام می‌کنیم که در صورت حمایت، نه‌تنها نیازی به واردات نخواهیم داشت، بلکه قادر خواهیم بود گوشت قرمز را صادر کنیم.

مدیرعامل اتحادیه دامداران بااشاره به افزایش نرخ نهاده‌های دامی اظهار کرد: برای نمونه، نرخ سبوس در ابتدای امسال کیلویی ۶ هزار تومان بود؛ اما به‌دلیل آنکه دولت توان پرداخت هزینه‌های آسیابانی را ندارد، این هزینه‌ها را از تولیدکننده دریافت می‌کند و اکنون نرخ سبوس به ۹ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. این افزایش حدود ۶۰درصدی تنها مربوط به یک قلم خوراک دام است و به‌تبع آن، تمام نهاده‌ها و هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد.

وی درباره تبعات بی‌توجهی به مشکلات رانندگان حمل‌ونقل نیز گفت: اعتراضات رانندگان کامیون طی هفته‌های اخیر، آسیب قابل‌توجهی به کشور وارد کرده است. اگر مسئولان پیش از وقوع این اتفاقات، با رانندگان گفت‌وگو می‌کردند و به مطالبات آنها توجه نشان می‌دادند، کار به اینجا نمی‌کشید.

عالی با بیان اینکه افزایش هزینه‌های بیمه کشاورزان نیز یکی دیگر از چالش‌های جدی در این زمینه است، گفت: 3 سال پیش، اخباری درباره تخلفات گسترده در صندوق‌های بیمه‌ای منتشر شد و امروز، نتیجه آن را در قالب افزایش چندبرابری هزینه‌های بیمه برای کارگران و کشاورزان شاهد هستیم، تمام این عوامل مستقیما بر نرخ تمام‌شده محصولات پروتئینی از جمله گوشت تاثیر می‌گذارد.

وی درباره توان تولید داخلی اظهار کرد: در حال ‌حاضر، توان تولید داخلی کشور مناسب بوده، اما قدرت خرید مصرف‌کننده پایین است و گوشت تولید داخل با نرخ بالاتری عرضه می‌شود. به‌تازگی یکی از اقتصاددانان اظهار کرده بود؛ اگر گوشت وارداتی دارای چربی، استخوان یا از دام پیر باشد نیز اشکالی ندارد، به‌شرط آنکه ارزان به‌دست مردم برسد. اما این سوال مطرح است که آیا مردم ترجیح می‌دهند، گوشت بی‌کیفیت را با نرخ پایین خریداری کنند یا گوشت باکیفیت داخلی را با نرخ واقعی آن؟ پاسخ مشخص است: مردم خواهان کیفیت هستند.

مدیرعامل اتحادیه دامداران تاکید کرد: همان‌طور که در یک ضرب‌المثل خارجی آمده است، «ما آن‌قدر ثروتمند نشده‌ایم که اجناس بی‌کیفیت بخریم». این گوشت‌های وارداتی که با ارز دولتی وارد می‌شود و در ظاهر با قیمت ۳۱۵ هزار تومان عرضه می‌شود، عملا با هزینه‌های سربار، برای دولت بیش از نرخ تولید داخلی تمام می‌شود. در چنین شرایطی، اگر دولت قصد حمایت دارد، بهتر است این یارانه را به شکل کوپن در اختیار اقشار کم‌درآمد قرار دهد تا بتوانند گوشت باکیفیت داخلی مصرف کنند.

وی در پایان با بیان اینکه استمرار واردات گوشت، خطر وابستگی شدید به واردات را خلاف برنامه هفتم توسعه در بر دارد، تصریح کرد: تولید داخلی ما ظرفیت بالایی دارد و مردم ایران شایسته بهترین کیفیت گوشت هستند. اگر نگاه حمایتی واقعی به تولید ملی داشته باشیم، نه‌تنها بازار داخلی به‌تعادل می‌رسد، بلکه مسیر صادرات نیز هموار خواهد شد.

سخن پایانی

گرچه دستیابی به خودکفایی در تولید برای یک کشور دستاوردی بزرگ به‌حساب می‌آید و می‌تواند کشور را از خروج ارز و وابستگی به کشورهای دیگر در تامین محصول و کالا به‌ویژه در حوزه غذایی رها سازد، اما قبل از بحث و صحبت در این زمینه بیش از هر چیزی باید زیرساخت‌های لازم را برای دستیابی به این مسئله آماده کرد. همچنان که در مسئله گندم باتوجه به وارداتی که در هفته گذشته انجام گرفت، مسئله خودکفایی در این محصول که چند سالی برای دستیابی به آن تلاش کرده بودیم، زیرسوال رفت، بنابراین در دستیابی به خودکفایی در تولید گوشت قرمز که اکنون باتوجه به مازاد تولید دام در کشور مطرح می‌شود، اصرار بر خودکفایی و بی‌نیازی به واردات گوشت قرمز طوری نباشد که چند سال دیگر در کشور با کمبود دام مولد و به‌تبع آن، گوشت قرمز مواجه شویم.