این پژوهش که با مشارکت ۴۸۳ فعال رسانه‌ای انجام شده حاوی اطلاعاتی است که در جمع‌بندی نهایی نشان از کاهش محتوای تولیدی رسانه‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی دارد. آنچه در ادامه می‌خوانید، نتایج این پژوهش است که از سوی سایت خبری تحلیلی تریبون بررسی و منتشر شده است.

ترکیب‌بندی گروه هدف

۸۳ درصد از مشارکت‌کنندگان در این پژوهش را خانم‌ها تشکیل می‌دهند و ۵۶ درصد از مشارکت‌کنندگان ساکن پایتخت هستند. به‌علاوه، ۳۱ درصد مشارکت‌کنندگان در این پژوهش بیش از ۱۵ سال سابقه در حوزه رسانه دارند. داده‌های این گزارش نشان می‌دهد، دسته‌بندی رسانه‌های «خبرگزاری و سایت‌های خبری» با ۱۷ درصد بیشترین میزان رسانه را در خود جای داده است.

«مشکلات اقتصادی» بزرگ‌ترین چالش رسانه

«مشکلات اقتصادی و مالی»، «فیلترینگ و اختلالات اینترنت» و «تغییرات الگوریتم‌های گوگل» به‌ترتیب 3 چالش بزرگ رسانه‌ها در سال ۱۴۰۲ بوده است.

 ۸۱ درصد از فعالان رسانه‌ای اعلام کرده‌اند که فیلترینگ و اختلالات اینترنت باعث «کاهش سرعت و دسترسی‌پذیری سایت» رسانه‌ها شده است. «محدودیت در استفاده از سرویس‌های بین‌المللی مورد نیاز»، «ایجاد مشکل در پوشش اخبار بین‌المللی» و «کاهش امنیت سایبری» به‌ترتیب در جایگاه‌های بعدی در زمینه آسیب‌های فیلترینگ و اختلالات اینترنت قرار گرفته است.

تنها ۳ درصد تحریریه ۱۰۰ نفری دارند

۴۴ درصد از مشارکت‌کنندگان در پژوهش اعلام کرده‌اند که تحریریه رسانه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند بین ۲ تا ۵ عضو دارد و ۱۳ درصد از آنان در رسانه‌های با تحریریه بالای ۲۰ نفر فعالیت می‌کنند.

۵۶ درصد از مشارکت‌کنندگان خود را «صاحب امتیاز» رسانه معرفی کرده‌اند. ۹۲ درصد از «صاحبان امتیاز» رسانه‌ها آقا و ۸ درصد از آنان خانم هستند. بیشترین میزان حضور خانم‌ها در حوزه رسانه متعلق به نقش «خبرنگاری» با ۴۱ درصد است.

۱۳ درصد از فعالان رسانه‌ای اعلام کرده‌اند که در سال ۱۴۰۲ اقدامی برای مهاجرت انجام داده‌اند. براساس پژوهش‌های تریبون برای بررسی وضعیت متخصصان سئو، روابط عمومی و فعالان رسانه، کمترین میزان اقدام به مهاجرت در سال ۱۴۰۲ متعلق به فعالان رسانه‌ای بوده است.

۸۷ درصد حقوق‌شان را کافی نمی‌دانند

۹۰ درصد از «خبرنگاران»، «دبیران سرویس» و «سردبیران» که تنها در یک رسانه یا در دو رسانه فعالیت می‌کنند اعلام کرده‌اند حقوق‌شان آنها را از اشتغال به مشاغل دیگر بی‌نیاز نمی‌کند. همچنین ۸۴ درصد از آنان که در بیش از ۳ رسانه فعالیت می‌کنند نیز حقوق خود را کافی نمی‌دانند.

 ۶۳ درصد از «خبرنگاران»، «دبیران سرویس» و «سردبیران» که در یک رسانه فعالیت می‌کنند، شغلی خارج از حوزه رسانه دارند. شغل دوم ۴۷ درصد از «خبرنگاران»، «دبیران سرویس» و «سردبیران» که تنها در یک رسانه فعالیت می‌کنند، «تولید محتوا» است.

۴۵ درصد از خبرنگاران، دبیران سرویس و سردبیران به‌شکل «حق‌التحریر» با رسانه‌ها همکاری می‌کنند. میزان همکاری به‌شکل «ثابت» در افرادی که تنها در یک رسانه فعالیت می‌کنند، ۶۳ درصد و از بقیه بیشتر است.

براساس داده‌های نخستین گزارش رسانه تریبون، ۵۴ درصد از «خبرنگاران»، «دبیران سرویس» و «سردبیران» تحت پوشش بیمه قرار ندارند.

۲۴ درصد از خبرنگاران، دبیران سرویس و سردبیران اعلام کرده‌اند بالای ۸۰ درصد از محتوای رسانه‌شان تولیدی است. همچنین ۲۵ درصد از آنان میزان محتوای تولیدی رسانه محل فعالیت خود را زیر ۲۰ درصد اعلام کرده‌اند.

