دلایل نارضایتی کامیونداران

در روزهای اخیر اعلام خبر احتمال طرح سه‌نرخی شدن گازوئیل که قرار بود از ابتدای تیر ۱۴۰۴ اجرایی شود، موجی از نارضایتی را در میان رانندگان ناوگان حمل‌ونقل سنگین به‌راه انداخته است.

به‌گفته رانندگان؛ با گازوئیل ۳۰۰ تومانی هم کرایه‌ها کفاف هزینه‌ها را نمی‌داد، حالا با نرخ‌های چندین هزار تومانی، عملا باید کامیون را خواباند. رانندگان می‌گویند افزایش هزینه‌های سوخت، همراه با مشکلات دیگر مانند کرایه‌های پایین، هزینه‌های بالای تعمیرات و عوارض جاده‌ای، حمل‌ونقل را به‌بن‌بست می‌کشاند.

براساس بررسی‌های انجام‌گرفته صمت، این اعتراض در واکنش به افزایش هزینه‌های بیمه، کاهش سهمیه سوخت و پایین بودن نرخ کرایه حمل بار صورت گرفته است و شنیده‌ها حاکی از تعلل کامیونداران از ادامه کار است. براساس برخی خبرهای منتشرشده در خبرگزاری‌های رسمی و به‌گفته کارشناسان از ابتدای خرداد، بسیاری از کامیونداران از بارگیری خودداری کرده و سالن‌های اعلام بار، میادین میوه و تره‌بار و انبارهای سیمان، فولاد و آهن‌آلات در پایانه‌های بسیاری از شهرها خالی مانده است.

درددل کشاورزان با صمت

یکی از کشاورزان به صمت گفت: کامیونداران عزیز چرا شما همیشه اعتصابات خود را با فصل برداشت محصولات کشاورزی هماهنگ می‌کنید، این چندمین‌بار است که در فصل برداشت، برادران زحمتکش کشاورز را تحت‌فشار قرار می‌دهید. اکنون که کشاورران مناطق گرمسیر در حال برداشت گندم، چغندر و سایر محصولات خوراکی هستند، به‌دلیل توقف بارگیری، تحت‌فشار قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: این خیانت به کشاورران بی‌گناه است که محصولات و در نتیجه سرمایه خود را به‌دلیل اعتصاب شما از دست می‌دهند، مردانگی کنید و حمل‌ونقل محصولات کشاورزان را از اعتصاب خود کنار بگذارید، کشاورزی که یک سال زحمت کشیده، عمر و سرمایه خود را صرف کرده، چه گناهی مرتکب شده است.

کشاورز دیگر نیز این اعتراض را اعتصاب مردم علیه مردم دانست و گفت: البته انتظار این است که دوستان کامیوندار محصولات کشاورزی را از این اعتصابات، استثنا کنند.

کشاورز دیگر نیز گفت: طبیعی است که کامیونداران زمان اوج کارشان را برای اعتصاب انتخاب می‌کنند، چون می‌خواهند اهمیت کار خود را نشان دهند و دسترنج خود را دریافت کنند.

کشاورز دیگر نیز کرایه کامیون‌ها را زیاد دانست و گفت: من کشاورز که ۶ ماه برای محصولم خرج کرده و زحمت کشیده‌ام، اندازه 2 سرویس کامیوندار درآمد ندارم. گاهی راننده کامیون زمانی که به میدان تره‌بار می‌رود، تماس می‌گیرد و درخواست کرایه بیشتر می‌کند. در این بین نیز یک کشاورز دیگر به هم‌صنفی‌های خود پیشنهاد داد؛ برای جابه‌جایی محصولات‌شان به فکر استفاده از راه‌آهن و قطار باشند تا هم هزینه‌های آنها کاهش یابد و هم با چنین مشکلاتی مواجه نشوند. البته لازم است که چند بارانداز محصول کشاورزی در شهرها توسط وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شود. اگر بتوان ۲۰ تا ۳۰درصد محصولات کشاورزی را از طریق ریلی به بازار مصرف حمل کرد، گام بزرگی در این راستا خواهد بود، زیرا هزینه بار ریلی خیلی کمتر از هزینه جاده‌ای است.

اما توان فساد بالای برخی محصولات کشاورزی و فاصله از ایستگاه راه‌آهن از نکاتی است که باید موردتوجه قرار گیرد.

