ارز مسافرتی نوعی ارز دولتی و کمک‌هزینه سفر به کشورهای خارجی است و سالی یک مرتبه به همه افرادی که می‌خواهند به کشورهای خارجی سفر کنند تعلق می‌گیرد. براساس مصوبه بانک مرکزی، این ارز دولتی نسبت به ارز بازار آزاد نرخ کمتری دارد و مسافران می‌توانند بعد از خرید بلیت هواپیمای خارجی، از طریق سامانه خرید آنلاین ارز مسافرتی برای دریافت آن اقدام کنند یا برای دریافت حواله به بانک‌های معینی سر بزنند. دقت کنید ارائه مدارک سفر مانند بلیت و زمان خروج از کشور برای دریافت این ارز الزامی است. شاید بپرسید این ارز چه تفاوتی با سایر ارزهای دولتی، مثل ارز دانشجویی، دارد؟!

سهمیه ارز مسافرتی ۱۴۰۲

با توجه به اقدامات انجام‌شده جهت کنترل نوسانات بازار ارز، سهمیه این ارز دولتی برای هر مسافر با ویزای گردشگری یا مسافرتی یک سقف حداکثری دارد و بیش از یک بار در سال اعطا نمی‌شود. بعد از چندین مرحله کاهش سقف سهمیه ارز مسافرتی طی سال‌های گذشته، در سال ۱۴۰۲ این مبلغ برای سفرهای مختلف به شیوه زیر در اختیار مسافران قرار می‌گیرد:

* برای سفرهای هوایی به کشورهای خارجی با ویزا ۵۰۰ یورو است.

* برای سفرهای ریلی و زمینی به کشورهای خارجی ۳۰۰ یورو است.

این در حالی است که تا قبل از فروردین‌ماه ۱۴۰۲، مسافران می‌توانستند تا سقف ۵ هزار یورو ارز مسافرتی از صرافی‌ها دریافت کنند، فارغ از اینکه قصد سفر به کدام کشور خارجی را دارند، از چه راهی سفر می‌کنند و چه هدفی از سفر دارند! با توجه به اختلاف سهمیه ارز سفر به کشورهای خارجی با ویزا و بدون ویزا و امکان پرداخت این سهمیه تنها یک بار در سال، اگر در یک سال قصد هر دو نوع سفر را دارید، بهتر است این سهمیه را در سفرهای زمینی یا سفر به کشورهای بدون ویزا خرج نکنید و آن را برای سفر به کشورهای نیازمند به دریافت ویزا نگه دارید. همان‌طور که در بخش بعد می‌خوانید، نرخ این ارز دولتی و بازار آزاد اختلاف قابل‌توجهی دارند!

قیمت ارز مسافرتی ۱۴۰۲

نرخ ارز مسافرتی ثابت نیست و مانند نرخ ارز بازار آزاد روزانه در حال تغییر است. از این جهت بانک مرکزی ایران سهمیه ارز دولتی مسافران را هر روز بین ساعت ۹: ۳۰ صبح تا ۱۲: ۳۰ ظهر (پنجشنبه‌ها ساعت ۱۱: ۳۰) به شعب بانک‌ها اعلام می‌کند. مسافران می‌توانند به‌روزترین نرخ ارز را در وبگاه صرافی ملی ایران به نشانی mex.co.ir ببینند و برای دریافت آن، بعد از ساعت ۹: ۳۰ صبح، درخواست حواله ارز مسافرتی را اینترنتی یا از طریق بانک‌های عامل ثبت کنند.استعلام و دریافت این سهمیه از طریق مراجعه به شعب ارزی منتخب نیز امکان‌پذیر است. در این حالت مسافران باید دست‌کم ۷ روز قبل از سفر نسبت به ثبت درخواست در شعب بانک‌های عامل و پرداخت مبلغ ریالی معادل، اقدام کنند تا امکان دریافت این کمک‌هزینه را داشته باشند. همان‌ طور که اشاره کردیم، این سهمیه تنها به افرادی تعلق می‌گیرد که شرایط دریافت ارز مسافرتی را داشته باشند.

