قطار ایستگاه مسئولیت را رد کرد
استفاده از قطارهای شهری روزانه علاوه بر جابه‌جایی بسیاری از افراد، ترافیک را تا حد زیادی کاهش داده است؛ از این رو شهرهای بزرگ بسیار به توسعه این بخش اهمیت می‌دهند و استفاده مردم از آن را تبلیغ می‌کنند.
با این حال استفاده از مترو در شهر بزرگی مانند تهران گاهی کابوسی می‌شود برای بسیاری از کارمندان، دانشجویان و دانش‌آموزان که در ادامه به برخی از دلایل این مسئله اشاره می‌شود. این مترو با ۷ خط زیرزمینی، روزانه هزاران مسافر را در سطح شهر جابه‌جا می‌کند.
صمت در این گزارش به بهانه روز ملی حمل‌و نقل به بررسی مشکلات موجود در ناوگان حمل‌ونقل شهری پرداخته و مترو به‌عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین بخش‌های این ناوگان محور اصلی این گزارش است.
سفری کوتاه با خبرنگار صمت
چندی پیش گزارشی در یکی از رسانه‌ها منتشر شد که به بررسی وضعیت مترو در کشورهای مختلف دنیا پرداخته و در انتهای گزارش با میان‌تیتر «مترو تهران از آنچه تصور می‌کنید بهتر است» آمده بود: «مترو تهران نه تاریک است، نه آب‌گرفته. هیچ بوی بدی در آن به مشام نمی‌رسد و فضای پاکیزه و منظمی دارد. سامانه مترو تهران با الگوبرداری از بهترین متروهای جهان، به استانداردهای جهانی رسیده است.»
اطلاعات این گزارش با آنچه هر روز ما به‌عنوان مسافر روزانه مترو می‌بینیم متفاوت است؛ به‌گونه‌ای که از ساعات اولیه صبح سکوهای مترو چنان مملو از جمعیت است که به‌قولی حتی جا برای سوزن انداختن هم نیست. در جواب اعتراض و گلایه گاه و بیگاه شهروندان به این بی‌نظمی‌ها در مترو شهری تنها یک پاسخ از ماموران سکو دریافت می‌شود: «قطار نیست، چه کار باید کرد؟»
در زمان ازدحام جمعیت استفاده از پله‌برقی در ایستگاه‌های شلوغ نظیر تئاتر شهر، دروازه دولت و... خود کابوسی برای مسافران خواهد بود. ازدحام جمعیت در برخی نقاط به حدی است که هر لحظه امکان برخورد و سقوط از پله‌برقی وجود دارد. پس از مدتی قطار با اعلام صدای ضبط‌شده از پشت بلندگوها، وارد سکو می‌شود.
حالا تمام افراد روی سکو تنها به یک چیز فکر می‌کنند؛ دیرشان شده و باید به هر قیمتی شده سوار قطار شوند. این فکر به حدی قوی عمل می‌کند که فرد با تمام نیرو خود را به سمت در قطار هل می‌دهد و دیگر اهمیتی ندارد چه کسی جلوی او ایستاده باشد. هدف یک چیز است؛ رسیدن به واگن مترو به هر قیمتی! این داستان هر روزه متروسواران است و پس از گذشت سال‌ها از راه‌اندازی این قطار شهری مشکل خط‌های پررفت‌وآمد حل نشده است.
هنوز هم حجمی از شهروندان با تراکم بالا در واگن‌های کوچک و تهویه نامناسب خود را به محل کار و خانه می‌رسانند. اگر با مشکل تهویه در واگن مواجه شدید می‌توانید از طریق فشردن زنگ تعبیه شده در بالای در مترو با راننده قطار ارتباط برقرار کنید که البته به‌طور معمول تنها یک جواب می‌گیرید: «تهویه در آخرین درجه است، بیشتر نمی‌شود!» یا در موارد دیگر ممکن است بشنوید: «تهویه خراب است...»
