ایران به‌دلیل دارا بودن موقعیت مناسب جغرافیایی، همواره از ظرفیت‌های مناسبی در تولید و همچنین صادرات محصولات کشاورزی برخوردار است، اما وجود دست‌اندازهای متعدد در مسیرهای صادراتی سبب شده تا به امروز نتوانیم آن‌طور که باید و شاید از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کنیم. تا سال‌های گذشته مشکلات و کمبودهای شدیدی در حوزه تجهیزات حمل‌ونقل محصولات کشاورزی وجود داشت. این نقایص، هم در نقل‌وانتقالات داخلی و هم برای صادرات وجود و همین موضوع نگرانی‌های زیادی را هم به‌همراه داشته است، چرا که به‌سبب زیاد بودن مسافت‌های انتقالی و اقتضای شرایط آب‌وهوایی مانند گرمای بیش از حد هوا، نبود تجهیزات یخچال‌دار باعث می‌شد تا از کیفیت محصولات کشاورزی و تولیدات باغی کاسته شود. در شرایطی هم که مسیر طولانی‌تر بود و مقاصد صادراتی دورتر می‌شدند، گاه شاهد فاسد شدن بخش زیادی از این محصولات بودیم که اتفاق خوشایندی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان نبود. با گرمای بیش از حد هوا و نبود بسترهای مناسب سرمایشی، احتمال خراب شدن کالاهای فسادپذیر بسیار بالا می‌رود.

یکی از تولیداتی که در این‌باره بیشترین آسیب را متحمل می‌شود، محصولات کشاورزی هستند، بنابراین کمبود شدید تجهیزات مناسب اعم از کانتینرها و کامیون‌های یخچال‌دار و استفاده از روش‌های سنتی حمل‌ونقل، از موانع مهم و جدی کسب سهم بازارهای جهانی برای محصولات کشاورزی و باغی ایران بود، اما شرایط تغییر کرد و با تلاش بخش خصوصی، وضعیت به بهبود نسبی رسید. طی ۵ سال گذشته، بخش خصوصی تلاش کرد تا ایرادات و نقایص لجستیکی در ترابری محصولات کشاورزی کاهش یابد و با گذشت زمان به کمترین میزان خود برسد. تامین نیازهای تجهیزاتی توسط افزایش تولید داخل و همچنین واردات به‌میزان محدود، انجام گرفت. با این تلاش‌ها، در حال ‌حاضر وضعیت به نسبت مناسبی در موضوع کانتینرهای یخچال‌دار و وضعیت تجهیزاتی برای حمل‌ونقل محصولات به‌ویژه صادرات آنها و باربری‌های برون‌مرزی داریم، اما این بهبود وضعیت لجستیک، نشان‌دهنده توسعه صادرات محصولات کشاورزی نیست.

تجارت، به مولفه‌های متعددی وابسته و ناوگان حمل‌ونقل تنها بخشی از آن است. یکی از معضلات مهمی که امروزه صادرات محصولات کشاورزی را با چالش‌های فراوان مواجه کرده، نبود روابط دیپلماتیک موثر در مباحث تجاری است. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانند امارات‌متحده‌عربی، قطر و همچنین کشورهای همسایه و منطقه از جمله عراق، بازارهای بالقوه و مناسبی برای صادرات محصولات کشاورزی و باغی ایران هستند. با توجه و داشتن برنامه‌های بلندمدت صادراتی، می‌توانیم بخش مهمی از بازارهای این کشورها را در اختیار بگیریم و منافع زیادی از این کشورها کسب کنیم، اما نبود تفاهمنامه‌ها و قراردادهای موثر که روند صادرات را تسهیل کنند، سبب شده تا همچنان دست‌مان از بازار کشورهای همسایه کوتاه باشد، به‌دلیل ضعف‌های دیپلماتیک و نبود تفاهمنامه‌های مذکور، بارهای صادراتی ایران به‌راحتی وارد بازارهای هدف نمی‌شوند، به‌عنوان مثال محصولات صادراتی ایران یک هفته در انبارهای قطر می‌ماند تا پس از اعلام شدن جواب آزمایش‌ها و نبود مشکل، وارد بازار شوند. این تعلل و نگهداری بار در گمرک کشور مقصد در شرایط نامناسب، کیفیت محصولات صادراتی را به‌طورمستقیم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، در حالی که با انعقاد تفاهمنامه‌های مناسب و موثر میان ایران و کشورهایی که هدف صادراتی بالقوه برای ایران هستند، می‌توانیم این مشکل را رفع کنیم تا با سهولت بیشتری افزایش صادرات محصولات کشاورزی و باغی به این کشورها داشته باشیم. فصل‌های بهار و تابستان، زمان اوج تقاضا برای محصولات کشاورزی اعم از میوه و تره‌بار است.

اگر شرایط به حالت فعلی ادامه یابد، همواره بخش زیادی از محصولات صادراتی ایران در کشورهای هدف، به‌دلیل گرما و نامناسب بودن شرایط نگهداری، از بین می‌رود. در چنین شرایطی سایر کشورها از فرصت پیش‌آمده و کمرنگ بودن حضور ایران در این بازارها استفاده و نیاز کشورها به محصولات کشاورزی و حتی کالاهای استراتژیک را تامین می‌کنند، در ادامه نیز ایران قدم به قدم از بازار جهانی فاصله می‌گیرد و به‌علت ضعف‌های مهم دیپلماتیک در برقراری ارتباط با سایر کشورها، فرصت‌ها را از دست می‌دهد.