تجهیزات ضد انفجار Explosion Proof که با علامت اختصاری EX مشخص می‌شوند؛ به تجهیزات الکتریکی گفته می‌شود؛ که در محیط های خطرناک و مستعد آتش سوزی، از ایجاد جرقه و انفجار جلوگیری می‌کنند. درمحیط هایی مانند صنایع نفت، گاز و پتروشیمی حتما لازم است که تجهیزات از نوع ضد انفجار باشند. تجهیزات ضد انفجار طوری طراحی شده اند که در برابر نفوذ گرد و غبار، گازها، بخارات، آب و یا دیگر مایعات و گازهای اشتعال زا محافظت می‌شوند و برخلاف باور عموم، در برابر انفجار مقاوم نیستند؛ بلکه ساختار و کارکرد آن ها به گونه ای است؛ که مانع از نشت جرقه از داخل تجهیز به بیرون و شکل گیری انفجار می‌شوند.

برای درک بهتر موضوع، لازم است اطلاعاتی در مورد مثلث آتش یا مثلث سوخت به شما ارائه دهیم. مثلث آتش دارای سه ضلع اصلی است؛ به این منظور که برای تشکیل آتش به هرسه عامل نیاز داریم. این عوامل عبارتند از:

• اکسیژن
• سوخت ( ماده ی سوختنی )
• حرارت

برای ایجاد جرقه، انفجار و سپس تشکیل آتش، نیاز است که هر سه عامل اکسیژن، ماده ی سوختنی و حرارت وجود داشته ‌باشد. لذا منظور از مکان های مستعد خطر این است که در این محیط ها سوخت و اکسیژن وجود دارد؛ و اگر عامل جرقه یعنی حرارت، حذف و یا کنترل نشود؛ به احتمال بسار زیاد اتفاقات ناگوار و خسارات جبران ناپذیری را ایجاد می‌کند.

بنابراین ضرورت استفاده از تجهیزات الکتریکی که ضد انفجار باشند در اکثر محیط های کاری از جمله سکوهای نفتی، مخازن نفت و گاز، پمپ بنزین ها و کارخانه هایی مثل پتروشیمی، کاغذ سازی، رنگ سازی و یا کارخانه های مواد شیمیایی و معادن کاملا مشهود است.

با استفاده از تجهیزات ضد انفجار می‌توانیم ضلع سوم مثلث آتش یعنی حرارت را که به وسیله ی جرقه ایجاد می‌شود؛ از بین ببریم. و احتمال ایجاد آتش سوزی و انفجار را به صفر برسانیم.

تجهیزات ضد انفجار به گونه ای طراحی شده‌اند که از نشت هر نوعی از جریان الکتریکی به خارج از محفظه ی خود جلوگیری می‌کنند. همچنین رنگ مورد استفاده در آن ها از نوع آنتی استاتیک است ؛ که باعث جلوگیری از ایجاد الکتریسته ی ساکن و در نتیجه ایجاد جرقه و آتش سوزی می‌شود.

انواع تجهیزات ضد انفجار از نظر روش های استفاده، نوع نصب، نوع حفاظت، گروه گازی و کلاس حرارتی تفاوت های بسیاری با یکدیگر دارند.که باید قبل از اقدام به خریداری حتما این پارامتر ها را در نظر بگیرید. به عنوان مثال محیطی که می‌خواهید در آن از تجهیزات ضد انفجار استفاده کنید؛ حتما باید از نظر کلاس حرارتی و نوع زون عملیاتی با مشخصات تجهیز همخوانی داشته باشد.

به عنوان مثال انواع زون عملیاتی عبارتند از:

زون صفر: به منطقه یا فضایی گفته می‌شود؛ که در آن، گازهای قابل اشتعال به مقدار زیاد و به طور متناوب و طولانی مدت وجود داشته باشد.

زون یک: به مکانی زون یک گفته می‌شود؛ که در آن، گازهای قابل اشتعال به مقدار کمتری نسبت به زون صفر وجود داشته باشد.

زون دو: منطقه ای که در آن هیچگونه گاز قابل اشتعالی وجود ندارد؛ و یا اگرهم وجود دارد، برای مدت زمان بسیار کوتاهی است.

