ایران در امواج پیاپی تحول
حسین حمیدزاده-کارشناس و فعال معدن
موج چهارم انقلاب صنعتی چیست و با چه شاخص هایی می توان آن را تعریف کرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت این موج به تغییرات سریع فناوری، صنایع و الگوهای اجتماعی و عملیاتی که طی قرن ۲۱ به منظور افزایش اتصال های متقابل و اتوماسیون هوشمند فراگیر شده است، اشاره دارد. صنعت ۴ مفهومی است که تلاش می کند صنایع، هوشمند، پویا و انعطاف پذیر شوند. صنعت ۴ به دنبال غلبه بر چالش های نوین همچون رقابت های جهانی، بی ثباتی بازار و تقاضا، توسعه سفارشی سازی، خلق نوآوری و مدیریت چرخه عمر محصول است.انقلاب صنعتی چهارم شاخص ها یا روندهای بسیاری دارد که می توان به عنوان نمونه به موارد زیر اشاره کرد: هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، اینترنت اشیا، کلان داده، بلاک چین، رایانش ابری و لبه ای، رباتیک، ماشین های خودران و... .موج پنجم چیست: انقلاب صنعتی پنجم استفاده از خصوصیات منحصربه فرد هوش مصنوعی برای کمک به فرآیند استخدام نیروی انسانی است. در واقع کارفرمایان برای انتخاب های بهتر و آگاهانه تر تجهیزات و فناوری های نسل پنجم را به کار می برند. انقلاب پنجم برپایه منابع انسانی است و از اساس بر ۳ محور انسان، پایداری و تاب آوری آن دلالت دارد. اما تاثیر موج پنجم بر معدن و صنایع معدنی چیست؟ موج پنجم با استفاده از هوش مصنوعی ( AI ) و اینترنت اشیا ( IOT ) می تواند نظارت بر ماشین آلات معدنی و نیروی کار را، به منظور افزایش بازدهی و کاهش خطرات محیط کار، تسهیل کند.
نصب تجهیزات لازم روی ماشین آلات برای اتصال به شبکه اینترنتی و مجهز کردن آنها به اینترنت اشیا از روش های نوین کنترل و هدایت ماشین آلات است که اپراتوری از راه دور می تواند آن را هدایت کند و از ابزارهای مهم در این نسل انقلاب است. ناگفته پیدا است که چنین امکاناتی قادر است چه تحولی را در حوزه معدن و صنایع معدنی ایجاد کند و بهره وری را به میزان چشمگیری افزایش دهد.انقلاب صنعتی دوم که با نام انقلاب فناوری نیز شناخته می شود، در سال های ۱۸۷۱ تا ۱۹۴۱ اتفاق افتاد و نتیجه آن توسعه خطوط راه آهن و گسترش شبکه های ارتباطی تلگراف بود که تبادل سریع تر مردم و ایده ها را امکان پذیر کرد. اختراع الکتریسیته در این بازه زمانی، تحول شگرف دیگری بود که به کارخانه ها امکان داد خطوط تولید مدرن خود را گسترش دهند. در این دوره، اقتصاد رشد سریعی پیدا کرد و بهره وری افزایش یافت.
درباره ایران و اینکه در کدام مرحله از انقلاب های صنعتی است، باید گفت براساس مشاهدات به نظر می رسد سال ها است کشور ما از موج دوم گذر کرده و اینک در دوران سپری کردن موج سوم، که دیجیتال کردن فعالیت های اقتصادی است، به سر می برد، اما مهم ترین موانع پیش روی کشور در راستای اجرای انقلاب چهارم صنعتی کمبود دانش فنی و علمی، نداشتن زیرساخت های لازم و ضروری نظیر اینترنت پرسرعت، تبادل اطلاعات آزاد با دنیا و... است که باید با تمرکز بر هدف پیشرفت و توسعه صنعتی در مسیر تامین سریع این زیرساخت ها گام برداشت.
