بار هزینه و درآمد معدن بر دوش تجهیزات
به‌طورکلی تجهیزات و ماشین‌آلات در صنعت معدنکاری، فعالیت‌های مختلف حفاری، بارگیری و باربری را انجام می‌دهند. فعالیت‌های دیگر شامل خردایش، ذوب، پالایش و ... است.
تجهیزات و ماشین آلات معدنی مته ها و ابزارهای معدنی، خاک برها، ماشین آلات حفاری و بارگیری و باربری و تجهیزات سنگ شکنی، خردایش، آسیا کردن و تجهیزات غربالگری، ماشین آلات فرآوری مواد معدنی، نوار نقاله های انتقال خوراک، استکرها و بازیابی کننده ها و تجهیزات پودر کردن مواد معدنی به ذرات کوچک تر را شامل می شوند.امروزه تجهیزات و ماشین آلات معدنی با کمک تجهیزات فناوری های نوین تکامل یافته اند و این امر فرآیند استخراج فلزات و مواد معدنی از معادن را، تسهیل کرده است و می تواند فعالیت های معدنی بسته به نوع فلزات و مواد معدنی قابل استخراج متفاوت باشد. در حال حاضر، ۲ نوع فرآیند استخراج سطحی و زیرزمینی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و در هر روش استخراج، تجهیزات و ماشین آلات معدنی مختلفی در دسترس است. صمت در این گزارش به نقش و جایگاه ماشین آلات در موفقیت و پیشبرد فعالیت های معدنی پرداخته است.
به طورکلی در سطح جهانی حدود ۶۰ درصد از تجهیزات و ماشین آلات معدنی در معادن سطحی، حدود ۳۰ درصد در معادن زیرزمینی و ۱۰ درصد به عنوان تجهیزات جانبی مورداستفاده قرار می گیرند. از طرفی، آمار و ارقام ارائه شده نشان می دهد که به طورمتوسط بیش از ۷۰ درصد هزینه های عملیاتی معدنکاری مرتبط با ماشین آلات و تجهیزات معدنی است. بنابراین، در صورت عدم برنامه ریزی و مدیریت اصولی، بدیهی است که هر واحد معدنی و در راستای آن هر کشور معدنی می تواند با مشکلات عدیده ای از نظر تولید، تامین تقاضای داخل و در نهایت، صادرات محصولات معدنی روبه رو شود.
چشم انداز بازار ماشین آلات معدنی
بررسی ها نشان می دهد که اندازه بازار جهانی تجهیزات و ماشین آلات معدنی در سال ۲۰۲۰ برابر با ۱۲۷ میلیارد دلار بوده و در سال ۲۰۲۱ به ۱۳۰ میلیارد دلار رسیده است و انتظار می رود در دوره پیش بینی با متوسط رشد سالانه حدود ۵ درصدی به بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۷ و به بیش از ۱۸۲ میلیارد ریال در سال ۲۰۳۰ برسد . در بررسی دیگری نتایج نشان می دهد که اندازه بازار جهانی تجهیزات و ماشین آلات معدنی در سال ۲۰۲۰ برابر با ۱۱۲.۲۳ میلیارد دلار بوده است و پیش بینی می شود که این میزان با نرخ رشد مرکب سالانه ۴ درصد، از ۱۱۴.۶۱میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ به ۱۵۱.۲۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۸ افزایش یابد. با این حال اگر فقط بازار ماشین آلات معدنی را به تنهایی در نظر بگیریم، بررسی ها نشان می دهد که بازار ماشین آلات معدنی در سال ۲۰۲۰ برابر با ۲۹ میلیارد دلار بوده است که پیش بینی می شود در سال ۲۰۲۷ به بیش از ۶۵ میلیارد دلار برسد.
باتوجه به بررسی های انجام شده ارزش بازار ماشین آلات معدنی موردنیاز ایران در سال ۱۳۹۹ (معادل ۲۰۲۰ ) برابر با ۱ . ۵ میلیارد دلار بوده است. براساس پیش بینی های انجام گرفته در این زمینه و در چشم انداز ۱۴۰۴ ، ارزش بازار ماشین آلات معدنی موردنیاز در سال ۲۰۲۵ و با در نظر گرفتن متوسط رشد تقاضای سالانه ماشین آلات معدنی در جهان، معادل با میزان ۱ . ۸ میلیارد دلار خواهد بود. تامین ماشین آلات موردنیاز بخش معدن در راستای دستیابی به چشم انداز ۱۴۰۴ برای تولید ۷۰۰ میلیون تنی و خلق ارزش ۵ میلیارد دلاری مواد معدنی و همچنین تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد کشور با ارزشی معادل ۲۲ میلیارد دلار، این مسیر را تسهیل خواهد کرد.به طورکلی، بازار ماشین آلات در حوزه معدن براساس فاکتورهای نوع کاربرد، نوع تجهیزات، موقعیت جغرافیایی و منطقه و شرکت های تولیدکننده اصلی در این صنعت، به 4 گروه تقسیم می شوند . در ادامه، به شرح بازار ماشین آلات معدنی براساس هریک از این فاکتورها پرداخته می شود.
