شینا انصاری، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در یادداشتی نوشت: در یادداشتی که ماه گذشته با موضوع «چند واقعیت درباره آلودگی هوا» منتشر شد؛ اشاره کردم که حل مسئله آلودگی هوا در کوتاه‌مدت ممکن نیست. آلودگی هوا یک‌شبه حاصل نشده و معلول نگرش غلط ما به مقوله «توسعه» در دهه‌های گذشته بوده؛ نگرشی که هنوز هم غالب است.

باید این واقعیت را بدانیم که بدون اجماع بر سر راه‌های درست اما دشوار، کاهش آلودگی هوا ممکن نیست. پرهیز دستگاه‌ها از بخشی‌نگری و توافق بر سر اجرای برنامه‌های اصولی یکی از مهم‌ترین موضوعات محیط‌زیستی کشور است. کاهش آلودگی هوا راهکارهایی معین دارد که باید در ظرف زمانی منطقی عملی شوند. از اسقاط و خارج کردن خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده از چرخه حمل‌ونقل گرفته تا توسعه حمل‌ونقل عمومی، بهبود کیفیت سوخت، ارتقای استاندارد خودروهای تولیدی، کنترل آلودگی صنایع و سایر منابع ثابت در طول سال باید عملی شوند تا آلودگی در عمل کاهش یابد. در جدول پیوست که همکارانم آن را تهیه کرده‌اند، به‌روشنی این راهکارها مشخص شده است. تقلیل این مسئله و توجه موقت و مقطعی به آن، تنها در شرایط هشدار و اضطرار با راهکارهای ضربتی مانند توقف فعالیت‌ها، محدودیت تردد خودروها و حتی تعطیلی شهر، نمی‌تواند محملی اثرگذار برای مدیریت آلودگی هوا فراهم کند. در روزهای گذشته برخی افراد درباره اثر مازوت‌سوزی بر رفع ناترازی انرژی یا انکار اثر آن بر افزایش آلودگی اظهارنظرهایی مبالغه‌آمیز و غیرتخصصی ارائه کرده‌اند. رفع این ابهام ضروری است که با مازوت‌سوزی، ناترازی انرژی در کشور رفع نمی‌شود، ضمن اینکه در بسیاری از شهرها مازوت‌سوزی، یگانه عامل آلودگی هوا نیست. در شهر تهران، سهم منابع متحرک در انتشار ذرات معلق ۵۸ درصد است و اتفاقا فعالیت نیروگاه با مصرف مازوت در آن وجود ندارد. از این‌رو برای هر شهر باید متناسب با سهم منابع انتشار آلودگی برنامه‌ریزی و نسخه مدیریتی میان‌مدت و بلندمدت تجویز کرد.

تجربه بسیاری از شهرهای جهان نشان می‌دهد که آلودگی هوا درد بی‌درمان نیست. برخی از این شهرها با مشکلاتی مشابه تهران، توانسته‌اند با سیاست‌گذاری و اولویت‌بخشی به برنامه‌های کاهش انتشار آلاینده‌ها، سرمایه‌گذاری برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه حمل‌ونقل عمومی از این مشکل گذر کنند. بنابراین می‌توان با درک درست مسئله و ایجاد وفاق و همگرایی بین دستگاه‌های متولی و همراهی و مشارکت مردم بر مسئله آلودگی هوا فائق آمد. البته که در این میان چالش کمبود منابع مالی برای اجرای برنامه‌های اصلی را هم نمی‌توان نادیده گرفت. اگر کاهش آلودگی هوا به اولویت همه سیاست‌گذاران کشور تبدیل شود، می‌توان با استفاده از روش‌های نوین تامین مالی، برای اجرای طرح‌ها هم راهی پیدا کرد.

سازمان حفاظت محیط‌زیست با فعال کردن کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در دولت چهاردهم که تاکنون 4 جلسه با حضور معاون اجرایی رئیس‌جمهوری برگزار شده، موضوع 3 شهر اراک، اصفهان و اهواز را با حضور مسئولان استانی بررسی کرده است. بررسی وضعیت سایر کلانشهرهایی که از آلودگی شدید هوا رنج می‌برند هم، در دستور کار کارگروه ملی قرار دارد. البته تنها به برگزاری جلسه‌های کارگروه بسنده نمی‌کنیم. پیگیری مصوبه‌ها و انتشار گزارش‌های نظارتی و سیاستی سازمان در زمینه عملکرد دستگاه‌های مسئول برای اجرای قانون هوای پاک از اقدامات آتی ما خواهد بود.