بنابراین با توجه به این توضیحات، اهمیت موضوع کاملا مشخص می‌شود؛ در خرید تجهیزات ضد انفجار باید دقت کنید که می‌خواهید از چه تجهیزی برای چه منطقه ی عملیاتی و با چه دمایی استفاده کنید.

لازم به ذکر است که کلیه ی تجهیزات ضد انفجار باید دارای علامت EX باشند؛ و همچنین تمامی استانداردها و گواهینامه های اروپایی همچون ATEX و گواهینامه بین المللی IECEx را داشته باشند.

حال که با سیستم و مکانیزم تجهیزات ضد انفجار و تعاریف مناطق و زون های عملیاتی آشنایی نسبی پیدا کردید؛ برای نمونه برخی از مهم ترین تجهیزات ضد انفجار که بسیار کاربردی و لازم هستند؛ معرفی می‌کنیم.

گلند ضد انفجار

گلند ضد انفجار یا رابط کابل، قطعه ای است که در قسمت ورودی تابلوهای برق و جعبه های تقسیم، برروی ابتدا و انتهای کابل ها و اتصالات نصب می‌شود؛ و باعث محافظت کامل آن ها می‌شود. به این صورت که یک اتصال بسیار محکم و قوی ایجاد می‌کند؛ و از ورود هر چیز خارجی با هر جنس و نوعی؛ به داخل محفظه جلوگیری می‌کند. و به افزایش ایمنی و اطمینان تجهیزات و سیستم ها کمک شایانی می‌کند.

گلندهای ضد انفجار در انواع مختلف از نظر جنس بدنه و کیفیت، سایز، نوع کاربرد، آرموردار و بدون آرمور و همچنین برند آن ها وجود دارند؛ که باید بسیار با دقت و بسته به نیاز مصرفی، انتخاب و خریداری کنید.

چراغ قوه ضد انفجار

یکی دیگر از وسایلی که برای کارگران و یا کارمندان از مسائل بسیار ضروری و مهم است؛ چراغ قوه ی ضد انفجار است. در محیط هایی همچون معادن، عملیات آتش نشانی و... حتما باید از روشنایی های ضد انفجار استفاده کرد. این نوع از چراغ قوه ها در برابر حرارت، انفجار، ضربه و موارد دیگر مقاومت بسیار بالایی دارند و استفاده از آنها ایمنی شخص و محیط را به بهترین شکل ممکن فراهم می‌کند.

چراغ قوه های ضد انفجار هم مانند هر نوع تجهیز دیگری در انواع گوناگونی از نظرجنس، سایز، برند، نوع استفاده و کاربرد، شارژی یا غیر شارژی بودن در بازار موجود می‌باشند. که کارایی و کیفیت هر کدام بسته به موقعیتی که در آن استفاده می‌شوند؛ متفاوت است و به همین منظور در هنگام خرید باید دقت کافی داشته باشید.

کلیه تجهیزات ضد انفجار به دلیل ساختار پیچیده ای که در مقایسه با تجهیزات الکتریکی صنعتی دارند، قیمت بالاتری نیز دارند. یکی از مهمترین دلایل بالا بودن قیمت تجهیزات ضد انفجار نسبت به تجهیزات الکتریکی صنعتی این است که تجهیزات ضد انفجار باید پارامترها و استاندارد های زیادی را شامل شوند و آزمایشگاه هایی که گواهی این تجهیزات را تست می‌کنند هزینه های بالاتری را دریافت می‌کنند.

شرکت پارس کنترل با حدود ۱۵ سال سابقه‌ی فعالیت در فروش انواع تجهیزات ضد انفجار، یکی از بزرگترین تامین کنندگان اصلی شرکت های نفت و گاز و پتروشیمی و پالایشگاه های کشور می‌باشد. علاوه بر آن نماینده رسمی محصولات ضد انفجار ماشین سازی شمال و تجهیزات ضد انفجار وارم است. همچنین وبسایت شرکت پارس کنترل ، تحت عنوان سایت ۱۰ صنعت، یکی از معتبرترین سایت ها در زمینه فروش و ارائه اطلاعات فنی جامع در رابطه با انواع چراغ قوه ضد انفجار، مهتابی ضد انفجار و انواع پروژکتور ضد انفجار و … می‌باشد.