داده‌های جدید مرکز آمار ایران از شاخص قیمت مصرف‌کننده در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ حاکی از آن است که نرخ تورم سالانه کل کشور بدون تغییر نسبت به آذرماه، در رقم ۳۲ درصد ثابت باقی ماند اما نرخ‌های تورم نقطه به نقطه و ماهانه، صعودی شدند؛ طوری که تورم ماهانه با ثبت رقم ۴.۱ درصدی، بیشترین رقم در دو سال اخیر را ثبت کرد و تورم نقطه به نقطه نیز معادل ۳۵.۳ درصد رقم خورد که بالاترین رقم در یک سال اخیر محسوب می‌شود.

بررسی روند تورم در دهک‌های هزینه‌ای نیز حکایت از آن دارد که همچنان بیشترین فشار تورم ماهانه بر دوش دهک‌های کم درآمد است. علاوه بر آن،. برخلاف ماه‌های گذشته که معمولاً دهک‌های بالاتر بیشترین فشار تورم نقطه به نقطه را تجربه می‌کردند، در بهمن امسال، این نرخ نیز در دهک‌های پایین‌تر ارقام بالاتری را ثبت کرده است.

این موضوع بیانگر آن است که فشار تورمی در حال حاضر بیشترین تاثیر را بر قشرهای کم‌درآمد جامعه می‌گذارد، که می‌تواند تبعاتی جدی برای قدرت خرید و سطح رفاه این گروه‌ها به همراه داشته باشد.

تورم ماهانه دهک اول به ۴.۸۹ درصد افزایش یافت

در بهمن‌ سال جاری، نرخ تورم ماهانه دهک اول که کم‌درآمدترین بخش جامعه محسوب می‌شود، به ۴.۸۹ درصد رسید. این رقم که بالاترین مقدار در میان تمام دهک‌هاست، نشان‌دهنده افزایش چشمگیر هزینه‌های زندگی برای ضعیف‌ترین خانوارها از لحاظ اقتصادی است. پس از آن، دهک دوم با تورم ۴.۷۶ درصدی و دهک سوم با ۴.۶۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

این در حالی است که دهک دهم که پردرآمدترین گروه جامعه است، تورم ماهانه‌ای برابر با ۳.۸۲ درصد را تجربه کرد که کمترین مقدار در بین دهک‌ها بود.

جهش ۳۷.۴ درصدی هزینه‌های خانوارهای کم‌درآمد در طول یک سال

علاوه بر تورم ماهانه، بررسی روند تورم نقطه به نقطه نیز نشان‌دهنده افزایش فشار اقتصادی بر دهک‌های پایین‌تر است. در یازدهمین ماه سال، نرخ تورم نقطه‌ای در دهک اول به ۳۷.۴ درصد رسید که بالاترین مقدار ثبت‌شده بین تمام دهک‌ها بود. به عبارت دیگر، فقیرترین افراد جامعه، سبدی یکسان از کالاها و خدمات را در بهمن‌ماه امسال، 37.4 درصد گران‌تر از بهمن‌ماه سال قبل خریداری کردند.

دهک دوم و سوم نیز به‌ترتیب با ۳۶.۴ و ۳۶ درصد، در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. از سوی دیگر اما دهک‌های نهم و دهم، به ترتیب با نرخ‌های ۳۵.4 و ۳۴.۵ درصد، کمترین میزان تورم نقطه‌ای را تجربه کردند.

اختلاف بیشترین و کمترین نرخ تورم سالانه به 2.1 درصد رسید

بررسی نرخ تورم سالانه که درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه قبل از آن را اندازه‌گیری می‌کند، حاکی از آن است که در بهمن‌ماه، دهک نهم بیشترین رقم این نرخ را به خود اختصاص داد؛ به نحوی که نرخ تورم ۱۲ ماهه در این دهک معادل ۳۲.۴ درصد ثبت شد. از سوی دیگر اما کمترین نرخ تورم در میان دهک‌ها، متعلق به دهک‌های اول و دوم با رقم ۳۰.۳ درصدی بود.

به این ترتیب، فاصله نرخ تورم سالانه بین دهک اول و دهم در پایان بهمن‌ماه به ۲.۱ درصد رسید که نشان‌دهنده کاهش ۰.۶ واحد درصدی این رقم در مقایسه با آبان‌ماه است.

چرا نرخ تورم دهک‌ها متفاوت است؟

تفاوت در میزان تورم بین دهک‌ها، نشان‌دهنده فشار مضاعفی است که بر خانوارهای کم‌درآمد وارد شده است. دلیل اصلی این تفاوت، ترکیب سبد مصرفی هر دهک است. دهک‌های پایین‌تر بخش بیشتری از درآمد خود را صرف کالاهای اساسی و خوراکی می‌کنند که افزایش قیمت آنها به‌ طور مستقیم بر معیشت این گروه تاثیر می‌گذارد. در مقابل، دهک‌های بالاتر سهم بیشتری از هزینه‌های خود را به کالاها و خدمات غیرضروری اختصاص می‌دهند که تورم کمتری را تجربه کرده‌اند.