این مشکلات برای دیروز و امروز نیست و سال‌هاست که در بسیاری از ایستگاه‌های مترو تهران شاهد این صحنه‌ها هستیم، اما نکته مهم این است که چرا تاکنون هیچ یک از این مشکلات حل نشده است؟
مترو تهران از فرسودگی رنج می‌برد
جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران درباره مشکلات موجود در مترو تهران به صمت گفت: مترو تهران از کمبود واگن و فرسودگی رنج می‌برد. طبیعی است که برای ناوگانی که عمر خود را کرده و تعمیرات اساسی روی آن انجام نشده، حوادثی چون خرابی، تاخیر و... پیش آید. بر همین اساس بارها بر اولویت تعمیرات و تامین کسری ناوگان مترو تهران تاکید شده
است. وی با اشاره به اهمیت تعمیرات اظهار کرد: مسئولان تلاش‌های بسیاری برای حل مشکلات یادشده داشتند، اما متاسفانه این تلاش‌ها موفق نبوده و به نتیجه قابل قبولی نرسیدند. بخش تعمیرات بسیار مهم است و بارها در شورای شهر تهران بر این موضوع تاکید داشتیم. از سوی دیگر در تلاشیم در این مسیر کنار شهرداری باشیم.
طرح اجاره واگن مترو ابهام دارد
تشکری هاشمی درباره واگن‌های اجاره‌ای برای مترو پایتخت اظهار کرد: این موضوع برای نخستین بار مطرح شده و شهرداری تهران در این زمینه مشورتی با شورای شهر نداشته، به همین دلیل نمی‌دانیم این تصمیم به چه منظور اتخاذ شده و در صورت اجرا، به‌صرفه است یا خیر.
موضوع واگن اجاره‌ای، موضوعی مبهم است که احتمالا براساس یک سری فرضیات و به‌عنوان نظریه‌ای ابتدایی مطرح شده است. البته تا این موضوع به‌صورت دقیق بررسی نشود و ابهامات آن رفع نشده باشد، اجرا نخواهد شد.وی با انتقاد از تصمیم اجاره واگن برای مترو پایتخت بیان کرد: همان‌طور که برای ناوگان اتوبوسرانی نباید به سمت اتوبوس‌های دست دوم برویم، در ناوگان ریلی نیز نباید به‌سوی واگن‌های اجاره‌ای برویم.
به‌جای انجام چنین اقداماتی که به‌هیچ‌عنوان راه‌حل مشکل ترافیک تهران نیستند باید راهکارهای مصوب شورا، دولت و شهرداری، اجرا شوند و موردتوجه قرار گیرند. اگر برای اجاره واگن پول داریم، احتمالا برای خرید واگن نیز داریم. در صورت تامین اعتبارات موردنیاز، خرید واگن در کمترین زمان، ممکن خواهد بود؛ در غیر این صورت، خرید واگن تا ۱۰ سال دیگر نیز امکان‌پذیر نخواهد بود.
در میان اخبار
از ونتاکسیها چه‌خبر؟
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر در زمینه واگذاری ونتاکسیها که به‌تازگی رونمایی شد، اظهار کرد: تاکسی‌های ونی که به‌تازگی توسط شهردار تهران رونمایی شد، در قالب طرح مشترک ازسوی وزارت کشور و شهرداری‌ها در راستای نوسازی ناوگان فرسوده ون‌تاکسی برای استفاده در ناوگان تولید شد.
البته هنوز این خودروها برای بکارگیری به‌عنوان تاکسی تامین نشده‌اند و مذاکراتی با شرکت سازنده انجام و قول‌هایی داده شده، اما اینکه این تاکسی‌ها را در خیابان‌های تهران مشاهده کنیم، هنوز محقق نشده است.
اجاره واگن برای مترو تهران شدنی نیست
سید محسن پورسیدآقایی، معاون اسبق حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره مشکلات موجود در ناوگان حمل‌ونقل شهری به صمت گفت: باتوجه به تجربیاتی که در دوره مسئولیت خود داشتم، تاکید می‌کنم همه مسئولان نسبت به حل مشکلات حمل‌ونقل شهری احساس مسئولیت می‌کنند.
وی با اشاره به کمبود منابع مالی دولت برای کمک به حوزه حمل‌ونقل شهری اظهار کرد: در دنیا سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی برپایه کمک‌های دولت‌ها اداره می‌شوند، این در حالی است که دولت‌های ما در چند دوره اخیر به‌شدت درگیر کمبود منابع مالی و افزایش هزینه‌های جاری هستند.
