وکالت بلاعزل ، عقد وکالتی است که به موجب آن، موکل، اختیاراتی را به وکیل واگذار کرده و حق عزل یا برکناری او را نیز از خود، ساقط نموده است. وکالت بلاعزل عام و خاص، انواع وکالت بلا عزل هستند. سوء استفاده از اختیارات و دشواری برهم زدن عقد وکالت و برکناری و عزل وکیل، از خطرات اعطای این نوع از وکالت می باشد.
حق انتخاب وکیل و اعطای وکالت به دیگری، از جمله حقوقی می باشد که همه افراد جامعه، از آن برخوردار هستند. وکالت، در واقع، نمایندگی است که اشخاص، با اهداف مختلف، از جمله سهولت در انجام کار، افزایش سرعت دادرسی و .... به فرد دیگری می دهند و وکیل می تواند به نیابت از موکل، در حدود موضوع وکالت، فعالیت نماید.
وکالت مدنی و وکالت قضایی، دو نوع از انواع وکالت هستند که به موجب آن ها، شخص به فردی دیگر یا به وکیل دادگستری ، اعطای وکالت می نماید. از دیگر انواع عقد وکالت، وکالت بلاعزل است که دارای تبعات و آثار حقوقی مخصوص به خود می باشد و در مواردی، خطر تضییع حقوق موکل، در مورد آن وجود دارد. به همین سبب، آشنایی با این نوع از وکالت و انواع آن، ضروری می باشد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که وکالت بلاعزل چیست و انواع وکالت بلا عزل کدامند؟ سپس، خطرات آن را توضیح دهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

وکالت بلاعزل چه می باشد؟

در پاسخ به اینکه وکالت بلاعزل چیست و انواع وکالت بلا عزل کدامند؟ باید در ابتدا، به تعریف عقد وکالت پرداخت. بر اساس ماده 656 قانون مدنی، "وکالت، عقدی است که به موجب آن، یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری، نایب خود می نماید." با توجه به این ماده، می توان گفت، وکالت، عقد است و در آن، یک طرف عقد، به دیگری، جهت انجام اموری، تفویض اختیار می کند. شایان ذکر است، وکالت، عقدی جایز می باشد؛ یعنی با اراده هرکدام از طرفین عقد یا فوت، جنون و سفه آن ها، قابل فسخ خواهد بود.
وکالت بلاعزل، عقد وکالتی است که در آن، موکل، علاوه بر تفیض اختیار به وکیل، حق برکناری و عزل وی را نیز از خود، ساقط کرده است. یعنی، دیگر نمی تواند عقد وکالت را برهم زند، مگر اینکه موضوعی که جهت انجام آن، اعطای وکالت شده، انجام شود یا از بین برود یا موکل، در دادگاه، اثبات کند که برخلاف عبارت موجود در وکالت نامه، وکالت یا عدم عزل وکیل را ضمن عقد خارج لازم، شرط نکرده و بنابراین، توافق میان وی و وکیل، جایز و قابل برهم زدن می باشد.

انواع وکالت بلاعزل

انواع وکالت بلاعزل، به طور کلی، به دو دسته قابل تقسیم است که عبارتند از:

وکالت بلاعزل عام:

وکالت بلاعزل عام، یکی از انواع وکالت بلا عزل است که در آن، موکل، در انجام کلیه امور، به وکیل، اعطای وکالت نموده است. به موجب این وکالت، وکیل، در کلیه امور زندگی موکل، حق عمل و پیگیری دارد و تا زمانی که موکل، زنده است، عقد وکالت، به قوت خود، باقی خواهد ماند و وکیل، عزل نمی گردد.

وکالت بلاعزل خاص:

از دیگر انواع وکالت بلا عزل، وکالت بلاعزل خاص است. وکالت بلا عزل خاص، یعنی اینکه موکل، صرفا در امور مشخصی، به وکیل، اعطای وکالت می کند و وکیل، فقط در امور تعیین شده، اختیار دارد. وکالت بلاعزل در خرید و فروش یک باب منزل مسکونی با ذکر آدرس و مشخصات دقیق ملک، نمونه ای از وکالت بلاعزل خاص می باشد.

