بازار لاستیک در چند ماه گذشته با چالش‌های مختلفی رو به رو بوده و قیمت‌ها روند صعودی داشته است. التهابات در این بازار باعث ایجاد صف‌های طولانی برای دریافت لاستیک با نرخ مصوب شد. علت ایجاد التهاب در بازار لاستیک ، کاهش تولید ناشی از تامین نشدن ارز مورد نیاز صنایع لاستیک‌سازی بوده است. طی چند روز گذشته برخی افراد با سوء استفاده از این کاهش عرضه، آگهی هایی با نرخ‌های نجومی برای فروش لاستیک منتشر کردند.

آمارها نشان دهنده این است که تولید لاستیک در ۵ ماه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل روند کاهش داشته است. سال گذشته جمعا ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار حلقه لاستیک در ۵ ماه ابتدای سال برای خودروهای سواری تولید شد که این میزان امسال به کمتر از میلیون حلقه رسید.

بنابراین علت تشکیل صف‌های طولانی برای خرید لاستیک و افزایش نرخ در بازار غیر رسمی، کاهش تولید است. در ابتدای امسال بنا بود ارز مورد نیاز صنایع لاستیک‌سازی برای تامین مواد اولیه و همینطور واردات از محل ارز نیمایی به نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تخصیص داده شود.

به طور میانگین سالانه ۲۴میلیون حلقه لاستیک در کشور تولید می‌شود که از این میزان ۲۱ میلیون حلقه در داخل و بقیه از طریق واردات تامین می‌شوند. به همین منظور سالانه رقمی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰میلیون دلار صرف واردات و همین میزان نیز صرف تامین مواداولیه تولید می‌شود.

این به‌معنای این است که صنعت لاستیک‌سازی‌ سالانه به ۵۰۰ تا ۶۰۰میلیون دلار ارز برای تولید و واردات نیاز دارد که این ارز طبق توافق‌های ابتدای سال باید از محل ارز نیمایی و به نرخ ۲۸هزار و۵۰۰تومان تامین می‌شد. اما مشکلاتی در تخصیص ارز و همینطور انتقال حواله‌های ارزی وجود دارند که منجر به کاهش تامین منابع ارزی و درنهایت کاهش تولید در صنعت لاستیک‌سازی‌ شده است.

در این خصوص روح الله عباسپور ، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پاسخ به سوال تیتر کوتاه در مورد علل ناترازی‌های موجود در بازار لاستیک گفت: در کشور دانش فنی و ظرفیت تولید برای تامین نیازمندی‌های داخل در حوزه تولید لاستیک در سطح بالایی است اما مشکلات اخیر در این زمینه ناشی از تامین مواد اولیه است که در نتیجه وابستگی به خارج از کشور ایجاد شده، به علاوه در حوزه تامین ارز نیز مشکلاتی وجود دارد.

محمدرضا آل سارا ، رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک در پاسخ به سوال تیتر کوتاه در رابطه با وضعیت تولید لاستیک در داخل کشور اظهار کرد: درحال‌حاضر توزیع لاستیک از طرف تولیدکنندگان به شدت کاهش پیدا کرده است و یکی از دلایلی که تولید‌کنندگان به آن اشاره کرده اند، تخصیص ارز است. آل سارا به نقل از تولیدکنندگان گفت: ارزی که به این حوزه تخصیص داده شده، تحویل نشده است.

وی در خصوص مشکلات موجود در عرضه لاستیک افزود: اگر مشکلات حوزه تولید برطرف شود و در هر شهرستان آمار لاستیک ارائه شده به نمایندگان توزیع را در اختیار اتحادیه‌های همان شهر قرار دهند تا نظارتی کافی بر این مسئله داشته باشند، در کوتاهترین زمان ممکن تفاوت نرخ بین عرضه و تقاضا از بین خواهد رفت و ما شاهد کاهش نرخ در بازار خواهیم بود. ضمن اینکه در شرایط فعلی با تمام شدن تعطیلات و آغاز مدارس، نیاز کشور به لاستیک در کشور حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

همچنین سید محمد میرعابدینی دبیر انجمن اتحادیه واردکنندگان لاستیک در خصوص وضعیت واردات لاستیک در مصاحبه با تیتر کوتاه گفت: در حوزه واردات لاستیک دو بخش وجود دارد. یکی لاستیک سنگین ( مربوط به راهسازی، معدنی و کشاورزی) و دیگری هم لاستیک اتوبوسی و کامیونی که مربوط به حمل‌ونقل کشور است و حساسیت بر آن بیشتر است. ارزی که به تایر اتوبوسی و کامیونی تخصیص داده می‌شود ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی است و هفتاد درصد نیاز کشور به این نوع تایر از طریق واردات تامین می‌شود. در این رابطه ما مشکلاتی در خصوص تخصیص و تامین ارز داشته‌ایم که وزارت صمت از این جهت وظیفه خود را انجام داده است اما بانک مرکزی شیوه خود را در این مورد اندکی تغییر داده است. به این صورت که در گذشته بانک مرکزی مراحل تخصیص و تامین ارز و به دنبال آن سوئیفت را انجام می‌دادند اما درحال‌حاضر این بانک تخصیص ارز را انجام داده سپس تامین ارز یعنی کسر ریال از حساب صورت می‌گیرد اما در این مرحله این فرآیند رها می‌شود. در صورتی که وقتی ما سوئیفت را بگیریم ذی نفع پول خود را گرفته و کارهای ارسال تایر را انجام می‌دهد.بنابراین در این بخش بانک مرکزی مقداری شانه خالی کرده است و اگر مشکلات آن بخش حل شود قاعدتا مسئله خاصی در واردات تایر نخواهیم داشت.

