با توجه به پرونده پرحاشیه ‎ ای که بورس از زمستان ۹۸ به این سو داشته نیز چنین گزارشاتی می‌تواند جذابیت‌های خاص خود را داشته باشد، زیرا خیل عظیمی از شهروندان با وارد کردن سرمایه خود به بورس اوراق بهادار، هم‌سرنوشت با بازار سهام شدند و از همین ‎ رو بازنگری عملکرد دولت دوازدهم در بازار سرمایه برایشان جذاب است.

دولت دوازدهم در دوران فعالیت ۴ ساله خود هیچ برنامه‌ای برای بازار سرمایه نداشت. در چنین شرایطی، بازار براساس سفته‌بازی پیش رفت. نبود برنامه و استراتژی جامع و واحد برای تنظیم بورس حکایت از آن دارد که بازار سرمایه در برنامه اقتصادی کشور جایگاهی که باید و لازم است را ندارد. اساسا حتی می‌توان مدعی شد بازار سرمایه فاقد جایگاه است.

بخشی از این التهابات و روند نابسامان حاکم بر بازار بورس از صحبت‌های غیرکارشناسی اعضای دولت نشأت گرفت. بورس اوراق بهادار، بازاری کاملا تخصصی بوده و هرگونه صحبت پیرامون این بازار، نیازمند نگاهی تخصصی است. با این وجود در مواردی شاهد صحبت‌های غیرکارشناسی اعضای کابینه و حتی تیم اقتصادی دولت بودیم که آسیب‌های غیرقابل جبرانی به این بازار وارد کرد.

البته این نگاه‌های غیرکارشناسی و غیرتخصصی در سایر حوزه‌های اقتصادی نیز به چشم می‌خورد؛ با این وجود از آنجا که شاخصی برای اندازه‌گیری روند حاکم بر صنایع در کوتاه‌مدت نداریم، مشکلی در لحظه بروز نمی‌کند. اما بازار سرمایه به‌گونه‌ای است که تاثیر هر حرف یا صحبت غیرکارشناسی به سرعت روی روند بازار نمایان می‌شود.

از مجموع موارد یادشده این‌گونه برداشت می‌شود که بدنه اقتصادی دولت دوازدهم به‌شدت ضعیف بود و همواره انتخاب‌های سیاسی به انتخاب‌های اقتصادی اولویت داشتند. در چنین شرایطی نمی‌توان به کارآیی بازار سرمایه امید داشت.

منابع تامین بودجه کشور آنقدرها گسترده نیست و همین محدودیت در موارد متعددی دردسرآفرین می‌شود. نفت، مالیات و اوراق در رده مهم‌ترین و معدود منابع تامین مالی دولت هستند. هرچند فروش نفت در طول سال‌های گذشته و تحت‌تاثیر تحریم‌های بین‌المللی به‌شدت محدود شده و مانعی جدی و اساسی در تامین بودجه دولت حاصل شده است و بدین‌ترتیب شاهد کسری بودجه قابل‌توجهی در سال گذشته بودیم.

ما در ابتدای سال ۱۳۹۹ شاهد بیشترین تقاضا برای ورود به بازار سرمایه بودیم، درحالی ‎ که عرضه صندوق‌های دولتی در بازار سرمایه از اواخر تابستان آغاز شد که نشان از ناهماهنگی مسئله و راه‌حل دارد. در واقع شرایط بروکراتیک حاکم بر کشور و پیچیدگی‌های بیش از اندازه، مشکلاتی را به وجود می‌آورد و راه‌حل‌های احتمالی را بی‌اثر می‌کند.

نبود رویه ثابت اقتصادی و حتی سیاسی، بارها بازار سرمایه را با التهاب روبه‌رو کرد. هر لحظه افراد نظرات و تصمیمات خود را اعلام و عملیاتی می‌کنند. نبود اطمینان نسبت به آینده و برنامه‌ای روشن برای آینده، بزرگ‌ترین ابهام در مسیر فعالیت سرمایه‌گذاران است.

با وجود شرایط حاکم بر بازار سرمایه از دولت جدید انتظار می‌رود برنامه‌ای مشخص در حوزه اقتصادی را در پیش بگیرد و از روز نخست فعالیت، براساس این استراتژی گام بردارد. ارائه راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و لحظه‌ای برای اصلاح شرایط تنظیم بازار نه‌تنها نتیجه‌بخش نیست، بلکه نتایج منفی متعددی را نیز در زمان طولانی به‌دنبال خواهد داشت؛ بنابراین امید می‌رود دولت جدید به‌دنبال مُسکن‌های لحظه‌ای و گذرا نباشد.

بازار سرمایه طی بیش از یک ‎ سال گذشته روزهای پر فراز و نشیبی را پشت‌سر گذاشته است. بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به این بازار که با تشویق دولتمردان جذب این بازار شدند، خسارات‌های قابل‌توجهی را متحمل شده‌اند. در این میان، اقدامات اشتباه و سیاست‌های نادرست تیم اقتصادی دولت در ایجاد شرایط کنونی کاملا مشهود و اثرگذار است؛ درنتیجه چنین شرایطی شاهد از میان رفتن اعتماد مردم به بازار سرمایه هستیم. هرچند دولت پل‌های پشت سر خود را برای بهره جستن از بازار سرمایه خراب کرده اما انتظار می‌رود با بهبود شرایط، زمینه اعتمادسازی مجدد فراهم شود.

نیما آگاهی- کارشناس و مدرس بازار سرمایه