به گفته پژوهشگران، این کشف شگفت‌انگیز گنجینه‌هایی از نسخه‌های خطی، کتاب‌ها و اسناد تاریخی را شامل می‌شود. کلیسای «سنت مارگارت» مدیاش در قرن پانزدهم توسط آلمانی‌های ساکن رومانی در منطقه ترانسیلوانیا ساخته شده است.

تیمی تحت هدایت پروفسور آدینل دینکا، از دانشگاه بابش-بولیای رومانی، این مجموعه را در «برج طناب‌بافان» کلیسا و در زیر لانه کبوترها پیدا کردند. به گفته محققان، این مجموعه شامل نسخه‌های خطی از قرن‌ ۹ تا ۱۵ است.

علاوه بر این نسخ خطی، تعداد ۱۳۹ کتاب چاپی بین سال‌های ۱۴۷۰ تا ۱۶۰۰میلادی حدود ۶۰ سند از قرن ۱۴ تا ۱۶ و ده دفتر اداری از قرن ۱۷ و ۱۸ نیز از این مجموعه به دست آمد.

پروفسور دینکا معتقد است این کتابخانه به عمد در دوران جنگ‌ها یا منازعات مذهبی مخفی شده است. وی در این باره گفت: «سازمان‌دهی کتاب‌ها نشان‌دهنده مجموعه‌ای منظم و ارزشمند است، نه صرفاً یک انبارسازی تصادفی.»

آقای دینکا در این باره اضافه کرد: «زمانی که برای اولین بار با این کتاب‌ها روبرو شدم، فوراً متوجه شدم که چیدمان آن‌ها بر اساس یک طبقه‌بندی تاریخی خاص است: انجیل‌ها، متون مذهبی و الهیاتی. این ترتیب به‌نظر نمی‌رسد تصادفی باشد و نشان می‌دهد که این مجموعه در مراحل اولیه توسعه با دقت چیده شده است».

فهرستی از سال ۱۸۶۴ نشان می‌دهد که کتابخانه کلیسا حدود ۷ هزار و ۷۰۰ کتاب داشته است که بسیاری از آن‌ها توسط مصلحان پروتستان نظیر مارتین لوتر، جان کالوین و فیلیپ ملانکتون نوشته شده‌اند.

پژوهشگران می‌گویند این کشف فرصتی بی‌نظیر برای تطبیق این کتاب‌ها با سوابق تاریخی فراهم کرده و به محققان امکان می‌دهد تا بقایای این گنجینه وسیع را بررسی کنند.

از جالب‌ترین یافته‌ها می‌توان به قطعات نسخه‌های خطی قرون‌وسطایی اشاره کرد که قدمت برخی از آن‌ها به قرن نهم بازمی‌گردد. این قطعات شامل متونی است که با خط کارولنژی نوشته شده‌اند؛ خطی که با رویدادهای موسوم به «رنسانس کارولینژی» مرتبط است.

پروفسور دینکا می‌گوید: «یکی از نکات برجسته این مجموعه، تعداد زیاد مجلدات نفیس از قرن شانزدهم است که بسیاری از آن‌ها تاریخ‌گذاری شده‌اند. همچنین در میان دفاتر اداری، چندین قطعه از نسخه‌های خطی قرون‌وسطایی یافت شده است که احتمالاً بقایای نسخه‌هایی هستند که پیش از دوران اصلاحات مذهبی در این منطقه استفاده می‌شدند.»

با توجه به اینکه این گنجینه مربوط به آلمانی‌ها بوده است، وزارت فرهنگ و رسانه آلمان یک پروژه تحقیقاتی جامع در این رابطه را راه‌اندازی کرده و تامین مالی آن را به عهده گرفته است.

این پروژه بر حفاظت، بازسازی دیجیتال و تحلیل علمی دقیق این مجموعه تمرکز دارد. انتظار می‌رود این تحقیق دست‌کم دو سال به طول انجامد و جزئیات بیشتری از این گنجینه تاریخی آشکار شود.

محققان به‌ویژه به نقش این مجموعه در بازتاب زندگی فکری و فرهنگی آلمانی‌های منطقه ترانسیلوانیا علاقه‌مند هستند. به گفته آنان کتاب‌ها و نسخه‌های خطی این مجموعه، نگاهی منحصربه‌فرد از جریان تبادل افکار در اروپا در دوران قرون‌وسطی را نشان داده و ارتباطات این منطقه با جنبش‌های فکری گسترده‌تر را ترسیم می‌کند.

این مجموعه احتمالا به‌زودی دیجیتالی قرار خواهد شد و در دسترس محققان و عموم مردم در سراسر جهان قرار خواهد گرفت.

پروفسور دینکا و تیم او باور دارند که این کشف تنها یک آرشیو پنهان نیست؛ بلکه یک «کپسول زمان» است که نگاهی نادر به زندگی فرهنگی و مذهبی این منطقه در دوران قرون‌وسطی ارائه می‌دهد. پژوهشگران امیدوارند این کشف فوق‌العاده به بازسازی سنت‌ها و فرهنگ فکری جوامع قرون‌وسطایی ترانسیلوانیا کمک کند.