خطرات وکالت بلاعزل چیست؟

در این قسمت، قصد داریم، درباره خطرات وکالت بلاعزل صحبت کنیم و بگوییم که دادن وکالت بلاعزل، چه خطراتی را می تواند ایجاد نماید.
همانگونه که اشاره کردیم، وکالت، یک عقد جایز می باشد؛ یعنی، بعد از انعقاد آن، هریک از طرفین، هر زمان که بخواهد، می تواند، عقد را برهم بزند یا با جنون و فوت و سفاهت افراد، این عقد، برهم خواهد خورد. اما، اعطای وکالت بلاعزل، بدین معنا است که امکان فسخ آن، به آسانی قبل، نخواهد بود و همین امر، موجب خطراتی برای موکل خواهد شد که این خطرات، عبارتند از:
در خطر افتادن منافع موکل: ممکن است وکیل، اقدام به سوء استفاده از حدود اختیارات خود، به جهت بلاعزل بودن وکالت نماید.
آسان نبودن عزل وکیل: در وکالت بلاعزل، برهم خوردن عقد وکالت و عزل وکیل، صرفا با انجام شدن یا از بین رفتن مورد وکالت، امکان پذیر بوده؛ یا اینکه، موکل، در دادگاه، اثبات کند که برخلاف عبارت موجود در وکالت نامه، وکالت یا عدم عزل وکیل را ضمن عقد خارج لازم، شرط نکرده و بنابراین، توافق میان وی و وکیل، جایز و قابل برهم زدن می باشد. این مشکلات، کار را برای موکل، در صورت پشیمانی، بسیار دشوار خواهد کرد.

در عقد وکالت، موکل به وکیل اختیارات و وظایف را محول می کند که وکیل باید آن ها را به موجب قراردادی که بین خود بسته اند انجام دهد اما گاهی شرایط بدین صورت پیش نمی رود و ممکن است یکی از طرفین قصوری را انجام دهند که طبق توافقشان نبوده است برخی از عقود وکالت به جهت انجام امور قضایی در دادگاه ها می باشد و برخی دیگر برای امور غیر قضایی می باشد که برای انجام برخی معاملات و غیره است که در عرف به عنوان وکالت کاری نیز بیان می گردد که هر دو صورت ممکن است وکیل از حدود وظایف و اختیاراتش خارج شود .

مسئولیت وکیل در صورت تعدی از حدود اختیارات چیست؟

گاهی ممکن است وکیل در اختیاراتش تعدی یا تفریط کند و خسارتي متوجه موكل شود كه عرفا وكيل مسبب آن محسوب مي گردد در این صورت مسئول خواهد بود به عبارت دیگر یعنی علت و سبب خسارتی که به موکل وارد شده است ناشی از عمل وکیل باشد وکیل مسئول است .
اگر وكيل ( كه وكالت در توكيل نداشته ) انجام امري را كه در آن وكالت دارد به شخص ثالثي واگذار كند هر يك از وكيل و شخص ثالث در مقابل موكل نسبت به خساراتي كه مسبب محسوب مي شود مسئول خواهد بود .
لازم به ذکر است که در صورتی که وکیل از حدود وظایف و اختیاراتش که در قرارداد وکالت بوده است خارج شود معامله وی فضولی است به دلیل این که فاقد سمت می باشد .

سخن آخر

همانطور که می دانید یکی از مهمترین عقود شایع در میان افراد ، عقد وکالت می باشد که در صورت سهل انگاری در تنظیم و اعطای وکالت به دیگری ، احتمال بروز خسارت بسیار زیادی وجود دارد لذا توصیه می شود قبل از انجام امور وکالتی خود با وکیل متخصص مشاوره کنید کارشناسان گروه حقوقی فرشاد قاسمی نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل به سوالات شما عزیزان پیرامون حدود وظایف و اختیارات وکیل پاسخ دهند .