نگاه مثبت مدیران به جذب سرمایه بخش خصوصی

۳۸ درصد از مدیران رسانه‌ای اعلام کرده‌اند که در فکر تأسیس رسانه جدیدی نیستند. «سود ده نبودن رسانه» و «نداشتن سرمایه کافی» دلایل عمده تمایل نداشتن آنان به تأسیس رسانه جدید اعلام شده است. ۹۲ درصد از افرادی که «نداشتن سرمایه کافی» را دلیلی برای تأسیس‌نکردن رسانه جدید می‌دانستند، اعلام کرده‌اند در صورت وجود سرمایه‌گذار، رسانه جدید تأسیس خواهند کرد.

 در همین راستا، ۹۰ درصد از «صاحبان امتیاز»، «مدیران مسئول» و «مدیران بازرگانی»، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را در بهبود وضعیت اقتصادی رسانه‌ها موثر می‌دانند. همچنین ۶۱ درصد از «صاحبان امتیاز» و «مدیران مسئول» اعلام کرده‌اند که مایل به جذب سرمایه هستند.

درآمدزایی از محل انتشار «رپورتاژ آگهی»

در بخشی از پژوهش نخستین گزارش رسانه تریبون، «صاحبان رسانه»، «مدیران مسئول» و «مدیران بازرگانی»، شریان‌های اصلی درآمد رسانه‌ها را اولویت‌بندی کرده‌اند. براساس اولویت‌بندی آنان، به‌ترتیب «انتشار رپورتاژ آگهی»، «انتشار بک لینک»، «فروش جایگاه‌های بنری»، «تبلیغات کلیکی»، «فروش بسته‌های روابط عمومی» و «همکاری در فروش (Affiliate Marketing)»، شریان‌های اصلی درآمد رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند.

 همچنین، درآمد بیش از نیمی از رسانه‌ها در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد نداشته است. ۳۰ درصد از رسانه‌ها در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ با کاهش درآمد روبه‌رو بوده‌اند.

۶۴ درصد از «صاحبان رسانه»، «مدیران مسئول» و «مدیران بازرگانی»، پلتفرم‌های تبلیغاتی و ارتباط با رسانه مانند یکتانت و تریبون را در بهبود وضعیت مالی رسانه‌ها موثر دانسته‌اند.

کاهش محتوای تولیدی با هدف کاهش هزینه

«تولید محتوا»، «زیرساخت فنی»، «سئو (SEO)»، «مکان فیزیکی دفتر رسانه» و «بازرگانی»، به‌ترتیب بزرگ‌ترین هزینه‌های رسانه‌ها هستند.

۸۳ درصد از رسانه‌ها اعلام کرده‌اند در سال ۱۴۰۲ ناچار به اتخاذ سیاست‌هایی برای کاهش هزینه‌های خود شده‌اند. براساس اعلام «صاحبان رسانه»، «مدیران مسئول» و «مدیران بازرگانی»، رسانه‌ها در سال ۱۴۰۲ برای کاهش هزینه‌های خود به‌ترتیب سیاست‌هایی مانند «متوقف کردن توسعه رسانه»، «کم‌کردن محتوای تولیدی»، «تعدیل نیرو»، «دورکاری» و «حذف سرویس تخصصی» را پیش گرفته‌اند.

 به‌علاوه آنان «سرمایه‌گذاری نکردن بخش خصوصی در حوزه رسانه و مطبوعات»، «کم‌شدن مخاطبان سطح وب و اقبال مردم به شبکه‌های اجتماعی»، «حمایت‌نکردن دولت» و «سانسور و محدودیت‌ها» را عامل بدشدن وضعیت اقتصادی رسانه‌ها دانسته‌اند.

۴۳ درصد از رسانه‌ها به نقطه سربه‌سر نرسیده‌اند

۹ درصد از رسانه‌های تأسیس‌شده «پیش از سال ۱۳۸۰» و ۳۰ درصد از رسانه‌هایی که «بین سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۵» تأسیس شده‌اند، زیانده هستند.

پاسخ‌های «صاحبان امتیاز» و «مدیران مسئول» در رابطه با زمان و سرمایه مورد نیاز برای رسیدن یک رسانه به نقطه سربه‌سر مالی نشان می‌دهد از سال ۱۳۸۰ تاکنون، سرمایه و زمان مورد نیاز برای برابرشدن میزان هزینه‌های رسانه‌ها با درآمدشان همواره با کاهش روبه‌رو بوده است.

میانگین زمان مورد نیاز برای رسیدن به نقطه سربه‌سر پیش از سال ۱۳۸۰ برابر «۳ سال و ۴ ماه» بوده و با کاهش ۳۲ درصدی به «۲ سال و ۳ ماه» در بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ رسیده است.

 همچنین میانگین سرمایه مورد نیاز برای رسیدن رسانه‌ها به نقطه سربه‌سر که پیش سال ۱۳۸۰ برابر با یک میلیارد و ۲۵ میلیون تومان بوده با ۵۱ درصد کاهش به ۴۹۸ میلیون تومان در بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ رسیده است.