وعده آینده روشن بورس
نیما آگاهی-کارشناس بازار سرمایه
شهریور امسال دامنه نوسان در بازار اول بورس و فرابورس، یک درصد دیگر افزایش یافت و به مثبت و منفی ۷ درصد رسید. این اقدام با هدف افزایش نقدشوندگی و روانی هرچه بیشتر معاملات اجرایی می شود. در طول ماه های گذشته مقررشده این دامنه نوسان، گام به گام حذف شود. هرچند پیشنهاد می شود روند حذف دامنه نوسان، برنامه ریزی شده باشد. با این وجود، بسیاری از فعالان بازار سرمایه و کارشناسان اقتصاد، موافق حذف کامل دامنه نوسان و محدودیت های حاصل از آن برای بازار سرمایه هستند. در حالت کلی می توان این طور ادعا کرد که وسعت بخشیدن به بازار اقدام مناسبی است، اما همین روند کنونی مبنی بر حذف تدریجی دامنه نوسان در بورس تهران، مثبت است. علاوه بر این، کاهش دامنه نوسان در شرایطی که بازار با ریزش یا صعود قابل توجهی روبه رو نیست، پیشنهاد می شود. در واقع در شرایطی که شاخص کل در مسیر صعود یا نزول قابل توجه است، حذف دامنه نوسان دشوارتر خواهد بود. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۹ پس از یک دوره صعود غیرقابل توجیه بورس شاهد ریزش قابل توجه شاخص کل بودیم. در آن دوره شاهد شکل گیری صف های گسترده ای برای فروش سهم ها بودیم. این در حالی است که اگر دامنه نوسان گسترده تر بود، چنین صف هایی برای خرید سهام شکل نمی گرفت. در واقع با گسترده شدن دامنه نوسان، افراد می توانند در موقعیت های جذاب تر، قدرت تصمیم گیری بهتری داشته باشند.
در دنیا چنین محدودیت هایی در بازار بورس وجود ندارد. البته در برخی موارد و برای یک دوره آزمایشی، محدودیت های عملکردی بر بورس ها اعمال می شود. این محدودیت ها با هدف جذب نقدینگی کافی و وسعت بخشی به بورس ها اجرایی می شود، اما این محدودیت در بورس ما ماندگار شده است.
این محدودیت ها درحالی بر عملکرد بورس تهران تحمیل می شود که در کشور ما افزون بر ۵۰ میلیون نفر در کشور به طور مستقیم و غیرمستقیم با بورس سروکار دارند؛ یعنی این بازار از ضریب نفوذ بالایی در میان مردم برخوردار است؛ بنابراین حذف محدودیت ها یا کاهش آنها در این بازار، استراتژی درستی است. با افزایش ضریب نفوذ بورس در میان مردم، جذب نقدینگی به بورس، افزایش خواهد یافت و در نتیجه تسهیل این شرایط ضروری است.
مهم ترین دلیل اعمال برخی محدودیت ها در بازار سرمایه این است که عده ای خاص یا بازارگردان یا مجری و بازیگرهای سهم ها، نتوانند یک سهم را به یک باره تغییر دهند، اما در شرایطی که تعداد افراد فعال در بورس، قابل توجه هستند، اعمال چنین محدودیت هایی از اساس اشتباه و به ضرر بورس تهران خواهد بود.
در پایان نباید از شرایط سرمایه گذاری در بورس تهران غافل بود. فردی که اقدام به سرمایه گذاری در بورس می کند باید بداند در بازاری پر ریسکی سرمایه گذاری کرده است. زوایای گوناگونی بر این بازار حکمفرماست. ریسک های متعددی بر عملکرد بورس اثرگذار هستند و باید با علم و تخصص لازم، اقدام به سرمایه گذاری در این بخش کرد.
به ویژه آنکه در حال حاضر آینده بورس تهران به شدت به مذاکرات برجام و اخباری که از این مذاکرات، مخابره می شود، بستگی دارد. بسیاری از سرمایه گذاران عمده در ماه های گذشته منتظر روشن شدن نتیجه این مذاکرات بوده اند و حضور خود را در بورس تهران به تعویق انداخته اند؛ بنابراین نبود اطمینان نسبت به آینده در نهایت به ضرر بازار سرمایه است.
البته به نتیجه نرسیدن این مذاکرات نیز لزوما به ضرر بازار نیست. به نتیجه نرسیدن مذاکرات به منزله رشد بهای دلار و همچنین افزایش تورم در کشور خواهد بود؛ بنابراین محرک دیگری برای رشد بورس پدید می آید. کما اینکه با انتشار اخبار منفی از مذاکرات برجامی، شاهد رشد بهای دلار در بازار آزاد هستیم. البته اثرگذاری این سناریو منفی بر بورس تهران، در مدت زمان طولانی تری خواهد بود؛ یعنی با گذشت زمان بیشتر باید منتظر رشد سودآوری و بهبود عملکرد بورس به دلیل افزایش قیمت دلار
باشیم.
