مزایای شهرک‌های صنعتی
صادق نجفی-کارشناس حوزه صنعت
در کشور ما صنعتگران از فعالیت در شهرک های صنعتی به دلیل مزایای زیادی که دارند، استقبال می کنند. البته در کنار مزایایی که در این شهرک ها تعریف شده، بعضا مشکلاتی نیز گریبانگیر صنعتگران است. فراهم بودن زیرساخت های موردنیاز از برق، آب و گاز گرفته تا ایمنی و امکانات رفاهی به طور یکپارچه در شهرک های صنعتی، فعالیت را برای صنعتگران تا حدودی تسهیل می کند. در دوره ای در این شهرک ها زمین با نرخ مناسب در اختیار صنعتگران قرار می گرفت و استقبال خیلی خوبی ازسوی تولیدکنندگان برای فعالیت در این شهرک ها می شد که در حال حاضر هم این استقبال را شاهدیم. البته قبلا منابع طبیعی و امور اراضی زمین هایی را به راحتی در اختیار شرکت شهرک های صنعتی قرار می دادند، اما اکنون تامین زمین کمی سخت شده و در این زمینه شاهد سختگیری هایی هستیم. نرخ خرید زمین برای شرکت شهرک ها هم بالاست که اگر در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود به عنوان نمونه، دولت مساعدت کند و با ارائه یارانه یا تسهیلات خاصی به شهرک های صنعتی این شهرک ها بتوانند زمین موردنیاز را تامین کنند و با نرخ به نسبت ارزان تر یا با شرایط حمایتی در اختیار واحدهای صنعتی قرار دهند تا صنعتگر در شروع کار مجبور نباشد بخش قابل توجهی از سرمایه ای که در اختیار دارد را صرف خرید زمین کند، بسیار تاثیرگذار خواهد بود. اگر زمین ارزان تر در اختیار شرکت شهرک ها قرار بگیرد، دست آنها برای ارائه تسهیلات به صنعتگران در تامین زمین بازتر خواهد بود. به عنوان نمونه، شرکت شهرک ها می تواند فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه زمین را از صنعتگر دریافت کند و مابقی آن در طول زمان مشخصی در قالب اقساط بلندمدت پرداخت شود. در این صورت، صنعتگر مجبور نیست میلیاردها تومان از سرمایه تولید را در ابتدای فعالیت بابت تامین زمین پرداخت کند و نقدینگی که در اختیار دارد را در احداث واحد صنعتی و خرید تجهیزات هزینه خواهد کرد. از جمله مزایای خاص و قابل توجه فعالیت در شهرک های صنعتی، تامین زمینی است که در آن همه امکانات از راه گرفته تا آب، برق و تاسیسات اولیه و سایر زیرساخت ها فراهم و نرخ آن نسبت به خارج از شهرک های صنعتی مناسب تر است. اینکه امکاناتی فراهم است و صنعتگر مجبور نیست هزینه مجزایی برای ایجاد آنها پرداخت کند، یک مزیت بزرگ فعالیت در شهرک های صنعتی است. صنعتگران در شهرک های صنعتی مشمول تسهیلات و بخشودگی مالیات و... هم خواهند شد و بسته به محدوده فعالیت شهرک های صنعتی، تسهیلات و مزایایی که به تولیدکنندگان فعال در این شهرک ها تعلق می گیرد، متفاوت است. شهرک های صنعتی که در فاصله ۵۰ ، ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتری مناطق محروم قرار دارند، دستورالعمل ها و آیین نامه های متفاوتی دارند که مربوط به مالیات و موارد مشابه می شود و شامل یک دستور ثابت نیست و براساس مقرراتی که دولت تصویب کرده شامل مزایای خاصی می شوند. مشکلات بسیاری در این شهرک ها وجود دارد که اگر برطرف شوند رونق تولید را به دنبال خواهند داشت. یکی از مشکلات مربوط به نرخ بالای زمین است. در حال حاضر هزینه ماشین آلات، کارگر، راهسازی و تامین آب، برق و گاز برای شرکت شهرک های صنعتی گران تمام می شود و به تبع زمین گران به صنعتگر داده خواهد شد. موضوع دوم اینکه احداث واحد صنعتی نیازمند نقدینگی بسیار زیادی است و در این زمینه عدم همکاری بانک ها در ارائه تسهیلات هم مطرح است. صنعتگر باید سند زمین و پروانه فعالیت را بگیرد و بعد برای دریافت تسهیلات اقدام کند که فرآیند سخت و پیچیده ای است. در بخشی هم مشکلات و محدودیت های زیرساخت هایی مانند آب، برق و گاز برای واحدهای صنعتی فعال در شهرک های صنعتی وجود دارد. گاه میزان تامین برق کم است و بیشتر شهرک های صنعتی مشکل تامین آب و نبود تصفیه خانه دارند. صنعتگر برای احداث کارخانه ابتدا مجوز تاسیس از سازمان صنعت، معدن و تجارت می گیرد، سپس از شرکت شهرک ها تقاضای زمین می کند و شهرک ها بر اساس طرح ارائه شده، زمین را در اختیار صنعتگر قرار می دهد. در ادامه صنعتگر اقدام به احداث واحد تولیدی می کند تا بتواند پروانه بهره برداری دریافت کند. در نهایت اینکه طرح ایجاد شهرک های صنعتی در کشور موفقیت آمیز بود. بیش از 60 سال از ایجاد شهرک های صنعتی در ایران می گذرد و می توان گفت که ایجاد این شهر ک ها برای بخش تولید و صنعت کشور، اقدام بسیار خوب و تاثیرگذاری بوده است. در حال حاضر شهرک های صنعتی بزرگی در استان ها داریم که موقعیت های بسیار خوبی برای سرمایه گذاری به شمار می روند و البته نیازمند حمایت دولت و نهادهای متولی هستند.
