حذف عکس‌های احمد بیاتی از اینستاگرام: سانسور یا جنگ با مستندسازان؟
تهران – اینستاگرام باز هم جنجال‌آفرین شد! این بار نوبت احمد بیاتی، عکاس نام‌آشنای ایرانی و برنده جوایز بین‌المللی بود که با حذف ناگهانی بخشی از عکس‌های مستندش مواجه شد. عکس‌هایی که روایتگر زندگی مردم در مناطق محروم، اعتراضات اجتماعی و بحران‌های ایران بود، ناگهان از صفحه اینستاگرام بیاتی محو شدند؛ بدون هیچ توضیحی از سوی این پلتفرم.
اما این پایان ماجرا نبود. کاربران و هنرمندان به سرعت واکنش نشان دادند و این اقدام را "سانسور هنر مستقل" خواندند. جالب اینجاست که عکس‌های مشابه از دیگر هنرمندان همچنان در اینستاگرام وجود دارند. این تناقض، سوالات زیادی را درباره سیاست‌های جدید متا و اینستاگرام به وجود آورده است: آیا این یک اشتباه فنی بود؟ یا بخشی از یک برنامه بزرگ‌تر برای کنترل محتوای مستقل و مستند؟
واکنش‌های داغ: از هنرمندان تا فعالان
نازنین بنیادی، هنرمند و فعال اجتماعی، در توییتر نوشت: "حذف عکس‌های بیاتی، خاموش کردن صدای کسانی است که با هنرشان واقعیت‌های جامعه را فریاد می‌زنند." این جمله به سرعت در فضای مجازی دست به دست شد و بسیاری از کاربران از اینستاگرام خواستند تا شفاف‌سازی کند.
اما خود بیاتی هم ساکت ننشست. او در واکنشی تند گفت: "هنر قرار است بازتاب‌دهنده واقعیت باشد، نه قربانی سیاست‌های نامشخص. حذف آثار بدون توضیح، یعنی نادیده گرفتن حقایقی که ما با دوربین‌مان ثبت می‌کنیم." او همچنین هشدار داد که این اتفاق برای تمام هنرمندان و مستندسازان یک زنگ خطر است.
پشت پرده: فشار دولت‌ها یا سیاست‌های جدید متا؟
سوال بزرگ این است: چرا اینستاگرام دست به چنین اقدامی زد؟ برخی تحلیلگران معتقدند این حرکت ممکن است بخشی از یک سیاست گسترده‌تر باشد. کاوه مدنی، تحلیلگر فضای مجازی، می‌گوید: "متا در سال‌های اخیر تحت فشار دولت‌ها و نهادهای مختلف قرار گرفته تا محتوای منتشرشده در پلتفرم‌هایش را بیشتر کنترل کند. این اتفاق ممکن است بخشی از این روند باشد."
اما برخی دیگر این اقدام را هدفمند می‌دانند و معتقدند اینستاگرام به دنبال محدود کردن روایت‌هایی است که به مسائل حساس اجتماعی و سیاسی می‌پردازند.
واکنش بین‌المللی: سازمان‌های مدافع آزادی بیان به میدان آمدند
سازمان‌هایی مانند عفو بین‌الملل و گزارشگران بدون مرز نیز به این ماجرا واکنش نشان داده‌اند. آن‌ها خواستار شفاف‌سازی اینستاگرام شده‌اند و این اقدام را نقض آزادی بیان و محدودیت غیرمنطقی بر هنرمندان مستقل دانسته‌اند.
آینده چه خواهد شد؟
حذف عکس‌های بیاتی تنها یک اتفاق نیست؛ این یک زنگ خطر برای تمام هنرمندان و مستندسازانی است که در حوزه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند. آیا این روند ادامه خواهد داشت؟ یا اینستاگرام مجبور به عقب‌نشینی خواهد شد؟ پاسخ این سوالات ممکن است آینده آزادی بیان در فضای مجازی را تعیین کند.
و اما در کنار این ماجرا:
پویا پورجلیل، خواننده ایرانی مقیم خارج از کشور، هم از حذف پست‌هایش در اینستاگرام خبر داد. او در پستی نوشت: "اینستاگرام پست من را حذف کرد. احتمالاً به خاطر گزارش کاربران بوده، اما مهم نیست. اگر بخواهم دوباره و صد بار دیگر هم می‌توانم پست بگذارم."
پورجلیل در ادامه به انتقاد از ساسی مانکن پرداخت و گفت: "وقتی تو برای معروفیت دست به هر کاری می‌زنی، حتی نابود کردن ذهن بچه‌ها، باید بگویم حرومزاده‌ای بیش نیستی." این پست هم جنجال‌برانگیز شد و بحث‌های داغی را در فضای مجازی به راه انداخت.
جمع‌بندی:
این روزها اینستاگرام به میدان جنگ هنرمندان و سیاست‌های پلتفرم‌های بزرگ تبدیل شده است. از حذف عکس‌های مستند احمد بیاتی تا پست‌های جنجالی پویا پورجلیل، همه و همه نشان می‌دهند که آزادی بیان در فضای مجازی بیش از هر زمان دیگری در خطر است. حالا باید دید اینستاگرام و متا چگونه به این انتقادات پاسخ خواهند داد.