اختلاف نرخ ارز دولتی و آزاد

ارز آزاد رایج‌ترین نوع ارز در بازار است و مبادلات مالی مردم در بازار بر مبنای این ارز انجام می‌شود. این ارز را صرافان و دلالان بازار ارزر عرضه می‌کنند. نرخ این ارز براساس شرایط اقتصادی و سیاسی جامعه و سیاست‌های بانک مرکزی در نوسان است.دولت برای کنترل بازار ارز، تسهیل برخی معاملات و رفاه حال مردم، نوعی ارز با عنوان ارز دولتی یا ارز مبادله‌ای در نظر می‌گیرد که برای برخی موارد ازجمله واردات برخی اقلام، تحصیل دانشجویان در خارج از کشور و البته سفر خارجی کاربرد دارد و قیمتش از ارز آزاد به‌مراتب پایین‌تر است.نرخ ارز مسافرتی همیشه ارزان‌تر از ارز بازار آزاد است تا به‌معنای واقعی کلمه «کمک‌هزینه» سفر به یک کشور دیگر باشد. به همین خاطر بیشتر مسافران و گردشگران از این فرصت خوب برای مدیریت هزینه‌های سفرهای خارجی استفاده می‌کنند. اختلاف نرخ چند هزار تومانی هر واحد ارز مسافرتی و آزاد، در مبالغ بالا تفاوت قابل‌اعتنایی در هزینه‌ها به وجود می‌آورد.

اگر می‌خواهید به تفاوت نرخ ارز مسافرتی و آزاد در هر روز پی ببرید، لازم است که بعد از آگاهی از نرخ اعلام‌شده بانک مرکزی از صرافی‌های آنلاین هم نرخ روز ارز را استعلام بگیرید. با تفریقی ساده میان نرخ اعلامی بانک مرکزی و نرخ روز ارز می‌توانید، تفاوت‌شان را ببینید.

شرایط و قوانین دریافت ارز مسافرتی

طبق مصوبه بانک مرکزی این کمک‌هزینه به تمام مسافران اعم از زن و مرد و سالمند و کودک (بالای ۱۲ سال) عازم کشورهای خارجی تعلق می‌گیرد. مهم‌ترین شرط دریافت این سهمیه قصد حتمی سفر به یک کشور خارجی و ارائه بلیط سفر است. حتی در سفرهای زمینی، ریلی و دریایی مسافران باید بلیط سفر خود را ارائه دهند. یادآوری می‌کنیم که این ارز تنها یک بار در سال به هر مسافر تعلق می‌گیرد و درخواست آن باید دست‌کم ۷ روز کاری قبل از تاریخ پرواز مندرج در بلیت تکمیل شود. ناگفته نماند به‌ازای هر یورو ارز مسافرتی، مبلغی به‌عنوان کارمزد در صورت‌حساب نهایی منظور خواهد شد.

چند نکته بسیار مهم!

 فقط چند فرودگاه در کشور (امام‌خمینی، اصفهان، شیراز، تبریز، ارومیه و اهواز) حواله ارزی را دریافت و مبلغ ارزی موردنظر را در اختیار مسافران می‌گذارند. بنابراین انتخاب شهر و فرودگاه مبدأ بسیار مهم است و برای دریافت این ارز، حضور شخص متقاضی و ارائه مدارک شناسایی الزامی است. طبق مصوبه بانک مرکزی تمام افراد بالای ۱۲ سال واجد شرایط دریافت این سهمیه هستند، اما برخی از بانک‌های عامل شرط سنی را برای اعطای این ارز حداقل ۱۸ سال اعلام می‌کنند. مسافران همراه بالای ۱۸ سال باید جداگانه برای دریافت ارز مسافرتی درخواست دهند.

* افرادی ارز مسافرتی را دریافت می‌کنند که زمان اخذ ارز حضور داشته باشند. این سهمیه به مسافران همراه که به هر دلیلی در زمان دریافت ارز حضور نداشته باشند، تعلق نخواهد گرفت.

ارز مسافرتی به چه افرادی تعلق نمی‌گیرد؟

* مسافران زیر ۱۲ سال نمی‌توانند حواله ارز مسافرتی دریافت کنند.

* این سهمیه به ایرانیان دوتابعیتی مقیم کشورهای خارجی تعلق نمی‌گیرد.

* افراد با گذرنامه خدمات یا سیاسی نمی‌توانند ارز دولتی مسافرتی دریافت کنند.

* مسافران هوایی که از فرودگاه‌هایی به‌غیر از امام خمینی(ره)، اصفهان، شیراز، تبریز، ارومیه و اهواز پرواز می‌کنند، نمی‌توانند ارز مسافرتی دریافت کنند.

* مسافرانی که یک سال کامل (۳۶۵ روز) از تاریخ آخرین دریافت ارز مسافرتی آنها نگذشته باشد، شرایط دریافت مجدد ارز مسافرتی را ندارند.