موضوع توسعه تجارت خارجی، به‌عنوان یک راهبرد استراتژیک اقتصادی، موتور محرکه رشد اقتصاد و پیشرفت و توسعه در کشورها شناخته می‌شود. نتایج مطالعات زیادی نشان می‌دهد که توسعه تجارت خارجی دارای آثار مثبت بر اقتصاد ملی است؛ رشد اقتصادی، ارزآوری و تسهیل ورود کالاهای سرمایه‌ای برای تولید از جمله پیامدهای مثبت این موضوع به‌شمار می‌روند. باتوجه به مزایا و پیامدهای مهم توسعه تجارت خارجی، توجه به بسترهای شکل‌گیری آن از اهمیت زیادی برخوردار است. از مهم‌ترین بسترهای توسعه تجارت، برقراری ارتباطات صحیح با کشورهای همسایه و همچنین کشورهای سی‌آی‌اس است. کشورهای مستقل هم‌سود یا کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (به اختصار C.I.S .) از جمله مهم‌ترین اتحادیه‌ها برای توسعه روابط تجاری ایران هستند؛ روسیه، ازبکستان، گرجستان، بلاروس و تاجیکستان بخشی از این اتحادیه را تشکیل می‌دهند، همان‌طور که پیدا است، برقراری روابط تجاری با این کشورها، می‌تواند منافع مالی و همچنین اعتباری زیادی را برای تاجران ایرانی به‌همراه داشته باشد، اما تنها قصد و برنامه‌ریزی برای اجرایی کردن، با هدف افزایش تعامل تجاری کافی نیست و باید بسترهای آن به‌طور رسمی و مشخص، فراهم شوند. یکی از مهم‌ترین این بسترها، همکاری دولت با بخش خصوصی به‌منظور افزایش تعاملات تجاری و بین‌المللی است.

یکی از مهم‌ترین پیشنهادهایی که همچون راهکاری مناسب برای توسعه فعالیت‌های تجاری خارجی توصیه می‌کنم، همکاری اتاق بازرگانی با سازمان توسعه تجارت است. به‌نظر می‌رسد اتاق بازرگانی ایران به‌عنوان نماینده مهم بخش خصوصی در امور تجاری و بازرگانی، بهتر است ضمن کاهش بروکراسی‌های حاکم بر روند فعالیت‌های خود، منابع مالی مناسبی را در اختیار سازمان توسعه تجارت قرار دهد. سازمان توسعه تجارت نیز باید با این منابع مالی، تعداد رایزن‌های اقتصادی خود را افزایش داده و برای توسعه و بهبود روابط تجاری ایران با تمامی کشورها، از جمله کشورهایی که می‌توانند بهترین بهره‌برداری و منفعت را برای ایران داشته باشند، تلاش کند، متاسفانه در حال ‌حاضر بروکراسی سنگینی بر اتاق بازرگانی ایران حاکم است،در حالی که این سازمان باید مرکز انتشار آمار و اطلاعات جامع باشد و براساس نیازسنجی‌های روز، پایگاه داده خود را ‌بروزرسانی کند، اما مرکز اطلاعاتی اتاق بازرگانی ایران در دسترس عموم نیست، از این‌رو به‌نظر می‌رسد اتاق بازرگانی ایران به‌عنوان نماینده اصلی بخش خصوصی در امور تجاری و بازرگانی، همکاری‌های خود در راستای توسعه تجارت را افزایش دهد.

ایران از جنبه‌های مختلفی توانایی توسعه فعالیت‌های صادراتی و به‌طور کلی بازرگانی خود را دارد. نیازسنجی کشورهای همجوار و همسایه، می‌تواند ظرفیت‌های اصلی تجاری و بازرگانی ایران را در این مناطق، به‌طور کامل مشخص کند، بنابراین توجه کامل به تمامی فرصت‌های تجاری و بازرگانی، از مهم‌ترین اقدامات در راستای توسعه تجارت غیرنفتی ایران است، اما موضوعی که باید به آن توجه داشت، فراهم‌سازی بسترهای مناسب برای تحقق اهداف است. دستیابی به تمام اهداف توسعه‌ای در صورتی امکان‌پذیر است که لوازم دستیابی به آن اعم از زیرساخت‌ها مهیا بوده و اصلاح مهمی در رویکردهای مدیریتی نسبت به مسائل تجاری رخ داده باشد.

بازنگری قوانین تجاری، فراهم کردن بسترهای لجستیکی مانند بهبود وضعیت جاده‌ها و زیرساخت‌های تجهیزاتی و در نهایت وجود رویکردهای تخصصی مدیریتی در امر تجارت از مهم‌ترین این لوازم است، غیر از این مسائل، دولت باید در نظر داشته باشد فشار تحریم‌ها و مشکلات مربوط به نقل‌وانتقالات بانکی، یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعلی صادرکنندگان است. همیشه نمی‌توان تحریم‌ها را دور زد و صادرات و دریافت ارز حاصل از فعالیت‌های تجاری، هزینه‌های سنگینی را بر فعالان تجاری تحمیل می‌کند، از این‌رو آشتی با جهان و بهبود روابط بین‌المللی، از دیگر ارکان توسعه تجارت است که دولت باید به آن توجه داشته باشد.