کشاورز دیگر نیز با بیان اینکه وزارت کشاورزی باید سهم خودش را از حمل‌ونقل ریلی بگیرد، گفت: چرا روستاهای اطراف ریل راه‌آهن نباید از خدمات حمل بار راه‌آهن استفاده کنند؟ به‌نظرم کشاورزان و جهادکشاورزی خیلی روی این موضوع کار نکرده‌اند و اگر این حق را مطالبه کنند، حتما امکاناتش هم فراهم خواهد شد. بهترین راه مقابله با بی‌نظمی و بی‌قانونی کامیونداران، توسعه دادن شبکه ریلی سراسر کشور و خرید قطارهای باری مجهز است تا محصولات کشاورزی توسط قطارها جابه‌جا شوند.

زنگ خطر برای امنیت غذایی کشور

محمد شفیع‌ملک‌زاده، رئیس سابق نظام صنفی کشاورزی به صمت گفت: بیش از ۱۳۰میلیون تن محصول کشاورزی که سالانه تولید می‌شود، توسط کامیون‌ها جابه‌جا می‌شود. بنابراین اگر مشکلاتی دارند، این حق قانونی آنها است که اعتراض کنند. در جریان اجحاف و ضایع شدن حقوق کامیونداران هستیم، اما موردی که باید به آن توجه داشت، این است که کامیونداران دارای صنف قانونی هستند و باید مسائل، مشکلات و مطالبات خود را از طریق همین صنف پیگیری کنند. زیرا همواره افراد سودجو و سوءاستفاده‌گر در این بین سودجویی خواهند کرد.

وی بااشاره به همزمانی این اعتصابات با فصل برداشت محصولات کشاورزی در برخی مناطق کشور، گفت: در بحث صیفی‌جات و سبزیجات که فسادپذیری بسیار بالایی دارند، اگر بارگیری ظرف یک تا 2 روز انجام نشده و محصول وارد بازار مصرف نشود، ضربه‌های سنگینی بر کشاورز وارد خواهد شد.

رئیس سابق نظام صنفی کشاورزی ادامه داد: کشاورزان اغلب مشکل نقدینگی دارند و تمام نهاده‌های موردنیاز کشت را به‌صورت نسیه یا با بدهی تامین می‌کنند. بنابراین در چند روز گذشته شاهد وارد شدن فشارهای روانی بسیاری به کشاورزان بوده‌ام که گاه برخی از آنها به‌دلیل در خطر بودن آبرو و بدهی مالی، دچار ایست قلبی و شوک عصبی شده‌اند یا به فکر خودکشی هستند. تازه اگر مشکلات و مصائب تولید کشاورزی از جمله گرمای هوا، مشکلات تامین نهاده‌ها و کود و سم و ... را در نظر نگیریم.

شفیع‌ملک‌زاده، بااشاره به همزمانی زمان برداشت محصول با اعتصاب کامیونداران و جلوگیری از بارگیری محصولات کشاورزی، گفت: اغلب برای کشت محصولات کشاورزی از جمله صیفی‌جات بیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰میلیون تومان هزینه صرف می‌شود، اما با اعتصاب کامیونداران، امکان برداشت و فروش آنها از بین رفته است. بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله هندوانه در حال نابودی در سر زمین‌های کشاورزی بوده و به این ترتیب ضربه‌های بسیار سنگینی به کشاورز وارد شده است. در بازدیدی از زمین کشاورزی‌ که داشتم، حدود ۸ تا ۹ میلیاردتومان هندوانه در زمین وجود داشت که حداقل ۵۰ تا ۴۰ درصد آن به‌دلیل عدم‌برداشت به‌موقع از بین رفته بود که کشاورز از این میزان حداقل ۴ میلیارد تومان زیان خواهد دید و دیگر نمی‌تواند به کشاورزی خود ادامه دهد و درگیر مشکلات و بدهی و زندان خواهد شد.

