راه نجات اقتصاد از بحران‌های ناشناخته
اشکان چکاک - کارشناس استراتژی و ریسک
امروزه اهمیت کسب‌وکارهای نوپا در جهان بر کسی پوشیده نیست. در این بین شتاب‌دهنده‌ها، شرکت‌هایی هستند که با حمایت از ایده‌های نوآورانه به آنها جامه عمل می‌پوشانند و موجب پیشرفت کسب‌وکارهای نوپا حتی در سطوح بین‌المللی می‌شوند. کار اصلی شرکت‌های شتاب‌دهنده، کمک به تبدیل ایده‌های نوآورانه به شرکت‌های مستقل و همچنین گسترش کارآفرینی است. فرآیند به این صورت است که افراد در ابتدا با ایده‌هایی خلاقانه و بدیع وارد مجموعه شده و ضمن حمایت و آموزش‌های کلی، برای فعالیت‌های اقتصادی و چالش‌های عملی و واقعی بازار آماده می‌شوند. شایان توجه است که بیشتر افراد سال‌ها در مدرسه و دانشگاه، تنها توسط آموزش‌های تئوری احاطه شدند و برای ورود به بازار کار نیازمند حمایت و آموزش کاربردی هستند تا بتوانند با نتیجه‌ای مطلوب، با باقی کسب‌وکارها رقابت کنند. شیوع ویروس کرونا فعالیت‌های ما را نیز تحت‌تاثیر قرار داد. از جمله این اثرات منفی می‌توان به تشکیل نشدن جلسات و کارگاه‌ها به‌صورت حضوری اشاره کرد. علاوه بر آن، نبود بستر مناسب اینترنت در کشور برای برگزاری جلسات آنلاین یکی دیگر از مشکلاتی بود که با آن مواجه شدیم. گسترش کرونا در جهان و تشدید شرایط بحرانی، تاثیرات مخرب زیادی برای اقتصاد داشت اما برای شتاب‌دهنده‌ها و کسب‌وکارهای نوپا سراسر بدی نبوده و مزایایی نیز به‌دنبال داشت. در این مدتی که گذشت، بنا به ماهیت این ویروس که جدایی افراد از هم و خریدهای غیرحضوری را می‌طلبید، ایده‌های فروش آنلاین رونق یافت و نفوذ به بازار آنها نه‌تنها در ایران بلکه در سراسر جهان بیشتر شد و در نتیجه شاهد موفقیت بسیار زیاد این دست کسب‌وکارها شدیم. همچنین دسته‌ای دیگر از ایده‌های نوآورانه مرتبط با ویروس کرونا شکل گرفت. این ایده‌های دانش‌بنیان که تا قبل از این استقبالی از آنها نمی‌شد، در راستای مسائل بهداشتی روزمره بوده که دغدغه آنها در پی گسترش ویروس کرونا در سراسر جهان به‌وجود آمده است. حال امروزه شاهد هستیم این کسب‌وکارها جای خود را در بازار پیدا کرده و به موفقیت رسیده‌اند. گفتنی است، ایده‌های بدیع، در شرایط سخت برای حل مشکلات جوانه زده و با حمایت از آنها، تبدیل به کسب‌وکار شده و در نتیجه باعث پیشرفت و توسعه بشریت می‌شوند.
در ادامه باید به تاثیر روابط بین‌المللی در توسعه کسب‌وکارها اشاره کرد. ماهیت برخی استارتاپ‌ها در اصطلاح «فری‌لنس» یا آزاد و با روابط بین‌المللی نیز عجین بود. با گسترش تحریم‌ها، فرآیند نقل و انتقالات مالی این کسب‌وکارها به مشکل برخورده و روابط خارجی آنها تحت‌تاثیر قرار گرفت. از طرف دیگر، اگر استارتاپی نیازمند وارد کردن برخی تجهیزات برای فعالیت‌های خود بود، بنا به محدودیت‌های ایجادشده و همچنین نوسانات نرخ ارز، با موانعی محکم برخورد کرد و فرآیندش دچار اختلال شد. امیدواریم در آینده شاهد بهبود روابط بین‌المللی در سطح کلان باشیم تا استارتاپ‌ها بتوانند در راستای پیشرفت و توسعه کشور گام‌هایی مناسب بردارند.
در زمینه چشم‌انداز سال‌های آینده نمی‌توان به‌طور قطع صحبت کرد و هیچ کسب‌وکاری نمی‌تواند با اطمینان از جایگاهی که قرار است در آن بایستد، ادعایی کند. همان‌طور که گسترش ویروس کرونا بسیاری از برنامه‌ها و پیش‌بینی‌های اقتصادی را بر هم زد و بازارهای جهانی وارد مرحله و فضای جدید کاری شدند، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای کسب‌وکار امروزی که هنوز مشغول فعالیت هستند، می‌توان به قابلیت تطبیق‌پذیری آنها در شرایط سخت اشاره کرد. هدف امروز ما در شتاب‌دهنده سنجیده نیز آموزش تطبیق‌پذیری و مقابله کسب‌وکارها برای شکست نخوردن در پی وقوع اتفاقات مختلف غیرقابل‌کنترل است. کنترل محیط در فضای کسب‌وکار، کار غلطی است اما فعال بازار اقتصادی باید بتواند ضمن وفق دادن خود با شرایط، کمترین آسیب را متحمل شود. به‌طورکلی باید در نظر داشت آینده کسب‌وکارها باید به سمت استارتاپ حرکت کند. سال‌هاست شاهد هستیم هزینه‌های هنگفتی برای تحصیل جوانان در کشور شده و به‌دلیل نبود بستر مناسب برای فعالیت، مهاجرت می‌کنند. این اتفاق غلط سال‌هاست در ایران رواج دارد و باید توجه کرد آینده کسب‌وکار و صنعت در ایران به این‌گونه حلقه‌های واسط به صنعت و دانشگاه
مانند استارتاپ‌ها بستگی دارد. حتی اگر ایده‌های دانش‌بنیان در قدم نخست به موفقیت نرسند، باز هم شاهد پیشرفت کشور خواهیم بود، چرا که هر صاحب کسب‌وکار موفق این‌چنینی، فردی است با سوابق و تجربیات متعدد که از پی شکست‌ها به نتیجه رسیده است.
شرایط امروز کشور و همچنین روندی که جهان در مسیر آن قرار گرفته، الزام توجه و اعتماد به شرکت‌ها و ایده‌های دانش‌بنیان را بیش از پیش هویدا کرده است، زیرا آینده این راه در تمامی کشورهای جهان روشن بوده و امیدواریم کشور ما نیز اهمیت بیشتری به بخش دانشگاهی کشور داده و در مسیر رشد و پرورش ایده‌های نوین دانش‌بنیانی، قدم بردارد.
