اصغر بالسینی درباره «راه‌اندازی رسمی سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ایران» گفت: سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران که اخیرا به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرده، قبلا «مکررا» آزمایش شده و از سوم آذر امسال، به‌صورت رسمی برای خرید و فروش ارز راه‌اندازی شده است.

وی افزود: این سامانه، سیستمی است که تسویه معاملاتی در آن صورت می‌گیرد؛ تمام فرآیندها اعم از معامله، جورسازی و مچینگ و پس از معامله را در خود دیده و همزمان مجموعه‌ای از ارتباطات را با سایر سامانه‌ها طراحی کرده است.

سخنگوی مرکز مبادله در گفت‌وگو با ایسنا درباره نحوه فعالیت سامانه ارز تجاری گفت: در گام اول صادر‌کننده که دارای ارز است سفارش فروش خود را به بانک عامل ارائه می‌کند و بانک وجود این میزان ارز را تایید می‌کند. بنابراین اگر صادر کننده‌ای کالایی را صادر کرد، سامانه نسبت به وجود این میزان ارز حاصل از صادرات اطمینان حاصل می‌کند و در مقابل وارد‌کننده پس از ثبت سفارش و اخذ تخصیص معتبر، معادل ریالی را از طریق بانک عامل به حساب معاملاتی مرکز مبادله واریز می‌کند. بنابرین، ریسک طرفین معامله در این بازار عملا حذف شده و به صفر رسیده است.

مکانیسم کلی معاملات سامانه ارز تجاری

بالسینی ادامه داد: در رابطه با مکانیسم کلی معاملات، ذکر این نکته مهم است که صادر‌کننده حداقل نرخ مورد نظر خود و وارد‌کننده حداکثر نرخ را اعلام می‌کند. در حقیقت فروشنده اعلام می‌کند که از یک نرخ مشخص، ارز خود را ارزان‌تر نمی‌فروشد و خریدار نیز از نرخ اعلامی بالاتر، ارز مورد نیاز خود را خریداری نمی‌کند. بنابراین، خرید و فروش‌هایی (عرضه و تقاضاهایی) که باهم فصل مشترک نزدیک‌تری دارند، منطبق می‌شوند و عملا «تطبیق سفارش‌ها» در جلسه معاملاتی رخ می‌دهد و متعاقب آن، تسویه پایاپای به ثمر می‌نشیند. بدین ترتیب معادل ریالی ارز خریداری شده به حساب صادر‌کننده واریز و ارز خریداری شده در حساب عامل وارد‌کننده قرار می‌گیرد.

وی افزود: براین اساس، بدیهی است که یک نرخ پایانی برای روز معاملاتی وجود دارد که میانگین وزنی تمام معاملات روز است و این قیمت، مبنای نرخ ابتدایی و آغازین برای معاملات فردا (نرخ فردایی) یا روز معاملاتی بعدی خواهد بود.

طرفین معاملات ارز تجاری

سخنگوی مرکز مبادله گفت: این معاملات قبلا به عنوان ارز اشخاص و توافقی شناخته شده است. در این سامانه دو دسته افراد قرار دارند. عرضه‌کنندگان ارز و خریداران ارز. فروشندگان یا عرضه‌کنندگان ارز کسانی هستند که قبلا رفع تعهد صادراتی خود را با واگذاری کوتاژ صادراتی خود انجام می‌دادند؛ اما در نقطه مقابل، خریداران یا متقاضیان ارز کسانی هستند که در فیش تخصیص ارز آنها محل تامین ارز، مرکز مبادله ارز و طلای ایران قید شده است.

وی با اشاره به فرآیند جدیدی که در این سامانه در نظر گرفته شده است خاطرنشان کرد: نکته مهم در این رابطه این است که صادر‌کننده و واردکننده، به‌صورت شخص در این سامانه حضور ندارند، بلکه طی عقد قرارداد عاملیت با بانک عامل یا کارگزار (که به انتخاب خودشان صورت می‌گیرد)، این بانک‌ها به نمایندگی از صادرکننده و واردکننده کار خرید و فروش ارز را انجام می‌دهند.

سخنگوی مرکز مبادله ایران ادامه داد: مطابق مکانیسم این سامانه، خریدار باید از قبل، معادل ریالی ارز را تامین کرده باشد. در نقطه مقابل نیز، صادرکننده یا عرضه‌کننده ارز اذعان کرده که در مقصد صادراتی خود، ارز اعلام شده را در اختیار دارد. متعاقب آن، بانک عامل اطمینان حاصل می‌کند که ارز ادعایی صادرکننده در دسترس است. بدین ترتیب نقش بانک‌ها در دو طرف معامله پررنگ بوده و این مسئله به اطمینان بیش‌تر از تعهدات طرفین منتهی می‌شود.

گروه‌های مشمول معاملات ارز تجاری

بالسینی با اشاره به گروه‌هایی که تحت شمول این بخش نامه جدید هستند اعلام کرد: از سوم دی ماه امسال به بعد «الزاما» صادرکنندگانی مانند روانکاران، لبنیات و شیر خشک، کربن و دوده، خشکبار، آبزیان، گیاهان دارویی (به انضمام زعفران) تره‌بار، کلینکر سیمان و کشتیرانی، ملزم به عرضه ارز در این سامانه هستند و متقاضیان ارز هم شامل واردکنندگانی مثل موبایل، لپ تاپ، تبلت، ماشین‌آلات صنعتی، موز و ادویه، می‌شوند.