آب در این ساعت ها کم فشار می شود
آیا واقعاً می‌توان زندگی را بدون یک قطره آب تصور کرد؟ صبح که از خواب بیدار می‌شوید و خبری از آب نیست، آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا از ۴۰ یا ۵۰ سال پیش و حتی بیشتر، در مکتب‌خانه‌ها و مدارس به فرزندان می‌گویند «آب مایه حیات است»؟
آیا در آن زمان‌ها، چنین روزی را پیش‌بینی می‌کردند که فرهنگ مصرف بهینه آب را در آموزش‌های خود قرار دهند؟ هر تصوری که داشته‌اند، در جای خود درست است، اما باید بدانیم و به فرزندانمان به‌طور واقعی بفهمانیم که آب واقعاً مایه حیات است و در غیاب آن، زندگی بشر به خطر می‌افتد و هیچ موجود زنده‌ای نمی‌تواند ادامه حیات دهد.
۴۰ یا ۵۰ سال پیش نه فقط در تهران دغدغه‌ای برای کمبود و کیفیت آب وجود نداشت بلکه هرگز تصورش را هم نمی‌کردیم که بحرانی به نام کم‌آبی دغدغه شود اما اکنون به هر دلیلی دغدغه شده و اگر سوء‌مدیریت باعث این بحران‌شده، ساخت‌وساز و مهاجرت و هزاران دلیل دیگر نیز سبب این مشکل شده است؛ اکنون وقت آن رسیده که ما به عنوان یک شهروند که دغدغه فرزندانمان را داریم، دست بجنبانیم و از هدر رفت غیر ضروری آن اجتناب کنیم؛ بویژه در فصل تابستان و روشن شدن کولرها.
دیروز خانمی را دیدم که حیاط یک ساختمان ۲۰ واحدی را می‌شست؛ دوستانه به او گفتم، خانم محترم، مگر نمی‌دانید، تابستان با کم‌آبی مواجه‌ایم و در روزهای آینده حسرت همین آبی را خواهیم داشت که شما به راحتی هدر می‌دهید؟ با چشمانی مضطرب و ترس از بی‌آبی، گفت: بخدا می‌دانم اما همین یک‌بار است. گفتم: می‌دانید چه تعدادی همچون شما همین امروز با وجود اطلاع از شرایط کنونی، پیش خود می‌گویند همین یک‌بار است و همین یک‌بارها ما را به جایی می‌رساند که باید ساعت‌ها قطعی آب را تحمل کنیم؟
آیا مدیریت سه یا چهار ماه مصرف آب، ارزش بی‌آبی‌های مستمر را ندارد؟ بارش‌های کم و جمعیتی که در کلان شهرهایی همچون تهران سرریز شده و نامدیریت‌ها ما را به اینجا رسانده، باید چه شرایطی را سپری کنیم که به این باور برسیم که آب مایه حیات است؟
در شرایط سختی که در تابستان امسال برای تهران وجود خواهد داشت پژوهشگر ایرنا با «عیسی بزرگ‌زاده» سخنگوی صنعت آب کشور به گفت‌و گو نشست. وی به تشریح وضعیت کنونی و راهکارهای عبور از تنش آبی اشاره کرد.
میزان بارش دریافتی تهران از ابتدای سال آبی که از مهر ۱۴۰۳ شروع شده، تا اوایل اردیبهشت امسال ۱۴۱ میلیمتر است که نسبت به میانگین بلندمدت در زمان مشابه برابر با ۲۳۱ میلیمتر، نزدیک به ۳۹ درصد عقب‌ماندگی دارد
تشریح وضعیت کنونی
بزرگ‌زاده گفت: میزان بارش دریافتی تهران از ابتدای سال آبی که از مهر ۱۴۰۳ شروع شده، تا اوایل اردیبهشت امسال ۱۴۱ میلیمتر است که در مقایسه با میانگین بلندمدت در زمان مشابه برابر با ۲۳۱ میلیمتر، نزدیک به ۳۹ درصد عقب‌ماندگی دارد.
همچنین بارش در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته که خود نیز با ۱۷۲ میلیمتر، از سال‌های خشک بود، باز ۱۸ درصد عقب‌ماندگی دارد. این عقب‌ماندگی به تجمع کاستی‌ها در بارش‌های دریافتی منجر شده به‌گونه‌ای که اکنون در پنجمین سال متوالی خشکسالی هستیم.
با توجه به این شرایط، برای تأمین نیاز آب شرب تهران برنامه‌ریزی دقیقِ ترکیبی برای استفاده از منابع آب موجود داریم. آب شرب تهران از دو منبع عمومی، آب‌های زیرزمینی و منابع آب سطحی تأمین می‌شود. در بخش منابع آب سطحی ما دو سامانه داریم. سامانه غرب تهران شامل سدهای طالقان و امیرکبیر کرج و سامانه شرق شامل سدهای لار، لتیان و ماملو.
