یارانه انرژی که در طول سال‌های گذشته با هدف حمایت از صنایع در اختیار آنها قرارگرفته، زمینه رشد صنعتی و ارزش‌آفرینی را فراهم نکرده و در واقع حمایت‌های دولتی تاکنون نتیجه مثبتی برای اقتصاد کشور به‌دنبال نداشته است.

چنانچه این‌گونه طرح‌ها مطابق با اصول درستی اجرایی شود، نتایج مثبتی برای اقتصاد به همراه دارد. البته در گذشته هم یک‌بار طرح هدفمندی یارانه‌ها در کشور اجرایی شد که ثمر‌بخش نبود؛ در نتیجه انتخاب استراتژی درست برای اجرای این طرح و بازنگری در شرایط موجود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

حذف یارانه اختصاص‌یافته به صنایع و قطع حمایت‌های دولتی باید با توجه به شرایط حاکم بر عملکرد صنایع اجرایی شود. فضای کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری در ایران با استانداردهای بین‌المللی مطابقت ندارد و بر همین اساس نیز صنایع ایران از رقابت‌پذیری پایینی در بازار جهانی برخوردارند.

در واقع نقاط ضعف حاکم بر اقتصاد کشور مانع ارتقای توان رقابت‌پذیری صنایع ما در سطح جهانی می‌شود.

در چنین شرایطی، اگر دولت با هدف پوشش بخشی از این ضررها به کمک صنایع نیاید، از توان رقابت آنها کاسته خواهد شد. در واقع مشکلات ساختاری حاکم بر اقتصاد، به ضرر صنایع منجر می‌شوند.

البته لزوم حمایت دولت از صنایع برای جبران چالش‌های حاکم بر اقتصاد، مانع اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها نیست، چراکه رشد مصرف انرژی کشور با میزان رشد اقتصادی آن تناسب ندارد. در واقع این انرژی در مسیر درستی به‌کار گرفته نشده و نه‌تنها به کمک بهبود شرایط اقتصادی نمی‌آید، بلکه چالش‌های جدی مانند آلودگی هوا و مصرف منابع را هم به‌دنبال دارد.

در واقع ضررهای حاصل از این روند اشتباه اقتصادی به‌مراتب بیش از سودی است که نصیب اقتصاد کشور می‌شود و اصلاح آن ضروری به‌نظر می‌رسد. از مجموع موارد یادشده این‌طور برداشت می‌شود که حذف منابع یارانه باید با برنامه انجام شود تا در نهایت نتیجه‌بخش باشد.

صنایع ما منابع‌محور هستند؛ یعنی بر پایه بهره‌گیری از منابع معدنی و انرژی شکل گرفته‌اند. این مدل در بسیاری از کشورهای دیگر نیز وجود داشته اما پایان کار نبوده است. به‌عنوان مثال، صنایع کشور تایوان بر پایه بهره‌گیری از توان نیروی کار ارزان احداث شدند اما این پایان کار نبود. در واقع تلاش شد اقتصاد این کشور به سمت اقتصادی عملکردمحور پیش برود.

در گام بعدی صنایعی با ارزش‌افزوده متوسط یا پایین اما با بهره‌وری بالا شکل گرفتند و سود اقتصادی خوبی را به‌دست آوردند. در نهایت نیز توانستند به سمت نوآوری‌های جدید و تولید محصولاتی با ارزش‌افزوده بالا گام بردارند.

ما نیز باید براساس همین روش پیش برویم؛ یعنی مراحل پیشرفت را طی کنیم و در نهایت فناوری‌های روز را به‌دست آوریم. در این مسیر نیز می‌توانیم از مسیر ترکیه الگو بگیریم. ترکیه بر پایه بهره‌گیری از نیروی کار ارزان به کشوری صادرات‌محور بدل شد. درحال‌حاضر نیز به سمت ارزش‌آفرینی بیشتر پیش می‌رود. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که صنایع های‌تک و پیشرفته پس از مدتی قدیمی می‌شوند.

درحال‌حاضر تولید در برخی صنایع های‌تک که امروزه قدیمی شده‌اند در برخی کشورهای اروپای غربی صرفه اقتصادی ندارد؛ در چنین شرایطی ترکیه به این صنایع ورود و تلاش کرده این جایگاه را از آن خود کند. درحال‌حاضر عمده اقتصاد ایران وابسته به منابع انرژی و معدنی است اما باید بتوانیم وابستگی خود به منبع انرژی محدود کرده و مسیر توسعه را ادامه دهیم؛ یعنی براساس امتیازهای رشته‌های گوناگون صنعتی، توسعه صنعتی را رقم بزنیم.