وقتی پول حرف اول را بزند
مهتاب دمیرچی-روزنامهنگار
امنیت انرژی مولفه مهمی است که در یک دهه گذشته اهمیت زیادی پیدا کرده و در برخی موارد هم منجر به دعواهای سیاسی و نظامی میان دولت ها شده است. موضوع تامین انرژی برای همه کشورهای جهان به این دلیل در اولویت قرار گرفته که این نوع انرژی در همه جای کره زمین به میزان یکسانی پخش نشده است. گفتنی است، همه کشورهای صنعتی پیشرفته جهان به واردات انرژی وابسته هستند و نقش آن در حیات و سرنوشت کشورهای صادرکننده نیز بسیار مهم است، به همین سبب جهان سرمایه داری به نفع استفاده از سوخت های فسیلی برنامه های بلندمدتی را تدوین کرده است. گفتنی است، بالغ بر ۲۲ درصد واردات انرژی امریکا، ۳۶ درصد انرژی کشورهای OECD (کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه)، ۴۰ درصد انرژی مورد نیاز چین، ۸۰ درصد منابع انرژی موردنیاز ژاپن و کره جنوبی و ۶۰ درصد انرژی هند در سال ۲۰۰۶ از این منطقه تامین شده است. کانادا هم ۴۵ درصد نفت وارداتی خود را از این منطقه تامین می کند. در این میان، چین و هند با بیشترین مصرف و نیاز روزافزون از اهمیت چشمگیری برخوردار هستند. این کشورها تا سال ۲۰۳۰ ، بالغ بر ۸۰ درصد انرژی خود را باید از خاورمیانه و خلیج فارس تامین کنند. در کنار این خریدوفروش ها، ارزان بودن انرژی در کشورمان بی شک از اهمیت تجدیدپذیرها کاسته است ، در واقع با شرایط موجود، کدام اندیشه موافق با محیط زیست می تواند از اهمیت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بگوید؟ تجربه ثابت کرده، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در کشورهایی رشد زیادی داشته که به دلیل کمبود، انرژی از نرخ بسیار بالایی برخوردار است.حال این توصیه که نرخ انرژی را بالا ببریم تا راه برای توسعه و استفاده از تجدیدپذیرها باز شود هم، اشتباه است؛ به هرحال جز اهمیت محیط زیست، شرایط مطلوب کشور در بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر و این نعمات خدادادی از یک سو و از سویی دیگر، جریان تجدیدناپذیر بودن سوخت های فسیلی، خود دلیل قانع کننده ای است که به این نوع انرژی روی بیاوریم. با اینکه سوخت های فسیلی رو به اتمام است، اما ارزان بودن انرژی در کشور ما باعث شده رفتار مناسبی در مصرف آن نداشته باشیم. برای بهره برداری وسیع و تولید انرژی در مقیاس کشوری، باید آمایش سرزمینی را مدنظر قرار داد. به عبارت روشن تر، در هر جایی از کشور باید به فراخور شرایط محیطی آن منطقه، از تجدیدپذیرها بهره گرفت. برای مثال، نمی توان پنل های خورشیدی را در همه جای کشور راه اندازی کرد، چرا که در برخی مکان ها که درجه تابش خورشید بالا است، میزان حرارت به قدری است که پنل های خورشیدی فوتوولتائیک را از کار می اندازد و بهتر است از این نوع پنل ها در مکان های بسیار گرم، کمتر استفاده کرد، در کل بکارگیری انواع پنل های خورشیدی به میزان درجه تابش آفتاب در مناطق مختلف کشور بستگی دارد. بهتر است از پنل های حرارتی در مناطق کویری که دارای درجه تابش آفتاب شدیدی هستند، استفاده کرد، چرا که در این مدل از پنل ها، آیینه های محدب بزرگی در مسیر تابش خورشید قرار داده می شود تا به واسطه حرارت بالا نیرو و برق تولید شود. در مدل های حرارتی با استفاده از حرارت خورشید می توانیم به تولید برق برسیم و با این مدل از طریق آیینه های حرارتی کارگذاشته شده که محدب هستند و در مسیر خورشید قرار می گیرند، حرارت بسیار بالایی تولید می شود که این حرارت در بحث تولید برق تبدیل به نیرو و انرژی می شود، همچنین مناطق زیادی هم در کشور در مسیر تونل های بادی قرار دارند و می توانیم به عنوان انرژی بادی از آنها بهره بگیریم. نکته مهمی که وجود دارد، این است که باوجود این ظرفیت های مهم، هیچ گاه نتوانستیم از آنها بهره کافی بگیریم و برای اعمال رفتارهای سازگارانه در راستای رها شدن از آثار زیانبار تغییرات اقلیمی در کشور، نیازمند یک برنامه جامع 10 تا 20 ساله برای استفاده از تجدیدپذیرها هستیم، همچنین این روند باید به گونه ای باشد که با تغییر دولت ها، خللی در به ثمر رسیدن برنامه ها به وجود نیاید.