اقدامی که انجام شده این است که این دو سامانه شرق و غرب تهران را با انعطاف‌پذیری، در میانه‌های تهران به همدیگر وصل کردیم. این اتصال به ایجاد ظرفیتی منجرشده تا مدیر آب تهران بتواند هم‌زمان از منابع مختلف آب استفاده و اگر جایی یک منبع آب کم آورد، تا جایی که مقدور است از یک منبع آب دیگر اضافه استفاده کند.
وضعیت فشار آب
وی اضافه کرد: در بعد مدیریت منابع آب، اقدامات ضروری در دست انجام است. مساله دیگر، هدر رفت آب تهران است؛ بویژه در بیرون از منازل. باتوجه به اینکه خطوط لوله معابر مانند خیابان و کوچه نیز دچار نشت آب می‌شوند باید نسبت به کاهش آن اقدام کرد. برای این منظور مدیریت فشار آب به‌ویژه در ساعت‌های بین ۱۲ شب تا ۶ صبح، انجام می‌شود که با پایین آوردن فشار آب در لوله‌ها، میزان نشت در این خطوط کمتر می‌شود.
اقداماتی که شهروندان باید انجام دهند
وی درباره آنچه شهروندان باید در راستای مدیریت مصرف آب انجام دهند، گفت: از شهروندان خواهش کردیم هر واحد ساختمانی یک مخزن داشته باشند تا بتواند آب را در مقیاس‌های روزانه مدیریت کنند. خواهش ما از شهروندان، مدیریت مصرف است؛ این مدیریت در این روزها در دو یا سه بخش خود را به‌شدت نشان می‌دهد؛ یک بخش که در طول سال نیز هست، شیوه استفاده از آب در استحمام است. اگر بتوانیم مدت زمان دوش را کمتر کنیم یا زمانی که شامپو و شوینده استفاده می‌کنیم، آن لحظه حداقل شیر آب را ببندیم، در مصرف بهینه آب بسیار تاثیرگذار است.
اگر بتوانیم مدت زمان دوش را کمتر کنیم یا زمانی که شامپو و شوینده استفاده می‌کنیم، آن لحظه حداقل شیر آب را ببندیم، در مصرف بهینه آب بسیار تاثیرگذار استبخش دیگر، کاهش فشار آب مصرفی است که ما می‌توانیم با نیمه باز کردن شیرآب، به پایداری شبکه آبرسانی کمک به سزایی کنیم. بحث دیگر در مدیریت آب تهران و البته بقیه شهرها، استفاده از کولرهای آبی است که این روزها وارد مدار مصرف می‌شوند. برای این منظور چنانچه یک سایه‌بان بالای سر کولرهای آبی گذاشته شود از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری می‌کند که تأثیر زیادی در کاهش تبخیر آب کولر خواهد داشت. این اقدام برای شهروندان هزینه زیادی ندارد اما می‌تواند بسیار کمک‌کننده در مصرف بهینه آب باشد.
همه این موارد به لحاظ هزینه آب مصرفی، می‌تواند هزینه‌های خانواده را کاهش دهد و از سوی دیگر با افزایش رفاهِ آب پایه در تهران و کلانشهرها، به افزایش پایداری زیست بوم منجر می‌شود.
سخنگوی صنعت آب کشور ادامه داد: برآوردهای ما نشان می‌دهد با روش‌هایی که گفته شد تا ۳۵ درصد می‌توانیم مدیریت مصرف داشته باشیم.
البته کاهش مصرف آب از طریق سیفون‌ها یا فلش‌تانک‌های سرویس‌های بهداشتی نیز از دیگر مواردی هستند که باید به آن توجه داشت. معمولا فلاش‌تانک‌ها دو فازه هستند اما تک‌فاز، آب کمتری را بیرون می‌ریزد؛ چنانچه بتوانیم از فازی که آب کمتری بیرون می‌ریزد، استفاده کنیم، مدیریت مصرف خواهیم داشت.
بزرگ‌زاده درباره اقدامات انجام شده برای سیستم‌های لوله‌کشی ساختمان‌ها که به هدررفت آب منجر می‌شود نیز توضیح داد: اصلاح مقررات ملی ساختمان باید در ساخت‌وسازها اجرا شود. اصلاح این مقررات در چهل و ششمین نشست شورای عالی آب در بهمن‌ماه سال گذشته مصوب و مدتی بعد برای اجرا به وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی کشور ابلاغ شد. البته باید اشاره کرد که این اصلاحات زمان‌بر است.
منابع آب تهران پاسخگوی مهاجرفرستی نیست
وی به بررسی دلیل وضعیت موجود در کلانشهری چون تهران پرداخت و افزایش جمیعت و مهاجرت را یکی از مهمترین دلایل آن برشمرد و گفت: اکنون رشد جمعیت شهری تهران سالانه ۲.۵ درصد است که رشد بالایی محسوب می‌شود. همچنین رشد شهرک‌های اقماری سالانه تا ۷.۵ درصد رسیده که معادل اضافه‌شدن یک شهر ۴۰۰ هزار نفری به مجموعه مصارف آب تهران و البرز و … است.
