مزایا و معایب تولید برق با انرژی باد
کامیار فکور- خبرنگار
منشأ عمده انرژی باد از انرژی خورشید و حرکت زمین تامین میشود. زمانی که تابش خورشید بهطور نامساوی به سطوح ناهموار زمین میرسد، در دما و فشار تغییر ایجاد میکند و بر اثر این تغییرات، باد بهوجود میآید. اتمسفر کره زمین بهدلیل حرکت وضعی زمین، گرما را از مناطق گرمسیری به مناطق قطبی انتقال میدهد و این امر باعث بهوجود آمدن باد میشود. جریانات اقیانوسینیز به همین صورت عمل کرده و عامل ۳۰ درصد از انتقال حرارت کلی در جهان هستند. در مقیاس جهانی این جریانات اتمسفری به صورت یک عامل قوی برای انتقال حرارت و گرما عمل میکنند. دوران کره زمین نیز میتواند در برقراری الگوهای نیمهدائم جریانات سیارهای در اتمسفر، انرژی مضاعف ایجاد کند. تغییرات سرعت باد، ساعتی، روزانه و فصلی بوده و متاثر از هوا و توپوگرافی سطح زمین است. در واقع انرژی باد با توجه به زمان و مکان متغیر و سرعت آن براساس این دو مولفه متفاوت است. بیشتر منابع انرژی باد در نواحی ساحلی و کوهستانی واقع شدهاند.
بنابراین سیستمهایی که برای بهرهوری از انرژی باد در نظر گرفته میشود باید بتواند با توجه به شرایط زمانی و مکانی، بهترین بازدهی را از انرژی باد داشته باشد. انرژی باد در خشکی و دریا متفاوت است که به همین دلیل نیز دو نوع سیستم متفاوت خشکی و دریایی برای بهرهگیری از انرژی باد بهکار میرود.
باد تولید شده که از آن بهعنوان تولید انرژی الکتریسیته استفاده میشود و با استفاده از آن توربین به حرکت درمیآید به عوامل گوناگونی بستگی دارد. این عوامل بر میزان بازدهی در توربینی که استفاده میشود و در نهایت میزان الکتریسیته بسیار موثر است. از جمله این عوامل جهت باد، دما، رطوبت و فشار است. برای اینکه بتوانیم بهترین بازدهی را از انرژی باد داشته باشیم لازم است هنگام نصب توربینهای بادی این عوامل را در نظر بگیریم.
از جمله مزایایی که میتوان برای تولید برق از انرژی باد در نظر داشت در گام نخست این است که هنگام تولید انرژی الکتریسیته هیچگونه آلودگی کربنی از این منبع به محیط منتشر نمیشود؛ بنابراین بهعنوان یک انرژی پاک در نظر گرفته شده و لازم است سهم آن در سبد انرژی جهان بسیار بیشتر شود. یکی دیگر از مزایای انرژی باد، رایگان بودن آن است اما در سیستم جهانی سرمایهداری که مبتنی بر رقابتهای سودمحورانه است، همین امتیاز تبدیل به نقطه ضعف در توسعه آن شده است. توربینهای بادی هزینه و فضای کمتری نسبت به پنلهای خورشیدی ( PV ) به ازای کیلووات تولیدشده دارند. قابلیت تجدیدپذیر بودن این انرژی یکی دیگر از مزیتهای آن بهشمار میرود. دسترسی آسان به این منبع انرژی از دیگر عواملی است که بر توسعه نیروگاههای بادی موثر است، چراکه باد در همه مناطق دنیا وجود دارد. همچنین ژانراتورهایی که در این بخش استفاده میشود از کارآیی بالایی برخوردار است که باعث شده میزان تولید الکتریسیته افزایش پیدا کند. زمانی که این سیستمها نصب میشود هنگام تولید نیاز است ک افراد متخصصی استخدام شوند و از آنها برای تولید، تعمیر و نگهداری از این نیروگاهها بهره گرفته شود. به همین دلیل اشتغالزایی یکی دیگر از مزایای توسعه نیروگاههای بادی است.
با این وجود، وزش باد غیرقابل پیشبینی است و اتکای صرف به آن قابل اعتماد نیست. در معایب آن باید به آلودگی صوتی که توربینهای بادی ایجاد میکنند، اشاره کرد. به همین دلیل است که توربینهای بادی تجاری بزرگ عموما نزدیک خانهها ساخته نمیشوند. توربینهای بادی کوچک نیز صدای بسیار بیشتری شبیه به هواپیما تولید میکنند. از طرفی خود این مسئله که امکان نصب توربینهای بادی بزرگ در نزدیکی مناطق مسکونی وجود ندارد، یکی از مشکلات آن است. همینطور نصب توربینهای بادی هزینه اولیه زیادی نیاز دارد که البته این مسئله به وضعیت بازارها و عدمگسترش عرضه این محصولات برمیگردد.