نگاه به صنعت حمل‌ونقل توسعه‌ای باشد
فرامرز طیبی- فعال حوزه صنعت
حمل ونقل باید در کشورهایی مانند ایران که از لحاظ جغرافیایی دارای پهنا و وسعت هستند، ریلی باشد که در کشور ما به دلایل گوناگون حمل ونقل ریلی، کل کشور را پوشش نمی دهد و تولیدکننده در اغلب موارد، تنها گزینه ای که برای حمل کالا یا تامین مواد اولیه موردنیاز در اختیار دارد، حمل ونقل جاده ای است که در این بخش هم مشکلاتی زیادی داریم و آن گونه که باید به آن پرداخته نشده است.
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، حمل ونقل جاده ای از چند جهت با مشکلاتی مواجه است که این بخش و بخش های مرتبط با آن را تحت تاثیر منفی خود قرار داده است. واقعیت این است که در این دوران حمل کالا در جاده های کشور باتوجه به افزایش بهای کامیون، دستمزد راننده، کمک راننده، استهلاک، هزینه سوخت و... هم برای کامیوندار صرفه اقتصادی ندارد و هم به واسطه هزینه اضافی که در نهایت بر نرخ تمام شده کالا تاثیر می گذارد، برای تولیدکننده به صرفه نیست.
این یک اصل کلی و اقتصادی است که حمل ونقل جاده ای تنها در فواصل کوتاه مفید است و کشورهای توسعه یافته تنها در مسافت های ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتری از حمل ونقل جاده ای استفاده می کنند و تا جایی که امکان پذیر باشد، بیشتر مبادلات شان را در قالب ریلی و آبی انجام می دهند. در این میان، در کشور ما که به واسطه شرایط جغرافیایی، امکان استفاده از حمل ریلی به خوبی فراهم است، در عمل شاهد اقدامات قابل توجهی در این بخش نیستیم و به نوعی غفلت از توسعه حمل ونقل ریلی باعث شده از مزیت های حمل ونقل این حوزه بهره چندانی نبریم و تمرکز ما بیشتر بر حمل ونقل جاده ای است. البته در این بخش نیز مشکلاتی داریم که نباید از آنها غافل شویم.
تولیدکننده و صنعتگر باید از مناطق مختلف مواد اولیه موردنیاز خود را تامین کنند و چون وسعت جغرافیایی کشور زیاد است، نرخ حمل مواد اولیه مناسب نیست. در واقع هزینه ای که برای حمل کالا در بخش جاده ای صرف می شود برای کامیوندار کم و برای صنعتگر زیاد است. در شرایط کنونی، حمل ونقل جاده ای برای کامیوندار هم صرفه اقتصادی ندارد؛ از این رو باید بر توسعه حمل ونقل ریلی متمرکز شویم تا به عنوان گزینه نخست در حمل کالا از سوی تولیدکنندگان مورداستفاده قرار گیرد.
باتوجه به گستره جغرافیایی بسیار وسیع کشور باید زیرساخت های ریلی را ایجاد کنیم و باری که تنها روی دوش حمل ونقل جاده ای قرار دارد را به سمت حمل ونقل ریلی سوق دهیم. این اقدام کمک بزرگی به توسعه و رشد اقتصادی کشور خواهد بود. باید در بلندمدت از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور تمام نقاط به شبکه ریلی وصل شوند و فقط در فواصل ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری حمل بار در جاده ها انجام شود.
قطعا وضعیت حمل ونقل جاده ای کشور روی نرخ تمام شده محصولات تاثیرگذار است و باید زیرساخت های این بخش تقویت شود و توسعه یابد و مولفه هایی که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر این بخش تاثیرگذارند، تحت کنترل باشند و نوسانات در این بخش ها به حداقل برسد تا در زمانی که به دلیل در دسترس نبودن حمل ونقل ریلی مجبور به استفاده از حمل جاده ای هستیم، قدری از مشکلات و هزینه ها چه برای تولیدکننده و چه کامیوندار کاهش یابد.
حمل ونقل جاده ای، شریان اصلی ارتباطی یک کشور است که باید در سیاست گذاری ها بر آن متمرکز شویم، اما لازم است همزمان درصدد افزایش پوشش حمل ونقل ریلی در کشور باشیم. اینکه صرفا بیشترین بار حمل کالا روی دوش بخش جاده ای باشد، در حالی که امکان استفاده و ایجاد زیرساخت های ریلی را داریم، اشتباه است. نگاه به حمل ونقل باید توسعه ای و اقتصادی باشد. کشور ما از نظر مختصات جغرافیایی در بهترین منطقه ممکن قرار گرفته و باید تمام حوزه های حمل ونقل را به طور همزمان توسعه دهیم و چالش های هر کدام از این بخش ها را برطرف کنیم تا یکدیگر را پوشش دهند و حمل کالا با بهترین شرایط و کمترین هزینه ممکن در کشور انجام شود.
