کمبودها ادامه دارد
محمد ابویی مهریزی، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: مدیران و مسئولان در این سال‌ها در مسیر دریافت پول حداکثری با روش‌های مختلف و با اتکا به بخشنامه و دستورالعمل هستند.
در واقع صنعتی که تاثیر بسزایی بر توسعه اقتصادی و اشتغالزایی کشور داشت، اکنون به محملی برای درآمدزایی و رفع کمبودهای مالی دولت، بدل شده است. تامین انرژی نیز از ابتدا جزو تعهدات دولت در قبال احداث صنایع بود و در همین حال بسیاری از سرمایه‌گذاران با دریافت پالس مثبت از سوی سیاست‌گذار برای تامین انرژی ارزان و پایدار اقدام به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های صنایع انرژی‌بر کرده‌اند، اما اکنون سیاست‌گذاران به‌دنبال کسب درآمد حداکثری از همین انرژی هستند.وی افزود: در همین حال، شاهد گسترش انتظارات مسئولان از صنایع خارج از قاعده هستیم. یعنی هر روز باری جدید بر دوش صنایع افزوده می‌شود. علاوه‌براین تامین انرژی که مزیت بسیاری از صنایع بود، دیگر با محدودیت جدی روبه‌رو شده است. بنابراین در چنین شرایطی تولید در بسیاری از صنایع از صرفه اقتصادی می‌افتد. بسیاری از صنایع در مسیر افت و توقف تولید حرکت می‌کنند. ابویی گفت: واحدهای صنعتی، توان مدیریت این شرایط و چالش‌هایی را که هرروزه به صنعتگر تحمیل می‌شود، ندارند. این فعال صنعت فولاد گفت: متاسفانه شاهد بروز محدودیت‌های جدی در روند تامین برق صنایع فولادی کشور هستیم. این محدودیت‌ها هرساله و با آغاز فصل گرما تکرار می‌شود و از میزان تولید صنایع می‌کاهد. افت تولید به‌منزله افزایش هزینه تولید است و از بهره‌وری صنایع می‌کاهد. وی بااشاره به روند افزایش نرخ برق در نیمه اسفند سال گذشته گفت: در نیمه پایانی اسفند ۱۴۰۲ خبری مبنی بر افزایش 2برابری هزینه برق صنایع بزرگ اعم از واحدهای فولادی و پتروشیمی منتشر شد. به‌این‌ترتیب قبض برق صنایع فولاد و پالایشگاهی که از اردیبهشت تا دی به‌صورت علی‌الحساب صادر شده بود، با صدور دستورالعمل جدید با نرخ‌های اصلاح‌شده، محاسبه شد. در همین حال فرصت 7روزهای برای پرداخت این هزینه به صنایع داده شد. در واقع سیاست‌گذار با صدور بخشنامه‌های یک‌شبه، مشکلات متعددی را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند.
آینده خطرناک تولید
ابویی گفت: در شرایط حاکم بر اقتصاد ایران، تولید دیگر صرفه اقتصادی ندارد. نرخ رو به رشد تورم و سود قابل‌توجه بهره بانکی، مانع سودآوری صنایع می‌شود. تامین آب، برق و گاز نیز هر روز دشوارتر از قبل است. در این میان، برخی مسئولان هرازگاهی وعده‌ای می‌دهند که در نهایت محقق نمی‌شود و تنها لطمات جدی را به تولید تحمیل می‌کند. باتوجه به طرز تفکری که در کشور وجود دارد، آینده تولید در ایران خطرناک است.
این فعال صنعت فولاد افزود: کالایی که در بورس کالا با هدف تولید محصول و صادرات آن خریده‌ایم، با احتساب نرخ دلار در بازار آزاد است. باتوجه به نرخ نهایی معاملات می‌توان این‌طور ادعا کرد که ورق فولادی با دلار ۶۴ هزارتومانی و شمش فولاد با دلار ۵۸ هزارتومانی به صنایع پایین‌دستی فروخته شده است. حال در صادرات محصولات تولیدشده با این مواد اولیه ملزم به بازگشت ارز حاصل از صادرات با نرخ دلار نیمایی هستیم. بدون تردید تولید در چنین شرایطی محکوم به شکست خواهد بود. متاسفانه وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز هیچ حمایتی از صنایع نمی‌کند. در این میان ما ترجیح می‌دهیم صادرات را کنار بگذاریم، حتی اگر به بهای اعتبار به برندمان در بازار جهانی باشد.ابویی گفت: از مجموع موارد یادشده، می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تحریم داخلی به‌مراتب شدیدتر از مشکلات خارجی، عملکرد صنایع را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد.