از سوی دیگر درآمد دولت از منابع عمومی هر سال کمتر می‌شود. در نتیجه خودبه‌خود توان مالی دولت برای کمک به توسعه حمل‌ونقل عمومی کم شده است. در حقیقت دولت منابعی ندارد که از آن به حوزه حمل‌ونقل عمومی کمک کند.
بر همین اساس حمل‌ونقل عمومی در این فقر باقی خواهد ماند و راهکاری برای حل این مشکل وجود ندارد. شهرداری تهران نیز هر سال با رشد هزینه‌های جاری و کاهش منابع درآمدی روبه‌رو است.
نبود تخصص و مشکلی دیگر
معاون اسبق حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران ضمن تاکید بر اینکه باتوجه به موارد یادشده امکان حل ریشه‌ای مشکلات در حوزه حمل‌ونقل شهری وجود ندارد، افزود: با توجه به کمبودهای مالی باید اولویت را بر کاهش فاصله زمانی بین حرکت قطارها گذاشت و آن را به ۲ دقیقه رساند. قطعا با این راهکار بسیاری از مشکلات حل خواهد
شد. یک از دلایل حل نشدن مشکلات موجود در سیستم حمل‌ونقل شهری این است که متاسفانه برخی از مسئولان تخصص کافی برای حل این مشکلات را ندارند و تا با حوزه آشنا شوند عمر مدیریت آنها به پایان می‌رسد؛ در نتیجه مشکلی حل نمی‌شود.
راهکار چیست؟
پورسید آقایی در تشریح مشکلات موجود بیان کرد: مشکل اصلی این است که از ناوگان موجود استفاده درستی نمی‌شود. از سوی دیگر امکان استفاده از بسیاری از خطوط مترو باوجود بهره‌برداری به‌دلیل نبود دپو تعمیرات و پارکینگ مترو در انتهای خط وجود ندارد.
وی در بیان راهکاری برای حل مشکلات موجود گفت: راهکار درست این است که از قطارهای موجود درست استفاده شود و فاصله زمانی بین حرکت قطارها را کاهش داد. سپس افزایش تعداد قطارها پیگیری شود.
این کار شدنی نیست!
معاون اسبق حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره اجاره واگن مترو اظهار کرد: اجاره واگن مترو تاکنون در دنیا انجام نشده و راهکاری عملی نیست. برای تامین واگن مترو اگر شرایط فاینانس با چین توسط دولت فراهم شود، می‌توان واگن خریداری کرد. از سال ۹۵ مقرر شده بود ۶۳۰ دستگاه از ۱۰۵۰ دستگاه واگن موردنیاز از طریق فاینانس و مسیر چین به کشور وارد شود.
سخن پایانی
روزانه هزاران نفر برای جابه‌جایی از نقطه‌ای به نقطه دیگر از مترو استفاده می‌کنند. شرایط بد اقتصادی و ترافیک سنگین دو دلیل اصلی استفاده از مترو داخل شهری تهران است. هر روز جمعیت بسیاری روی سکوهای مترو در انتظار قطار می‌ایستند و هیچ وقت راهکاری برای حل این موضوع پیدا نشده است. چندی پیش علیرضا زاکانی، شهردار تهران درباره وضعیت نابسامان مسافرگیری در مترو تهران، کمبود قطار و ازدحام مسافران روی سکو به‌منظور سوار شدن به‌ویژه در بخش بانوان بیان کرد: اعتراضات وارده به مسائل موجود مترو تهران به گوش ما می‌رسد و ما نیز در تلاش برای رفع همه موارد موجود هستیم. ما در وهله اول به‌دنبال توسعه خطوط مترو به‌معنای تکمیل ۷ خط فعلی هستیم و اقدامات لازم برای سرمایه‌گذاری و رفع مشکلات موجود را انجام دادیم تا بتوانیم در میان‌مدت به نتیجه مطلوب برسیم. باتوجه به صحبت‌های آقای شهردار رفع مشکلاتی چون جمعیت بسیار زیاد سکوها در ساعات اولیه روز و تاخیرهای احتمالی در رسیدن قطار چندان در اولویت نیست و اولویت با تکمیل ایستگاه‌های جدید است که پرنده در آنها پر نمی‌زند و به‌دلیل کمبود قطار فاصله زمانی بین حرکت قطارها بیش از ۱۵ دقیقه است. در حقیقت گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من آنچه البته به جایی نرسد، فریاد است...
