عشایر ایلام یکی از جوامع قدیمی و مهم در استان ایلام هستند که با تولید محصولات دامی و کشاورزی نقش اساسی در اقتصاد، فرهنگ و حفظ تنوع زیستی این منطقه ایفا می کنند؛ در واقع عشایر ایلام با تولید محصولات دامی و کشاورزی نظیر گوشت، شیر، ماست، پنیر، کره، پشم و پوست دام با استفاده از روش های سنتی و بدون بهرگیری از مواد شیمیایی، به حفظ تنوع زیستی و گونه‌های مختلف دامی و گیاهی، تأمین نیازهای غذایی جامعه محلی، جلوگیری از فراموشی سنت‌ها و رسوم، حفظ سلامت خاک و آب‌های زیرزمینی کمک شایانی می‌کنند.

علاوه بر این، تولیدات عشایری با توجه به کیفیت بالای خود، مورد استقبال مردم قرار می‌گیرند که این مهم می‌تواند به ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و عشایری، مهاجرت بی‌رویه به شهرها، جلوگیری از فقر و مشکلات اجتماعی، افزایش درآمد خانوارهای عشایری کمک کند و وضعیت اقتصادی آن‌ها را بهبود بخشد.

باید خاطر نشان کرد، با وجود اهمیت و تأثیرات مثبت تولیدات عشایر، این جامعه به علت وجود چالش‌های متعددی همچون نبود بازارهای منظم و پایدار، واسطه‌گری و حضور واسطه‌ها در فرآیند فروش محصولات عشایری و نوسانات قیمت محصولات دامی و کشاورزی، با مشکل فروش تولیدات عشایر مواجه است که در نهایت منجر به کاهش درآمد، افزایش هزینه‌ها و عدم پایداری اقتصادی منجر می‌شود.

مشکلات فروش محصولات عشایر در ایلام

نیما کریمی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه فروش تولیدات عشایر ایلامی با چالش‌ها و مشکلات متعددی مواجه است؛ اظهار داشت: عشایر ایلام به علت نبود بازارهای پایدار، به‌طور عمده به بازارهای محلی محدود هستند و نمی‌توانند به بازارهای بزرگتر و ملی دسترسی داشته باشند که این محدودیت باعث می‌شود که محصولاتشان به قیمت‌های نازل‌تر و بدون تضمین فروش به فروش برسند.

وی افزود: نبود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل و نگهداری محصولات دامی و کشاورزی، نبود آموزش‌های لازم در زمینه بازاریابی، بسته‌بندی و نگهداری محصولات، واسطه‌گری و حضور واسطه‌ها در فرآیند فروش محصولات عشایری و عدم اطمینان در درآمد عشایر به دلیل تغییرات به شدت کاهشی یا افزایشی از دیگر موانعی است که موجب شده محصولات تولیدی عشایر در ایلام از بازار فروش خوبی برخوردار نباشند.

کریمی تصریح کرد: عدم فروش مناسب محصولات عشایر معایب و تأثیرات منفی متعددی مانند کاهش درآمد خانوارهای عشایری، افزایش هزینه‌ها و ضایعات، کاهش تولید و کیفیت محصولات، وابستگی به واسطه‌ها و بروز مشکلات اجتماعی نظیر فقر، مهاجرت بی‌رویه به شهرها و افزایش مشکلات اجتماعی و فرهنگی به همراه دارد، از این رو به کارگیری راه حلی اساسی جهت رفع این مشکل از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و باید مورد توجه مسئولان مربوطه قرار گیرد.

این کارشناس با بیان اینکه خرید قراردادی محصولات عشایری یکی از راهکارهای است که می‌تواند به عنوان یک راه‌حل مؤثر برای رفع این چالش‌ها مورد استفاده قرار گیرد، افزود: خرید قراردادی محصولات عشایری توسط دولت می‌تواند تغییرات مثبتی در زندگی عشایر به وجود آورد، زیرا این روش به عشایر این امکان را می‌دهد که محصولات خود را با اطمینان به فروش برسانند و از مزایای متعددی نظیر حذف واسطه‌گری و فروش مستقیم به دولت، افزایش درآمد خالص، توسعه بازارهای فروش محصولات عشایری، فروش محصولات به قیمت مشخص و تضمین درآمد ثابت و پایدار بهرمند گردند.

حمایت از تولیدات عشایری از طریق خرید قراردادی

اکبر خانمحمدیان مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری استان ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با تاکید بر اینکه حمایت از تولیدات عشایر و ایجاد بستر مناسب برای فروش آنان دارای اهمیت بالایی است، اظهار داشت: حمایت دولت از تولیدات عشایری و ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و عشایری، به جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه به شهرها و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی این مناطق کمک می‌کند.

وی افزود: خرید قراردادی یکی از راهکارهای حمایت از محصولات عشایری توسط دولت می باشد که می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی عشایر، افزایش درآمد، کاهش نوسانات بازار، بهبود کیفیت محصولات، توسعه بازارها، حفظ تنوع زیستی و محیط زیست، ایجاد اشتغال و حفظ فرهنگ و سنت‌های عشایری منجر شود، در واقع این روش به عشایر اطمینان می‌دهد که تولیداتشان به قیمت مناسب و در زمان معین به فروش خواهد رسید و از مشکلات فروش محصولات خود کاسته می‌شود.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری استان تصریح کرد: برای حمایت از جامعه پرتلاش عشایر و طرح های متنوع در اشتغال و معیشت جامعه عشایری، این اتحادیه آمادگی خرید همه تولیدات عشایر به‌صورت قراردادی را دارد، لذا آن دسته از عشایر تولیدکننده تمایل به همکاری را دارند، برای عقد قراداد به واحد بازرگانی اتحادیه واقع در بلوار دانشجو مراجعه کنند.

وی در پایان گفت: اقدامات دیگری نیز با همکاری سایر دستگاه های اجرایی به طور مستمر و در ایام مختلف سال در دستور کار قرار می گیرد؛ از جمله این اقدامات می توان به احداث بازارچه های فصلی در ایام مختلف سال، طراحی برنامه های مختلفی مانند ایجاد زنجیره ارزش و برندسازی، افزایش کیفیت و رقابت‌پذیری محصولات عشایر، ارسال محصولات به بازارهای دیگر استان‌ و ایجاد فرصت بازاریابی اشاره کرد.

حمایت از فروش محصولات عشایری از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند تأثیرات مثبت فراوانی بر اقتصاد، جامعه و محیط زیست داشته باشد، از این رو باید به طور ویژه مورد توجه واقع شود.

عشایر ایلام سالانه ۲۵ هزار و ۱۷۸ تن شیر، یک هزار و ۵۷۰ تن پشم و مو، ۴۶۵ تن روغن حیوانی، سه هزار و ۱۰۰ تن محصولات باغی، ۴۱ هزار تن محصولات زراعی و ۳۷۲ تن کشک تولید می کنند.

ارزش اقتصادی تولیدات و محصولات عشایر استان بیش از ۳۵ هزار میلیارد ریال در سال است.

میزان دام در اختیار عشایر یک میلیون و ۴۰۰ هزار راس، اراضی آبی متعلق به این قشر پنج هزار و ۹۲۱ هکتار و اراضی دیم نیز ۴۳ هزار و ۵۸۲ هکتار است.