ایمنی و بهداشت الزامی در شهرک‌های صنعتی
مصطفی کرمانی-فعال صنعت
نگاه اصلی در شهرک های صنعتی، رعایت تمام نکات ایمنی و استانداردهای مربوط به این بخش است و برای تحقق رعایت حداکثری ایمنی واحدهای ایمنی شرکت شهرک ها مواردی را تذکر می دهند، بیلبوردهایی در سطح شهرک ها نصب می کنند، دستورالعمل های مربوطه را به واحدها ارسال می کنند، کلاس های آموزشی برای مسئولان ایمنی واحدها برگزار می کنند و... براساس برنامه ریزی های صورت گرفته نظارت بر اجرای ضوابط مربوط به بهداشت و ایمنی در واحدهای با بیش از ۵۰ نفر نیرو، برعهده کارشناس ایمنی و بهداشت حرفه ای است که در واحدها مستقر می شوند. در واحدهای کوچک هم نظارت ها ازسوی نهادهای متولی به صورت دوره ای انجام می شود. در هر صورت، طبق مصوبات شرکت شهرک های صنعتی، واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک ها موظفند دستورالعمل های مربوط به بهداشت و ایمنی را رعایت کنند که شامل مواردی قبل از شروع فعالیت و ساختمان سازی تا هنگام فعالیت نیروی کار و بعضا در شرایط بعد از وقوع حادثه می شود. در این فرآیند برخی ضوابط ایمنی در تمام این واحدها مشترک و لازم الاجرا بوده و در برخی واحدها نیز باتوجه به ماشین آلات و مواد اولیه ای که به کار می گیرند، استانداردهای خاصی باید رعایت شود. با این همه گاهی واحدهای صنعتی در بخش ایمنی با مشکلاتی مواجه می شوند، یکی مربوط به نگاه بالا به پایین سازمان های متولی در برخورد با واحدهای صنعتی است که متاسفانه این نگاه سازمانی در اکثر نهادها مشاهده می شود. مشکل دیگر مربوط به پیگیری مواردی است که صنعتگر به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی و ایمنی متخلف شناخته شده است. در مواردی واحد صنعتی به وضوح متخلف است، اما مواردی هم وجود دارد که عدم رعایت دستورالعمل های بهداشتی و ایمنی مربوط به عدم آگاهی صنعتگر و شاید در مواردی سوءتفاهم است. به عنوان نمونه، رعایت برخی الزامات را محدود به سال قبل دانسته و... که در اغلب موارد صحبت های صنعتگر شنیده نمی شود. راهکار حل این مشکلات نیز این است که به عنوان نمونه انجمن رابط صنعتگر باشد و صنعتگر در زمینه دستورالعمل هایی که رعایت نکرده، به طور مستقیم مواخذه و محکوم نشود؛ به نوعی برخی از مواردی که باید از سوی یک واحد صنعتی رعایت شود، از سوی نهاد واسط برای او شفاف سازی شود و اگر تخلفی وجود داشته، دلایل صنعتگر شنیده شود. در این صورت، استانداردها توسعه پیدا می کند و راهکار بسیار خوبی برای برقراری ارتباط بین کارفرما، تشکل ها و مسئولان خواهد بود. نکته قابل تامل آنکه بروز حادثه در صنایع اجتناب ناپذیر است و کمبود منابع و امکانات، پیامدهای یک حادثه را بیشتر می کند، در حالی که با تقویت و ایجاد زیرساخت می توان ابعاد حادثه و بار مالی و جانی آن را کم کرد؛ به عبارتی شاید نتوان به طور صد درصدی جلوی حادثه را گرفت، اما می توان وسعت آن را کم کرد. وقتی ظرفیت زیرساخت ها پایین است در زمان حادثه دامنه خسارت ها بسیار زیاد خواهد شد و اتفاق در یک واحد، به راحتی واحدهای مجاور را هم درگیر می کند. در نهایت اینکه اداره کل شرکت شهرک ها باید زیرساخت را ایجاد کند. این موضوع باید مدیریت و از قبل پیش بینی شود که متاسفانه بسیاری از این موارد پیش بینی نشده و تبدیل به معضل شده است. واقعیت این است که مشکل عمده شهرک های صنعتی در بخش زیرساختی است که ازسوی نهادهای متولی و دولت تامین اعتبار نمی شود. یکی از بخش هایی که نکات ایمنی در آن سختگیرانه تعریف و اجرا می شود، بخش ساخت وسازهای صنعتی است. نظارت بر ساخت وسازهایی که در شهرک های صنعتی انجام می شود، براساس استانداردهای مربوط به ایمنی، زلزله و... است. ایمنی در این بخش، به ویژه از سال ۹۵ به بعد و زیر نظر نظام مهندسی ساختمان، براساس مصوبات سختگیرانه ای که برای این بخش وجود دارد، در سطح بالایی بوده و تخلفات در آن اندک است. به جرأت می توان گفت در ساخت وسازها در اکثر موارد، ضوابط مربوط به ایمنی به دقت بررسی و به عنوان نمونه، سیستم آتش نشانی و اطفای حریق واحدهای تولیدی به طور کامل و طبق دستورالعملی که داده شده اجرا می شود. بخشی دیگر از موضوع ایمنی در شهرک های صنعتی نیز به نیروی کار برمی گردد که در همه استان ها کمیته سه جانبه ای متشکل از نمایندگان وزارت صمت، شبکه بهداشت و درمان و وزارت کار شکل گرفته تا با استفاده از اهرم ها و بازوهای قانونی، در موضوع بازرسی کار، عملکرد بهتری داشته باشند.