توسعه‌نیافتگی به زیان صنایع
بهادر احرامیان، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: ایران در سال‌های اخیر در رتبه دهم فولادسازی دنیا قرار گرفته و پیشرفت این صنعت براساس چشم‌انداز ۲۰ ساله توسعه کشور در افق ۱۴۰۴ و تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، پیموده شده است. تولید این حجم از فولاد با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی از جمله دسترسی به منابع غنی معدنی و انرژی و همچنین دسترسی به آب‌های آزاد و راه‌های مواصلاتی، نقش استراتژیک فولاد در توسعه اقتصادی کشور و همچنین حضور موفق در بازارهای بین‌المللی و ارزآوری، هدف‌گذاری شده است. در ادامه با تشویق دولتمردان و سیاست‌گذاران سرمایه قابل‌توجهی جذب زنجیره فولاد کشور شده است.
پیامد‌های سیاست‌گذاری‌های اشتباه
احرامیان گفت: تامین پایدار انرژی نیز عملا معنی خود را از دست داده است. به‌این‌ترتیب شاهد محدودیت شرکت‌های فولادی در تامین انرژی نیز روبه‌رو بوده‌ایم. این محدودیت‌ها جدی هستند و از توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های انرژی در کشور نشأت می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آتی نیز ادامه‌دار باشد. صنایع فولاد ۳ ماه در سال از تامین برق و ۳ ماه از تامین گاز محروم هستند؛ در نتیجه از میزان تولید آنها کاسته خواهد شد. هزینه تمام‌شده تولید باز هم بیشتر می‌شود. فعالیت در چنین شرایطی نه‌تنها سودآور نیست، بلکه بسیاری از صنایع به مرحله زیان رسیده‌اند،بنابراین تحمیل هر فشار بیشتری، تولید برخی تولیدکنندگان را در آستانه توقف تولید قرار خواهد داد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که بخش بزرگی از چالش‌های صنعت فولاد از تصمیم‌گیری غلط مسئولان نشأت می‌گیرد. این سیاست‌گذاری اشتباه به‌ضرر اقتصاد و مردم تمام می‌شود. احرامیان افزود: زنجیره فولاد در ایران با تشویق سیاست‌گذاران و وعده پرداخت انرژی ارزان، توسعه یافت، اما در حال حاضر سیاست‌گذار نسبت به اجرای تعهدات خود، عقب نشسته است. در موقعیت کنونی، بهای انرژی تحویلی به صنایع کشور در قیاس با بسیاری از کشورها بالاتر است. متاسفانه همین انرژی گران نیز تامین نمی‌شود و روند تولید و سودآوری را در صنایع تحت‌تاثیر منفی قرار داده است. وی گفت: سال گذشته در روزهای گرم سال شاهد بروز محدودیت در تامین برق کشور بودیم. بدون تردید باتوجه به توسعه‌نیافتگی صنعت برق کشور، با بروز گرما شاهد تداوم محدودیت در تامین برق صنایع خواهیم بود؛ محدودیت‌هایی که تولید و سودآوری را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهند. تنها در شرایطی که تابستان امسال خنک‌تر باشد، امکان بهبود شرایط تولید وجود خواهد داشت.
سخن پایانی
تامین انرژی یکی از پیش‌شرط‌های اصلی تداوم تولید است. باتوجه به اثرگذاری صنایع پرمصرف انرژی همچون فولاد و سیمان در روند تولید، در نهایت محدودیت انرژی اقتصاد کشور را نشانه می‌گیرد. فولادسازی در کشور ما با تکیه بر ذخایر فراوان و ارزان انرژی پیشرفت کرده، در واقع فولادسازی فرصتی برای ارزش‌افزایی از انرژی را فراهم کرده است. همین نگاه نیز به جذب و تشویق سرمایه‌گذاران برای توسعه این زنجیره در کشور ما منتهی شده، تا جایی‌که ایران اکنون در جایگاه دهمین فولادساز بزرگ دنیا قرار دارد. سرمایه‌گذاری در ایران باتوجه به مشکلات ناشی از تحریم، نبود تعاملات بین‌المللی، اقتصاد پرنوسان و سیاست‌گذاری‌های غلط بسیار دشوار است، بنابراین فردی که اقدام به ساخت صنعتی در کشور ما کند، روی مزیت‌هایی همچون انرژی ارزان حساب کرده است. حال بروز محدودیت‌های انرژی در سال‌های اخیر به‌منزله از دور خارج کردن بسیاری از صنایع مهم و استراتژیک کشور خواهد بود. اقدامی که لطمات ناشی از آن اقتصاد کشور را نشانه خواهد گرفت و سرمایه جذب‌شده به این صنعت در طول دهه‌های مختلف را عملا از بین خواهد برد.