جدال سخت واردکنندگان و قاچاقچیان لاستیک

میرعابدینی افزود: در مورد لاستیک اتوبوس و کامیون، ۷۰ درصد از طریق واردات و ۳۰ درصد از طریق تولید داخل تامین می‌شود. اما در مورد لاستیک سواری برعکس است. ما در حوزه واردات به دلیل تعرفه بسیار بالا اقدام خاصی انجام نداده‌ایم. یک تعرفه ۳۲ درصدی با هزینه‌های جانبی مثل مالیات بر ارزش افزوده، هزینه‌های اداره استاندارد و امثال آنها که باعث می‌شود اگر یک بازرگانی قصد داشته باشد تا به صورت رسمی و قانونی لاستیک را وارد کشور کند با کسی که از طریق قاچاق لاستیک وارد می‌کند، اختلاف نرخ پنجاه درصدی داشته باشند که عددی بسیار سنگین است. بنابراین چون بازرگانان نمیتوانند از نظر قیمتی با قاچاقچیان رقابت کنند تمایلی به واردات تایر نشان نمی‌دهند.

وی همچنین اشاره کرد که: در حوزه تایر سواری هم تولیدکنندگان در بحث تخصیص و تامین ارز مشکلاتی داشتند اما طبق گزارش‌های بانک مرکزی شرایط بهتری نسبت به واردکنندگان دارند.نظر شخصی من این است که دلیل آشوب بازار تایر و لاستیک کمبود واردات است اما تولیدکنندگان ادعا می‌کنند که می‌توانند کشور را از این نظر حمایت کنند اما به هر حال مشکلاتی است مانند اینکه قیمتی دو برابر نرخ مصوب به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد.

تولیدات و واردات لاستیک مکمل هستند

دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک در رابطه با کاستی‌های موجود در بخش تولید لاستیک بیان کرد: تولید در کشور انجام می‌شود اما کفاف بازار را نمی‌دهد. تا زمانی که بازرگان اقدام به واردات نکنند، تولیدکنندگان نمی‌توانند بازار را به تنهایی اداره کنند. نیاز ما به تایر سواری در سال بین ۵ تا ۷ میلیون است که در صورت عدم تحقق این موضوع، کمبود در بازار به وضوح مشخص می‌شود. این کمبود در ابتدای نیمه دوم سال گذشته هم مشهود بود.

آمار واردات لاستیک در ۵ ماه اخیر

سید محمد میرعابدینی در توضیح آمار واردات لاستیک گفت: آمار واردات تایر سنگین و سواری افزایشی بوده است اما آمار سال قبل هم راضی‌کننده نبود. از ابتدای نیمه دوم سال گذشته کمبود تایر سواری داشتیم که درحال‌حاضر هم این مشکل وجود دارد.

سخن پایانی

مسئولان بر این باورند که در حال حاضر مشکل اصلی در تولید لاستیک نیست بلکه میزان توزیع و عرضه در این حوزه شفاف نشده است. از مقامات دولتی تا اعضای انجمن واردکنندگان و فروشندگان لاستیک، عدم تامین منابع ارزی در این حوزه را از عوامل اصلی ایجاد نابسامانی در بازار لاستیک می‌دانند. با این حال در شرایط حاضر اگر مشتری بخواهد لاستیک دولتی تهیه کند باید با مراجعه به نمایندگی‌های فروش یا کارخانجات اقدام به خرید نماید علاوه بر این دولت راهکار استفاده از پلت‌فرمهای مجازی را نیز به مردم پیشنهاد داده است تا در این سایت‌ها ثبت سفارش خود را انجام دهند اما نکته مهم اینجاست عرضه‌ای در این سایت ها انجام نمی‌شود و مدام مخاطب با اخطارهای مختلفی در عدم موجودی لاستیک روبه‌روست، نمایندگی‌های فروش نیز مدعی هستند لاستیکی در اختیار آنها نیست و مشتری باید منتظر تحویل کارخانه باشد.

به هر حال بر اساس آنچه که فعالان این صنف می گویند تامین منابع ارزی چه برای تولید و چه برای واردات همانند آبی بر آتش است و باید مسئولان امر در این حوزه به کمک آن ها بیایند. قطع به یقین حل مشکل آن ها به افزایش توزیع و عرضه محصول منجر خواهد شد و عرضه بیشتر، سبب از بین رفتن قیمت های غیر واقعی و همچنین کاهش التهاب در بازار لاستیک می شود.

منبع:تیترکوتاه