چشم انداز بازار ماشین آلات معدنی از منظر نوع تجهیزات
از نظر کاربرد ماشین آلات معدنی براساس نوع معادن انتظار می رود در سال ۲۰۲۲ ، تجهیزات و ماشین آلات معادن سطحی بیشترین سهم درآمد ناشی از بازار ماشین آلات معدن را به خود اختصاص دهند و این روند بازار تجهیزات معدنی به احتمال زیاد در طول دوره پیش بینی (تا سال ۲۰۳۰ ) ادامه خواهد داشت. آمارها نشان می دهد که ارزش بازار تجهیزات معادن سطحی در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۰ میلیارد دلار بوده است و درباره معادن زیرزمینی نیز پیش بینی می شود که اندازه بازار تجهیزات آن با نرخ رشد مرکب سالانه ۲ . ۴ درصد از ۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۱۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۱ افزایش یابد به طورکلی براساس پیش بینی ها حدود ۶۵ درصد از تجهیزات و ماشین آلات معدنی مربوط به معادن سطحی و ۲۵ درصد مابقی مختص معادن زیرزمینی خواهد بود به طوری که طی چند سال آینده، افزایش مصرف زغال سنگ، کروم، سنگ آهن و الماس در کشورهای نوظهور، زمینه های رشد را برای فناوری استخراج معادن سطحی ایجاد خواهد کرد.
چشم انداز بازار ماشین آلات معدنی از منظر نوع کاربرد و نوع ماده معدنی
از نظر چشم انداز رشد بازار ماشین آلات معدنی برحسب نوع ماده معدنی (فلزی، غیرفلزی، عناصر کمیاب و...) باتوجه به افزایش حمل ونقل منابع فلزی و افزایش تقاضای بازار برای فلزات با ارزش مانند مس، آلومینیوم، فولاد و آهن، انتظار می رود تقاضای ماشین آلات معدنی مورداستفاده در معادن فلزی با رشد سالانه ۶ . ۷ درصدی در مقایسه با سایر مواد معدنی در اولویت باشد (شکل ۱ - ۶ و ۱ - ۷ ). پیش بینی می شود که محدودیت های دولتی، گسترش صنایع مصرف نهایی مواد معدنی جامد و نوسانات نرخ جهانی بر تقاضای تجهیزات معدنی در بازار روی تکنیک های استخراج فلزات تاثیر اساسی بگذارد. بنابراین، انتظار می رود معادن مس فعال یا در حال آماده سازی برای بهره برداری در کشورهای استرالیا و امریکای جنوبی با تقاضای گسترده ای از ماشین آلات و تجهیزات معدنی روبه رو شود.دامنه گزارش در این مطالعه، 5 منطقه امریکای شمالی، اروپا، آسیا و اقیانوسیه، خاورمیانه و افریقا و امریکای جنوبی را شامل می شود. از نظر موقعیت جغرافیایی، بررسی ها نشان می دهد که اندازه بازار تجهیزات و ماشین آلات معدنکاری در آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۲۰ معادل با ۳۴ میلیارد دلار بوده و در سال ۲۰۲۱ ، ۵۰ درصد از سهم بازار تجهیزات و ماشین آلات معدنی را به خود اختصاص داده است. انتظار می رود که در طول دوره پیش بینی شده، این منطقه سهم بیش از ۶۰ درصدی در جهان را به خود اختصاص دهد. علاوه بر این، پیش بینی می شود که افزایش سرمایه گذاری در ابزارها و تجهیزات حفاری نوآورانه در کشورهایی مانند هند، استرالیا و سایر کشورهای نوظهور با ظرفیت های بالای معدنی در این منطقه، بتواند باعث گسترش بازار شود. از طرف دیگر، انتظار می رود بازار امریکای شمالی به دلیل حضور چندین سایت در سراسر منطقه و پیشرفت در فناوری خودرو شاهد نرخ رشد قابل توجهی باشد . پیش بینی می شود رشد فزاینده عملیات اکتشافی و دستیابی به ذخایر فلزی و غیرفلزی تاثیر مثبتی بر رشد بازار در دوره پیش بینی در این منطقه داشته باشد.