وی بااشاره به مشکلات حمل‌ونقل محصولاتی مانند گندم که فسادپذیری بالایی ندارند نیز، گفت: باوجود اینکه گندم نان مردم و محصول اساسی کشور است، حال که فصل برداشت گندم بوده و کمباین‌ها در حال برداشت هستند، به‌دلیل آنکه کامیونی وجود ندارد تا گندم‌های برداشت‌شده را حمل کند، کمباین‌ها نیز با ناتوانی برداشت مواجه شده‌اند. از طرف دیگر به‌همین‌دلیل ظرفیت‌های مراکز خرید نیز پر شده است و چه‌بسا محوطه‌های اطراف آنها نیز پر از گندم بوده و اکنون هیچ فضایی برای خرید ندارند.

رئیس سابق نظام صنفی کشاورزی گفت: حال که کشاورز در طول سال با ریسک‌پذیری ۱۰۰ درصدی و مقابله با آفات، سرمازدگی، سیل، توفان، علف هرز، آتش‌سوزی، هزینه‌های تولید و ... محصول خود را تولید کرده و می‌خواهد به بازار برساند، با چنین مشکلاتی مواجه می‌شود. البته در نظر بگیرید که گاه بازاری برای خرید محصول وی نیز وجود ندارد و مجبور می‌شود محصول خود را با نرخ پایین به‌فروش برساند که حتی هزینه برداشت محصول آن را نیز پوشش نمی‌دهد، بنابراین در این بین گاه رغبتی به برداشت محصول خود ندارد.

شفیع‌ملک‌زاده ادامه داد: درست در یک شرایط حساسی که باید همه دست به‌دست هم دهیم تا این محصولات به‌درستی به‌دست مصرف‌کننده برسد، چنین مشکلاتی مانند اعتصاب کامیونداران رخ داده است. به‌جرأت می‌گویم بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد کشاورزان ما به‌ویژه صیفی‌کاران و سبزی‌کاران در آستانه ورشکستگی قرار دارند.

به‌اعتقاد وی؛ دود این قبیل مشکلات که اکنون در چشم کشاورزان رفته است، در نهایت به چشم خریداران و مصرف‌کنندگان خواهد رفت، زیرا اکنون میادین تره‌بار از برخی محصولات خالی شده و با کمبود بار در میادین میوه و تره‎بار مواجهیم.

شفیع‌ملک‌زاده تاکید کرد: در حال‌ حاضر با شرایط موجود تامین امنیت غذایی در کشور که از جمله مهم‌ترین موضوعات است، به زیر ۱۰درصد رسیده است.رئیس سابق نظام صنفی کشاورزی در ادامه بااشاره به برحق بودن اعتراض کامیونداران گفت: قبول داریم که درخواست رانندگان بحق بوده و پیگیری‌هایی از قبل توسط نهادهای ذی‌ربط شکل گرفته بود. اما مشکل فعلی ما این است که مسئولان ما صرفا به‌دنبال حل مشکلات به‌صورت موضعی و آنی هستند و برای آینده راهکاری یا برنامه درستی ندارند. در حالی که اگر برخی مسئولان دلسوز و آگاه بودند، می‌دانستند که اگر مشکلات کامیونداران حل نشود، در صورت اعتصاب آنها، جامعه فلج خواهد شد؛ اتفاقی که در حال‌ حاضر رخ داده است. این مسئله به‌مراتب از تحریم‌های خارجی بدتر است، بنابراین مجلس و دولت باید راهکاری بیندیشند تا مشکلات راننده‌ای که شبانه‌روز در حال خطر در جاده‌ها و شغل آنها به این میزان برای کشور دارای اهمیت است،حل شود.وی در ادامه گفت: باید در نظر داشت؛ هزینه‌های تمام‌شده کامیونداری نیز بسیار زیاد بوده و گاه هزینه تعمیر و نگهداری کامیون‌های آنها چند ده میلیونی است. از طرف دیگر، هزینه‌های زیاد باربری، بیمه و... نیز به آنها تحمیل می‌شود. بنابراین اگر مشکلات این قشر حل شود، به کار خود بازخواهند گشت و مشکلات نیز حل خواهد شد.

سخن پایانی

باتوجه به زنجیره‌وار بودن چرخه اقتصاد در جامعه ما و نیازمندی جامعه کشاورزی به ماشین‌آلات حمل‌ونقلی و در نتیجه تاثیرپذیری اعتصابات کامیونداران در حوزه کشاورزی و به‌ویژه اهمیت مسئله امنیت غذایی جامعه نیاز است تا دولت و مجلس در واکنش به این موضوع  و طرح دوفوریتی به این اعتراضات رسیدگی کنند.